مادهی اول: شورای متحد ملی افغانستان، اتحاد داوطلبانه احزاب سياسی، سازمانهای اجتماعی و فرهنگی و نهادهای جامعه مدنی و شخصيتهای مستقل ملی کشور بوده که برای تحقق اهداف مندرجه برنامه شورای متحد ملی، تأسيس گرديده است.
مادهی دوم: شورای متحد ملی افغانستان، متعلق به تمام مردم افغانستان بوده و هر شهروند افغانستان صرف نظر از كليه تبعيضات قومی، جنسی، زبانی و مذهبی ميتواند عضويت اين شورا را كسب نمايد.
مادهی سوم: هر يکی از احزاب سياسی، سازمانها و تشکلات اجتماعی و نهادهای جامعه مدنی و شخصيتهای مستقل اجتماعی که اهداف مندرج در برنامه و اساسنامهی شورای متحد ملی را داوطلبانه بپذيرند و برای تحقق آن تلاش و مبارزه کنند، میتوانند عضويت شورا را کسب نمايند.
مادهی چهارم: شورای عالی، بالاترين مقام تصميم گيرنده شورای متحد ملی افغانستان بشمار میرود.
مادهی پنجم: شورای عالی متشکل است از اعضای رهبری احزاب سياسی، سازمانهای اجتماعی، فرهنگی و نهادهای جامعه مدنی و شخصيتهای مستقل ملی که قبلاً عضويت شان در شورا پذيرفته شده باشد.
مادهی ششم: تصويب و تعديل برنامه و اساسنامه شورا، انتخاب رئيس، و يک ربع کميته اجرايی، استماع و بررسی گزارش کارکردهای کميته اجرايي؛ و عنداللزوم ارائهی رهنمودهای لازم برای کميته اجرايی از صلاحيتها و وظايف شورای عالی به شمار میآيد.
مادهی هفتم: جلسات شورای عالی بطور ساليانه چهار بار تدوير گرديده و جلسات فوق العاده آن به پيشنهاد دو سوم اعضای شورای عالی و يا كميته اجرايی داير شده میتواند.
مادهی هشتم: آن عده احزاب سياسی، سازمانهای اجتماعی و فرهنگی که بعضويت شورای متحد ملی پذيرفته میشوند، از ٢ تا ۵ تن از نمايندگان ايشان بطور مستقيم به حيث اعضای شورای عالی تعيين میگردند.
مادهی نهم: امور جاری شورای متحد ملی در فاصله بين دو اجلاس شورای عالی توسط کميته اجرايی رهبری میگردد.
مادهی دهم: کميته اجرايی متشکل از رهبران احزاب سياسی، سازمانها و تشکلات اجتماعی، فرهنگی و نهادهای جامعهی مدنی يا نمايندگان ذيصلاح ايشان، و شخصيتهای مستقل ملی میباشد.
مادهی يازدهم: نصف يا دو ربع اعضای كميته اجرايی را رهبران يا نمايندگان احزاب و نهادهای مدنی و اجتماعی تشكيل میدهد. ربع ديگر از ميان جمع اعضای پارلمان كه عضويت شورا را دارند تشكيل میگردد. و ربع باقيمانده اعضای کميته اجرايی که متشکل اند از شخصيتهای مستقل ملی، به انتخاب شورای عالی بعنوان اعضای کميته اجرايی برگزيده میشوند
مادهی دوازدهم: حد اقل اعضای كميته اجرايی ١۵ نفر، و حد اكثر آن مربوط به تعداد احزاب و نمايندگان پارلمان میباشد كه قبلاً عضويت شورای عالی را كسب كرده اند.
مادهی سيزدهم: هر عضو كميته اجرايی در تصميم گيریها، صرف دارای يك رای میباشد.
مادهی چهاردهم: تصاميم مهم كميته اجرايی بين دو اجلاس شورای عالی به ويژه در رابطه به پذيرش اعضای جديد به اتفاق آرای کميته اجرايی اتخاذ ميگردد.
مادهی پانزدهم: رهبری امور جاری شورا، اتخاذ تصاميم در موارد مختلف ملی و بين المللی، تعيين سياستها و موضعگيريهای شورا، راه اندازی اجتماعات، تظاهرات و اعتراضات مردمی، ارائه طرحها و پيشنهادات سازنده در عرصههای مختلف، پذيرش اعضای جديد و قبول انفصال عضويت اعضای شورا، از صلاحيتها و وظايف کميته اجرايی بشمار میرودكه شرايط آن طی طرزالعمل جداگانه پيش بينی ميگردد.
