 | از: رادیو زمانه |
جنسیت‌زدگی
پرتره‌های هشت مارس
فهرست مندرجات
بیش از صد سال از کنفرانس بین‌المللی زنان سوسیالیست که بنیان‌گذاران روز جهانی زن بودند می‌گذرد و امروز روز جهانی زن به همه کسانی تعلق دارد که در گوناگونی هویت‌های جنسیتی و چارچوب‌های باوری، به مبارزه با تبعیض‌های جنسی و جنسیتی می‌پردازند.
حکومت جمهوری اسلامی سال‌هاست که با جشن‌های ۸ مارس در ایران مقابله می‌کند اما کنشگران حقوق زنان، همچنان راهی برای بزرگداشت روز جهانی زن پیدا می‌کنند.
پرتره‌های هشت مارس مجموعه‌ای از پیام‌های افرادی است که هریک در چارچوب نظری خود، از طریق نوشتن، پژوهش، کنشگری یا کار هنری به مبارزه با نابرابری‌هایی می‌پردازند که جنبه‌های جنسی و جنسیتی دارد.
شادی امین - فعال حقوق همجنس‌گرایان و از بنیان‌گذاران شبکه لزبین‌ها و ترنس‌جندرهای ایرانی، شش رنگ: دلم می‌خواهد زمانی برسد که دیگر مبارزه برای حقوق زنان، لزبین‌ها، ترنس‌ها و دیگر بی‌حقوقان و بی‌صدایان ضرورتش را از دست بدهد. برای روزی تلاش می‌کنم که لزبین بودن یا همجنس‌خواهی کسی موضوع صحبت و نگرانی در خانواده و حیطه دوستانمان نشود. برای روزی که هیچ‌کس برای آشکارسازی گرایش و هویت جنسی‌اش، نیازی به «شهامت» نداشته باشه و حفظ حرمت انسان، عادی‌ترین امر ممکن باشد. برای روزی که جهانی عاری از این همه بی‌عدالتی را تجربه کنیم و آزادی عشق، سهم همه از زندگی باشد. روزی که بی‌شک می‌آید.
فرزانه میلانی - استاد دانشگاه و رئیس دانشکده مطالعات خاورمیانه، زبان‌ها و فرنگ‌های آسیایی در دانشگاه ویرجینیا: به امید روزی که روز زن دیگر لزوم و مفهومی نداشته باشد.
شهرنوش پارسی‌پور - نویسنده: از حدود سه هزار سال پیش معنای زن و شخصیت او تغییر کرده است. پیش از آن به تعداد خدایان مرد با خدایان زن روبه‌رو هستیم، اما بعد تمامی این خدایان نابود می‌شوند. اینک در دورانی هستیم که نه خدایان، بلکه خود زنان دوباره به میدان حرکت اجتماعی باز می‌گردند. ۸ مارس یادآور این نکته است که زنان در جهان وجود دارند و هستند.
نیره توحیدی - استاد مطالعات زنان و مدیر برنامه خاورمیانه و اسلام‌شناسی دانشگاه ایالتی کالیفرنیا: بیش از ۱۶۰ سال است که از عمر مبارزات متشکل زنان در نقاط مختلف دنیا برای شهروند شمرده‌شدن؛ کسب حقوق برابر؛ رهائی از تبعیض، سلطه و خشونت؛ دسترسی به علم و مدارس نوین؛ حق اشتغال و کسب درآمد؛ حق کنترل روی بدن و تولید مثل؛ حق انتخاب پوشش؛ حق عاشق‌شدن و عشق‌ورزیدن؛ حق سهیم‌شدن در مدیریت و سیاست‌گزاری؛ و بسیاری حقوق انسانی دیگر می‌گذرد. و بیش از ۱۰۰ سال است که «روز جهانی زنان» به سمبل همبستگی جهانی این مبارزات و این خواسته‌های انسانی و به حق زنان تبدیل گشته است. امروز بسیاری از کشور‌ها این روز را به رسمیت می‌شناسند. قرار بر این است که در این روزجهانی دست‌آورد‌ها و پیروزی‌های زنان جشن گرفته شود؛ و در عین حال چرائی تداوم بسیاری از مشکلات، تبعیض‌ها، خشونت‌ها، و فاصله‌های جنسیتی باقیمانده مورد بحث، تبادل نظر و راه‌گشائی قرار گیرد. راستی چرا چنین روز انسان دوستانه‌ای هنوز در کشور ما ایران نه‌تنها به‌رسمیت شناخته نشده بلکه گردهمائی برای بزرگداشت آن جزو ممنوعات است؟
نسرین افضلی - پژوهشگر مسایل زنان: همیشه تعداد زیادی از هم‌سالانم آرزو داشتند پسر می‌بودند٬ زنان زیادی دور و برم بوده‌اند که در گیرودار زندگی آرزو می‌کردند کاش مرد بودند. خود من نیز همین آرزو را داشتم؛ تا روزی که دانستم آنچه مانع تحقق آرزوهای من و آن دختربچه‌ها می‌شود و تا آخر عمر در شکل‌های مختلف نمود پیدا می‌کند٬ جنسیت ما نیست بلکه محرومیت از حقوق انسانی است. از آن هنگام تصمیم گرفتم تا جایی‌که در توانم هست کمک کنم که دیگر هیج دختربچه‌ای برای برآوردن نیازهای انسانی خود آرزو نکند کاش پسر بود و از جنسیتش بیزار نباشد.
