 | از: اسوشیتدپرس و فرانس‌پرس، ترجمۀ عارف فرهمند |
اسناد دست‌نویس
از زندگی یهودی‌های افغانستان
فهرست مندرجات
اسناد دست‌نویس یهودی‌های افغانستان
کتابخانه ملی اسراییل روز پنج‌شنبه از یک گنجینه دست‌نویس پرده برداشت که نخستین شواهد فیزیکی از زندگی اجتماعات باستانی یهودی در افغانستان است. این اسناد تاریخی حدود یک هزار سال قدمت دارند.
مسوولان کتابخانه ملی اسراییل گفتند که این گنجینه دست‌نویس حدود دو سال پیش به‌صورت اتفاقی از یک غار در شمال افغانستان به‌دست آمده است. این اسناد حدود یک‌هزار ساله به این دلیل محفوظ مانده‌اند که یهودی‌ها متن‌هایی را که دارای نام خدا باشد دور نمی‌اندازند. هم‌چنان خشک بودن هوای غار نیز باعث شده است که این اسناد از بین نروند.
پژوهشگران می‌گویند «جنیزه افغان» در نوع خود بهترین آرشیف بعد از کشف «جنیزه قاهره» است که ۱٠٠ سال پیش در کنیسه مصر پیدا شد. «جنیزه» یک کلمه عبری است که به مفهوم مخزن چیزهای باارزش می‌باشد. در زبان عبری به آرشیفی از متون مذهبی که نمی‌توانند آن‌را دور بیندازند و باید در جایی دفن کنند، «جنیزه» می‌گویند. «جنیزه قاهره» گنجینه بزرگی از متون مربوط به قرون وسطی بود که یکی از مهم‌ترین مجموعه‌های کشف شده در تاریخ پنداشته می‌شود.
پروفسور هاگای بن شامای، رییس اکادمیک کتابخانه ملی اسراییل گفت: «این نخستین باری است که ما مجموعه‌ای از اسنادی را داریم که نشان‌دهنده فرهنگ یهودی‌هایی است که در آن‌جا (افغانستان) زندگی کرده‌اند».
پروفسور هاگای بن شامای: این اسناد در انترنت نشر می‌شوند
«جنیزه افغان» شامل صدها سندی است که اکنون در اختیار گردآورندگان و معامله‌کنندگان این آثار در سطح جهانی قرار دارد. شمال افغانستان دورترین منطقه برای اسراییل است که چنین یک سندی کشف شده است.
کتابخانه ملی اسراییل اخیراً توانسته است ٢۹ فقره از این آرشیف را از معامله‌کنندگان در بیت‌المقدس به‌دست بیاورد. کتابخانه ملی اسراییل روز پنج‌شنبه این آثار تاریخی را در بیت‌المقدس به معرض نمایش رسانه‌ها قرار داد.
بن شامای گفت که این مجموعه شامل دستخط‌هایی است که به‌زبان‌های عبری، عربی-عبری و گویش یهودی-پارسی هستند که در آن‌زمان رایج بوده است. به گفته شامای، زبان یهودی-پارسی در تایید اصلیت و اعتبار این اسناد کمک کرده است.
صفحه‌ای از جنیزه افغان در کتابخانه ملی اسراییل
این اسناد برعلاوه این که نشان‌دهنده زندگی یهودی‌ها در مسیر راه ابریشم میان شرق و غرب می‌باشد، دربرگیرنده یادداشت‌های قبلاً دیده نشده سعادیا گائون، خاخام و فیلسوف یهودی در کتاب اشعیا است. اشعیا یک کتاب مقدس عبری است.
بن شامای تشریح داد که تاهنوز «ما سندی نداشتیم که شاهدی بر حضور یهودی‌ها» در این بخش قلمرو فرهنگ پارسی باشد. او افزود که کتابخانه ملی اسراییل می‌خواهد این اسناد را از طریق انترنت برای مردم در سراسر جهان قابل دسترس بسازد.
به گفته پروفسور شامای، در آن‌زمان جمعیت‌های زیادی از یهودیان در این منطقه مانند دیگر کشورهای اسلامی، زندگی می‌کردند و به‌عنوان یک اقلیت با آن‌ها بهتر از جوامع مسیحی مدارا می‌شد. به گفته او، در اواخر قرن نوزدهم شمار یهودی‌ها در افغانستان به ۴٠ هزار تن می‌رسیده است. به گزارش واشنگتن پست، در اواسط قرن بیستم تنها حدود پنج هزار یهودی در افغانستان باقی ماندند و بسیاری آن‌ها بعد از تأسیس اسراییل در سال ۱۹۴۹، به این کشور مهاجرت کردند.
[۱]
[▲] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانش‌نامه‌ی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده است.
[▲] پی‌نوشت‌ها
[۱]- اسناد دست‌نویس از زندگی یهودی‌های افغانستان، وب‌سایت دويچه‌وله دری: جمعه ۴ ژانویه ٢٠۱٣ - ۱۵ جدی ۱٣۹۱
[▲] جُستارهای وابسته
□
□
□
[▲] سرچشمه‌ها
□ وب‌سایت دويچه‌وله دری؛ برگرفته از اسوشیتدپرس و فرانس‌پرس؛ تهیه شده توسط عارف فرهمند
