[چهره‌های سیاسی افغانستان] [حزب دمکراتیک خلق]
فرید احمد مزدک (زادۀ ۱٣٣٧ خ - )، عضو کمیته مرکزی حزب دمکراتیک خلق افغانستان و معاون پیشین حزب وطن بود[۱] که اکنون می‌گوید، از پیامد عمکردهای حزبی که عضو آن بود، متأسف و شرمنده است[٢].
[↑] زندگی‌نامه
فرید احمد مزدک فرزند فقیرمحمد، در ٢٢ ارديبهشت سال ۱٣٣٧ خورشیدی (۱٢ مه ۱۹۵٨ میلادی)، به‌دنیا آمد[٣]. دورۀ دبیرستان را تا کلاس (صنف) دهم در لیسۀ (دبیرستان) نادریه دنبال کرد[۴]. او که در سال ۱٣۵٢ عضو حزب دمکراتیک خلق افغانستان (جناح پرچم) شد، در ثور سال ۱٣۵۴ (اپریل ۱۹٧۵)، در هنگام پخش طرح پیشنهادی قانون اساسی جناح پرچم در مدرسه توسط پلیس دستگیر و زندانی شد. با این حال، وی مدت ۱۱ ماه را در زندان دهمزنک، به‌شکل تک سلولی (کوته قفلی)، سپری کرد[۵]. او خود می‌گوید:
- سال‌های هفتادودو و هفتادوسه متعلم صنف نه و صنف ده مکتب بودم در لیسه (دبیرستان) نادریه. در آن سال‌ها به‌خصوص در شهرهای افغانستان به‌ویژه شهر کابل در دانشگاه‌ها و مکتب‌ها زیاد اعتراض‌ها و تظاهرات می‌شد و بخش زیادی از نسل جوان را به‌طرف خود می‌کشاند. من هم به‌همان‌سو کشانیده شدم. چرا؟ دلیلش بیشتر عقلانی و فکری نبود. من خط مش و برنامه‌های سازمان‌ها و جریان‌هایی را که در آن‌زمان وجود داشتند، مورد ارزیابی و مطالعه قرار نداده بودم.
من در خانواده‌ی زندگی می‌کردم که در آن، تعدادی از بزرگان سیاسی فکر می‌کردند و به این حرکت‌ها علاقمند بودند. آن‌ها در عین حال سرمشق و الگو برای جوانترهای خانواده ما هم بودند. در حقیقت من با این چیزها و در همان فضا علاقمند شدم به این حرکت‌ها و پیوستم به جناح پرچم حزب دموکراتیک خلق افغانستان.[٦]
مزدک، در حمل ۱٣۵۵، از زندان رها شد و به گفتۀ خودش، در سال ۱٣۵٨، ادامۀ تحصیل را در دبیرستان (لیسۀ) حبیبیه به پایان برد[٧]. زمانی که در هفتم ثور ۱٣۵٧ کودتای نظامی حزب خلق انجام گرفت، او هنوز دانش‌آموز بود. اما پس از آن‌که رهبران جناح پرچم، دستگیر یا تبعید شدند، وی نیز چندی تحت تعقیب قرار گرفت و در زمستان همان‌سال، ناگزیر زندگی مخفی اختیار کرد[٨].
در ٦ جدی (دیماه) ۱٣۵٨، هنگامی که دولت ببرک کارمل روی کار آمد، فرید مزدک به‌جای عبدالرحمان پسر حفیظ‌الله امین، به‌عنوان دبیر (منشی) سازمان دمکراتیک جوانان افغانستان منصوب شد[۹]. سپس، به‌تدریج از این سازمان تا سطوح بالایی حزب، پله‌های ترقی را پیمود[۱٠]. او در این حزب، دبیر (منشی) اول سازمان دمکراتیک جوانان افغانستان، دبیر و عضو دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب دمکراتیک افغانستان و پس از تغییر نام حزب به حزب وطن، معاون رئیس حزب وطن بود[۱۱]. مدتی هم نمایندۀ مردم شهر کابل در پارلمان (شورای ملی) افغانستان، در زمان دکتر نجیب‌الله انتخاب شد[۱٢].
مزدک، از سال ۱٣۵۹ تا ۱٣٦٣، تحصیلات عالی را به‌طور غیابی، در انستیتوی جوانان شهر مسکو، در رشتۀ تاریخ و تعلیم و تربیت، به پایان رساند[۱٣].