سایه اسکای - رپر اعتراضی و فعال حقوق انسانی: روز جهانی زن برای من یعنی این‌که یادمان نرود از کجا آمدیم و باید به کجا برسیم.
هایده مغیثی - استاد جامعه‌شناسی و مطالعات زنان در دانشگاه یورک: روز زن روز همبستگی و تجدید پیمان با جنبش زنان، تنها جنبش عدالت‌جویانه عمیقاً انقلابی و به دور از خشونت جهان است. جنبشی که هدف آن دگرگونی قدیمی‌ترین و سخت جان‌ترین رابطه قدرت و نابرابری جنسیتی در زندگی فردی و اجتماعی است.
صنم دولتشاهی - تهیه‌کننده ارشد بخش اینتراکتیو تلویزیون بی‌بی‌سی فارسی: هشت مارس براى من از نظر تاریخى یادآور تلاش‌هاى زنانی است که براى از بین بردن تبعیض جنسیتى سال‌ها به سختى مبارزه کردند، و یادآور این است که هنوز تبعیض جنسیتى در همه کشور‌ها و در همه طبقات اجتماعى وجود دارد و هنوز براى از بین بردن این تبعیض‌ها باید تلاش کرد.
شهرزاد مجاب، پژوهشگر فمینیست و استاد مطالعات زنان در دانشگاه تورونتو: زنان یک نفس، روزانه و شبانه برای زندگی و روابطی اجتماعی و انسانی فارغ از خشم، ستم، استثمار، برای دنیایی پر از دوستی، زیبایی و برابری تلاش می‌کنند و می‌جنگند. در زندگی روزمره‌شان، زنان می‌بینند و احساس می‌کنند که مرد یا پدرسالاری، سرمایه‌داری، بنیادگرایی و امپریالیسم به جان‌شان افتاده‌اند. ۸ مارس برای من یادآور جهانی بودن این «جنگ علیه زنان» است و بیانی است از نیازی جهانی برای تبدیل «جنگ علیه زنان» به انقلاب علیه مرد یا پدرسالاری، بنیادگرایی و سرمایه‌داری. بدون تئوری و سازماندهی انقلابی نمی‌توان به این هدف رسید.
سعید رهنما استاد علوم سیاسی دانشگاه یورک: روز جهانی زن، بیانگر دهه‌ها مبارزه زنان برای کسب برابری حقوقی و اجتماعی است، خواست برحقی که به‌خاطر سخت‌جانی دیدگاه‌های مردسالارانه و باور‌های عقب‌مانده بنیادگرایی مذهبی، کماکان با موانع بسیاری روبه‌روست. بر ماست که بر برابری زنان و مردان در تمامی عرصه‌های اجتماعی تأکید کنیم، حتی برتری زنان را در پاره‌ای عرصه‌ها تشخیص دهیم و برعلیه افکار مردسالارانه در همه عرصه‌ها مبارزه کنیم.
لیلا موری - پژوهشگر و فعال حقوق زنان: هشت مارس یک روز نمادین برای به‌خاطر آوردن تلاش‌ها و زحمت‌های فعالان حقوق زنان است و هم‌چنین یادآوری این‌که برای رفع هرگونه تبعیض علیه زنان در سراسر جهان هنوز راه طولانی در پیش است. ولی مبارزه برای داشتن حقوقی برابر و شرایط معیشتی بهتر برای زنان نه باید محدود به یک روز باشد و نه محدود به یک گروه خاص به‌نام فمنیست‌ها و یا فعالان حقوق زنان. بدون همراهی همه گروه‌های اجتماعی رسیدن به این برابری بسیار سخت خواهد بود اگر نگوییم ناممکن.