مادهی شانزدهم: کميته اجرايی برای پيشبرد بهتر امور محوله میتواند، بخشهای کاری مورد نياز را ايجاد نمايد؛ مسوولين بخشهای کاری متذکره از ميان اعضای کميته اجرايی تعيين ميگردند.
مادهی هفدهم: کميته اجرايی در برابر شورای عالی مسوول و گزارش ده میباشد.
مادهی هژدهم: هر عضو کميته اجرايی صرف يکبار به رياست شورا کانديدا شده میتواند، مگر آنکه دو سوم اعضای شورای عالی نامزدی مجدد وی را پيشنهاد نمايند.
مادهی نزدهم: رياست شورا به صورت نوبتی در هر سه ماه در اجلاس شورای عالی انتخاب میگردد.
مادهی بيستم: رئيس شورا، مکلف به اجرای تصاميم دسته جمعی شورای عالی و کميته اجرايی شورا میباشد.
مادهی بيست و يكم: رئيس شورا ممثل سياستها و موضعگيريهای دسته جمعی شورای عالی و کميته اجرايی بوده كه در مجامع سياسی داخلی و خارجی از شورا نمايندگی بعمل میآورد.
مادهی بيست و دوم: مراقبت از اجرای تصاميم دسته جمعی شورای عالی و کميته اجرايی، اعلام رسمیمواضع شورا در موارد مختلف ملی و بين المللی، تدوير منظم جلسات کميته اجرايی و مواظبت ا ز امور روزانهی شورا و کنترول از تطبيق اساسنامه از وظايف رئيس شورا به شمار میآيد.
مادهی بيست و سوم: الف- در غياب رئيس شورا وظايف محوله توسط معاون يا معاونين رئيس كه حسب لزوم ديد كميته اجرايی انتخاب میشوند، به پيش برده میشود.
ب- معاون و يا معاونين رئيس شورا در نخستين جلسهی كميته اجرايی با اكثريت آرای اعضای اين كميته انتخاب میشوند.
مادهی بيست و چهارم: کميته اجرايی يک سخنگو دارد که هر سه ماه به پيشنهاد رئيس و تاييد اکثريت آرای کميته اجرايی انتخاب میشود؛ سخنگو فيصلهها و تصاميم کميته اجرايی را عندالموقع اعلان میدارد.
مادهی بيست و پنجم: تصاميم در جلسات شورای عالی و كميته اجرايی، به اكثريت ساده اعضای حاضر اتخاذ میگردد. مگر در مواردی كه در اين اساسنامه به گونه ديگر پيش بينی شده باشد.
مادهی بيست و ششم: منابع مالی شورا از طريق پرداخت حق العضويت اعضا، اعانهها و مساعدتهای شخصيتهای مختلف تجار ملی، متشبثين خصوصی و ساير نهادهای خيرانديش جمع آوری، و امور مالی مبتنی به اصل شفافيت و حسابدهی میباشد.
مادهی بيست و هفتم: اندازهی حق الشمول و حق العضويت اعضا طبق طرز العمل جداگانه از سوی کميته اجرايی تعيين میگردد.
مادهی بيست و هشتم: تشکيلات ولايتی و – در صورت ضرورت – تشكيلات خارج از كشور شورا بعد از تصويب کميته اجرايی مطابق طرزالعمل جداگانه ايجاد شده میتواند.
مادهی بيست و نهم: مقر دفتر مرکزی شورا در کابل موقعيت داشته دفاتر و شعبات و نمايندگیهای آن میتواند در ولايات و عندالضرورت د رخارج از كشور ايجاد گردد.
- تبصره (١) تا زمان تأسيس كميته اجرايی، كميته انسجام – كه در واقع هيئت موسسان شورای متحد ملی محسوب میشود- وظايف محوله را به پيش میبرد.
تبصره (٢) از آنجايی كه سه چهارم اعضای شورای عالی، از نهادهای دموكراتيك جامعه مدنی تشكيل میگردند، بنابران نيازی به راه اندازی انتخابات، برای انتخاب آنان در شورای عالی و كميته اجرايی ديده نمیشود.
تبصره (٣) رئيس اولين اجلاس شورای عالی، توسط کميته انسجام معرفی میگردد؛ جلسات بعدی شورای عالی توسط رئيس انتخابی دوره يی شورای متحد ملی اداره میگردد.
تبصره (٤) احزاب سياسی، سازمانها و نهادهای عضو شورا، از استقلال تشکيلاتی برخوردار میباشند.