پس از سقوط رژیم دکتر نجیب‌الله، مزدک، در تابستان سال ۱٣٧۱، کشور را ترک گفت و از مارس ۱۹۹۵ به کشور آلمان پناهنده شد. فرید مزدک، پس از آن‌که سال‌ها در غرب زندگی کرده است، اکنون، افکار سیاسی چپ‌گرایانه‌اش متحول شده است و گذشته و آینده را از منظر دیگری می‌بیند. به نظر او، «حزب دمکراتیک خلق افغانستان، از بدو تأسیس تا آخرین زورهای حیات خود، دچار مشکلات و اختلافات درون حزبی بود و در سال‌های حاکمیت هرگز جنگ مجال نداد تا برنامه‌های دموکراتیک در عمل پیاده شوند.»[۱۴].
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱: آصف معروف، حزب دمکراتیک خلق افغانستان (گفتگو با فرید احمد مزدک)
پيوست ٢: فرید احمد مزدک، کودتای ثور گسترش فاجعه در ابعاد بزرگتر
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- ظاهراً در مزارشریف زاده شد و دورۀ دبستان را نیز تا کلاس ششم، در همان سپری کرد و از کلاس ششم، به گفته غرزی لایق، به کابل آمد و وارد دبستان غازی ایوب خان شد. وی می‌نویسد: «از نگاه اول، طرز پيشامد، لباس و ظاهر شاگرد نو فهميده مى‌شد كه از اطراف آمده و با نخستين سخنان معمول دانستم كه به‌سبب تبديلى پدرش به كابل، از مزار شريف تشريف آورده است.»
[٢]- مزدک:حزب دموکراتیک خلق افغانستان، دموکراتیک نبود، وب‌سایت فارسی بی بی سی (بخش افغانستان): جمعه ٠۴ مه ٢٠۱٢ - ۱۵ اردیبهشت ۱٣۹۱
[٣]-
[۴]-
[۵]- آقای ننگیالی عالم‌مل، قاضی پیشین دادستانی کل افغانستان، می‌کوید: «مزدک، دورۀ دبیرستان را تا کلاس (صنف) یازدهم در لیسۀ (دبیرستان) نادریه دنبال کرد. او که در سال ۱٣۵٢ عضو حزب دمکراتیک خلق افغانستان (جناح پرچم) شد، در سال ۱٣۵۴، در هنگام پخش طرح پیشنهادی قانون اساسی جناح پرچم در مدرسه توسط پلیس گرفتار و به پنج سال زندان محکوم گردید. وی هنوز در زندان دهمزنگ بود که در هفتم ثور ۱٣۵٧ کودتای نظامی حزب خلق انجام گرفت و او از زندان آزاد شد.» اما آقای فرید احمد مزدک در گفتگو با مهدیزاده کابلی، به‌طوری که در متن گزارش شده است، مطلب را اصلاح کرد.او می‌گوید: «من آن سال دوبار به «دیوان حرب» احضار شدم. یکبار برای شنیدن اتهام و دفاع از خود و بار دیگر هم برای آن‌که حکم را ابلاغ کنند. در حُکم ۵ سال زنذان وجود نداشت. دیوان حرب، مدت سپری‌شده را کافی دانسته بود. در آن زمان، جنرال آصف علم و جنرال ستار که هر دو پرچمی بودند، در دیوان حرب عضویت داشتند.»[٦]-
[٧]-
[٨]-
[۹]- آقای فرید مزدک، می‌گوید: «پسر امین در سازمان خلقی جوانان کار می‌کرد و من کار خودم را در سازمان دموکراتیک جوان ادامه دادم البته در شکل و ساختار جدید تشکیلاتی. من به‌جای پسر امین کار نکرده‌ام.»او در ادامه می‌افزاید: «دفتر مرکزی سازمان دموکراتیک جوانان، روبه‌روی ولایت کابل، در خانۀ احمدشاه خان وزیر دربار - خُسر ظاهر شاه - موقعیت داشت. تابستان سال ۱۹٧٨ زمانی‌که رهبران سازمان به کوبا برای اشتراک در جشنوارۀ جهانی جوانان رفتنند، این دفتر در غیاب‌شان به گروه دیگری سپرده شد که به‌نام سازمان خلقی جوانان یاد می‌شد. اکثر پرچمی‌های برگشته از کوبا به مخفی‌گاه‌ها پناه بردند و تا ٦ جدی به مبارزۀ مخفی ادامه دادند. پس از ٦ جدی، همان دفتر دو باره در اختیار سازمان دموکراتیک جوانان قرار گرفت.»[۱٠]-
[۱۱]-
[۱٢]-
[۱٣]-
[۱۴]-
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