ساقی قهرمان - نویسنده، شاعر، روزنامه‌نگار و فعال حقوق دگرباشان جنسی: چون با ویژگی‌های زن بودن آشنایی ذاتی ندارم با هشت مارس هم آشنایی زیادی ندارم. به‌دلیل ویژگی‌های تن‌ام اما برخورد مکرر با زندان‌های زنان دارم و از این زندان‌ها با تکیه به ناآشنایی ذاتی با زن بودن بیرون پریده‌ام.
سهیلا وحدتی - پژوهشگر مستقل مسائل زنان و حقوق بشر: در جشن بزرگداشت روز جهانی زنان در شمال کالیفرنیا هستم و هنوز برای شرکت در بزرگداشت این روز در ایران سال‌شماری می‌کنم.
تارا ابدالی - فعال حقوق زنان: اولین‌بار که به بدنم تعرض شد هشت ساله بودم و شانزده سال طول کشید تا بفهمم «حق دارم» که خشمگین باشم. هشت مارس فرصتی‌ست برای سخن گفتن از دردهایی که هیچ‌کس از یک تا ده به آن نمره نمی‌دهد.
رضوان مقدم - فعال حقوق زنان: بیش از صدسال است که زنان ایرانی همراه و همگام زنان جهان برای رسیدن به برابری تلاش می‌کنند. هر سال هشت مارس فرصتی است برای زنان تا نگاهی به پشت سر خود بیاندازند و مروری بر دستاورد‌های خود داشته باشند. مشکلات زنان در نابرابری، تنها حکومت‌ها نیستند؛ تفکر پدر یا مردسالار حاکم است که حکومت‌های اقتدارگرا را تشکیل می‌دهد و از دل این‌گونه حکومت‌ها قوانین تبعیض‌آمیز علیه زنان تدوین می‌شود. از تفکر و مناسبات مردسالار است که اقتدارگرایی در قالب دین و مذهب سیاسی ظاهر می‌شود. تا از طریق محدودکردن و کنترل زنان، جامعه را کنترل کنند. زنان ایران هنوز برای ابتدایی‌ترین و بدیهی‌ترین حقوق انسانی خود مجبورند هزینه‌های سنگین بپردازند؛ از صدور احکام سنگین و طولانی مدت برای فعالان حقوق زن گرفته تا محرومیت از تحصیل، ممنوعیت خروج از کشور و یا ترک اجباری کشور. با این همه زن ایرانی امیدوار و استوار تا رسیدن به برابری و رفع هرگونه تبعیض علیه زنان مبازرات پیوسته و بی‌درنگ خودرا به شیوه‌های گوناگون پی می‌گیرد. اما مبارزه برای پایان دادن ستم از زنان تنها به‌عهده زنان نیست بلکه مردان جامعه نیز باید به پا خیزند چرا بدون رهایی زنان دموکراسی تحقق نخواهد یافت.
نسیم روشنایی - نویسنده، مترجم و فعال حقوق زنان و کارگران: هزاران سال است استثمار شدیم، تحت ستم بودیم؛ همسری کردیم. مادری کردیم، تحقیقر شدیم. کتک خوردیم، سرکوب شدیم. رنج بردیم و ابژه بودیم؛ ابژه لذت و باروری. اما سال‌هاست که در حال مبارزه‌ایم و مبارزه‌مان حالاحالا‌ها ادامه دارد. یادمان باشد که ما به ترحم و دلسوزی نیاز نداریم بلکه به خودآگاهی، اراده، اتحاد و مبارزه نیاز داریم. یادمان باشد که مبارزه زنان یک مسئله صنفی نیست! یادمان باشد که مبارزه‌مان صرفاً به متحقق کردن حقوق مدنی برابر محدود نمی‌شود. یادمان باشد که ما نمی‌خواهیم به مردان سلطه داشتیم باشیم و سالار باشیم. یادمان باشد که ما پیش از زن بودن انسان‌ایم و اکثریت ما از فرودستان‌ایم و منافع ما در نهایت در گرو منافع تمام فرودستان و اقلیت‌های جهان است. به‌همین دلیل مبارزه ما با مبارزه تمام فرودستان و اقلیت‌های جهان گره خورده و رهایی واقعی ما در گرو رهایی تمام انسان‌هاست. یادمان باشد افق مبارزه ما باید تغییر بنیادین دنیایی باشد که ستم، نابرابری، سرکوب، استثمار، ارتجاع و سلطه را تولید و بازتولید می‌کند؛ یعنی دنیای طبقاتی ما.
محبوبه عباسقلی‌زاده - فعال حقوق زنان و مدیر زنان تی وی: روزی‌که مجبور شدم خاک وطن را ترک کنم، پذیرفتم که هیچگاه نخواهم توانست کارهایی که در ایران می‌کردم در این‌جا بکنم. در نتیجه دارم کارهایی را برای پیشرفت وضعیت زنان در این‌جا می‌کنم که در ایران نمی‌تونستم انجام بدهم. من و دوستانم تلویزیون اینترنتی زنان را راه انداختیم. کاری که نمی‌توانستیم در ایران بکنیم.
زهرا باقری شاد - روزنامه‌نگار: روز هشت مارس، به اندازه بقیه روز‌ها برایم اهمیت دارد؛ بقیه روز‌ها هم روز من، روز زن هستند. اما من «هشت مارس»ی را چشم انتظارم که نه روز زن، که روز برابری زن و مرد باشد.
الهام ملک‌پور - فعال حقوق زنان و اقلیت‌های جنسی: روز هشتم مارچ، روز جهانی حقوق زنان را تا آن زمان پاس خواهیم داشت که تمام روز‌ها و شب‌هایمان، به‌نام انسان و انسانیت رقم بخورند. تلاش برای احقاق حقوق زنان، به‌معنای فراموش کردن حقوق مردان و یا حقوق سایر هویت‌های جنسیتی دیگر نیست بلکه تلاشی است برای این‌که با دست‌یابی به حق زن، چهره انسانی به جامعه باز گردد.
مینو همتی - روزنامه‌نگار و فعال حقوق زنان: اهمیت گرامی‌داشت هشتم مارس، روز جهانی زن، برای من این است که فرصتی فراهم می‌شود تا در هر کوچه و خیابان و در رسانه‌های گوناگون مطالبات برابری‌طلبانه زنان مطرح شود و تاریخچه صدساله و دست‌آوردهای این مبارزات از نسلی به نسل دیگر منتقل شود. مردان و زنان آزادی‌خواه و برابری‌طلب دست در دست یکدیگر آینده به مراتب بهتری را برای خود و جامعه رقم خواهند زد.
فریدا آفاری - کتابدار، مترجم و پژوهشگر در آمریکا: نخستین هدف انتخاب ۸ مارس به‌عنوان روز جهانی زن، اعلام همبستگی با مبارزات زنان کارگر و مهاجر در آمریکا علیه استثمار و تبعیض جنسیتی بود. ۸ مارس یادآور این واقعیت است که مبارزه برای آزادی زن از مبارزه علیه هر نوع استثمار و ستم جدایی‌ناپذیر است.
مهرنوش احمدی - فعال حقوق اقلیت‌های جنسی: هستی من با منطق دوقطبی تو نمی‌خواند؛ من را تحلیل نکن فقط مشاهده کن. باور کن رشد می‌کنی.
یگی دادویی ـ مددکار اجتماعی و فعال حقوق تراجنسیتی‌ها: برای من روز زن یعنی با انسانیت به هر بدن و به همه زنان و کسانی که هویت جنسی و جنسیتی خود را زن می‌دانند، احترام گذاشته شود.
آسینه امینی - شاعر، نویسنده، روزنامه‌نگار و فعال حقوق زنان: فعالیت در حوزه زنان، براى من یک انتخاب نبوده، بخشى از زندگى ناگزیر من بوده است. شما چیزى را که ندارى تلاش مى‌کنى به‌دست بیاورى. اگر ندانى که ندارى، شاید زندگى به هر روى بگذرد، اما وقتى مى‌دانى چیزى که حقت است را ندارى، نمى‌توانى نبینى یا دنبالش نروى. مساله شعار یا داشتن آرمان عجیب و غریبى نیست، موضوع واقعاً به‌همین سادگى است.
لوا زند، پژوهشگر مطالعات جنسیتی: لذت از سکس حق طبیعی هر زنی است.[۱]
|
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط الهام محمدی ارسال شده است.
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- پرتره‌های هشت مارس، وب‌سایت رادیو زمانه: شنبه ۱۷ اسفند ۱۳۹۲
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ وب‌سایت رادیو زمانه
