 |
|
گفت‌وگو با حفیظ‌الله امین
فهرست مندرجات
.
گفت‌وگوی دو خبرنگار با حفیظ‌الله امین
آنچه در زیر آمده است، بخش‌های از گفت‌گوی‌‌ست که توسط دو خبرنگار (ژورنالیست)، یکی ایتالیایی و دیگری هندی با حفیظ‌الله امین به‌تاریخ هجدهم قوس (آذر) سال ١٣٥٨، یعنی فقط چند روز پیش از کشته‌شدن او به‌دست ارتشیان اشغال‌گر شوروی، صورت گرفته است.[۱]
حفیظ‌الله امین: خوشحالم که شما ژورنالیستان (خبرنگاران) را در افغانستان می‌بینم. افغانستانی امروز، افغانستان انقلابی‌ست و خلق زحمتکش افغانستان به رهبری ح.د.خ.ا. (حزب دموکراتیک خلق افغانستان) پیشآهنگ طبقه‌ی کارگر کشور قدرت را به‌دست دارد. استثمارگران دیگر نقشی در کشور نداشته و وطن متعلق به زحمتکشان است. در این روز‌ها ساختمان یک زیر بنای اقتصادی - اجتماعی کشور با یک پلان پنج‌ساله انکشافی (برنامه پنج‌ساله‌ی رشد اقتصادی) آغاز گردیده است. هم‌چنن شما وقتی به افغانستان می‌آیید که نمایندگان تمام طبقات و اقشار جامعه در کابل جمع می‌شوند تا سازمانی را برای دفاع از انقلاب به‌وجود آورند. در چنین شرایطی آمدن شما ژورنالیستان به افغانستان دلیل خوبی برای آن است که ما احساس خوشی و مسرت نماییم.
ژورنالیست ایتالوی (خبرنگار ایتالیایی): شاغلی (آقای) رییس، این دومین‌بار است که با شما ملاقات می‌کنم. اولین ملاقات ما پنچ‌ماه قبل بود و در آن‌وقت شما لومړی وزیر (نخست‌وزیر) افغانستان بودید اکنون می‌خواهم بپرسم که آیا کدام تغییری در رژیم بعد از آن که شما قدرت را گرفتید به‌وجود آمده است؟
حفیظ‌الله امین: آرزو داشتم شما در اوایل تغییر در افغانستان می‌بودید و تغییر اوضاع را با چشم خود می‌دیدید. و اما در مورد تحولاتی که رونما شده می‌خواهم بگویم که اول‌تر از همه شعار مصونیت، قانونیت و عدالت وسیعاً به تطبیق‌شدن آغاز کرده است. از آن‌وقت به‌بعد هیچ‌کسی بدون اسناد غیرقابل انکار نه توقیف شده و نه اذیت شده است و در آینده نیز چنین خواهد بود. از آن‌وقت به‌بعد خلق ما رژیم و دولت خلقی افغانستان را عمیقاً و وسیعاً پشتیبانی می‌کند. مهم‌ترین تغییر دیگر که رونما گردیده آن است که امور در یک رهبری دسته‌جمعی توسط بیوری سیاسی (دفتر سیاسی) کمیته‌ی مرکزی و کمیته‌ی مرکزی ح.د.خ.ا (حزب دموکراتیک خلق افغانستان) و شورای وزیران ج.د.ا (جمهوری دموکراتیک افغانستان) اداره می‌گردد.
اقدام مهم دیگر عبارت است از آغاز کار تدوین قانون اساسی جدید برای ج.د.ا (جمهوری دموکراتیک افغانستان) که کمیسیونی برای تدوین آن تأسیس شده و امیدواریم کار تسوید قانون اساسی به‌زودی تکمیل گردد. به تأسیس سازمان ملی دفاع از انقلاب قبلاً اشاره کردم و این‌ها صرف مثال‌های‌ست از تحولاتی عمیقی که بعد از آن تاریخ رونما گردیده است.
ژورنالیست هندی: آن‌طوری که یک مصاحبه‌ی شما را در روزنامهی کابل تایمز مطالعه کرده‌ام شما مسوولیت کامل دستیگری‌های بی‌باکانه را به تره‌کی متوجه ساخته بودید. ولی در آن‌وقت شما لومړی وزیر (نخست‌وزیر) و وزیر امور خارجه بودید، آیا شما اطلاع نداشتید که چه واقع می‌شود؟ و بنابر آن آیا خود را قسماً در مسوولیت آن اوضاع شریک نمی‌دانید؟
حفیظ‌الله امین: اگر ما با این موضوع به‌صورت عمیق، وسیع و همه جانبه مقابله می‌کردیم این کار طبعاً قبل از وقت می‌بود. دلیل این‌همه اوضاع تاثرآور آن بود که در امور صرف یک شخص جای لیدرشیپ (رهبری) دسته‌جمعی را گرفته بود. کیش شخصیت جانشین اداره‌ی دسته‌جمعی شده بود. وقتی در یک رژیم چنین شخصیت‌پرستی جانشین باشد، نباید شخص ثالثی را به‌خاطر آن ملامت کرد. کیش شخصیت به‌خصوص یک پدیده‌ی تاثرآور در جامعه‌ای است که رژیم آن بر اساس ایدیالوژی (ایدئولوژی) طبقه‌ی کارگر یعنی سوسیالیزم علمی بنا یافته باشد. به‌همین علت کیش شخصیت منفورترین پدیده در همچو جوامع محسوب می‌گردد و برای مدت زیادی دوام کرده نمی‌تواند و طبعاً مضمحل می‌گردد. آن‌طوری که در افغانستان مضمحل گردید.
ژورنالیست ایتالوی: من دوباره به موضوع تغییر قدرت بر می‌گردم، زیرا در مورد جریان مذکور افواهات متضاد و مبهمی نشر شده است. از شما می‌خواهم اگر روشنی تازه‌ای بر آن جریان بگذارید!
حفیظ‌الله امین: منظور شما چیست؟
ژورنالیست ایتالوی: منظورم این است که چگونه این تغییر قدرت صورت گرفت و چگونه شما انتخاب شدید؟
حفیظ‌الله امین: طوری‌که گفتم انتخاب من مطابق به تصمیم دسته‌جمعی صورت گرفت. آنچه در آن مورد منتشر شده کاملاً فیصله‌ی دسته‌جمعی بوده است در حالی که امور دسته‌جمعی پیش می‌رود من حق ندارم از آن انحراف کنم. آنچه گفته شده مقدار معلوماتی است که اجازه دارم اظهار نمایم. بنابر آن نمی‌توانم از آن بیشتر چیزی را بگویم.
ژورنالیست هندی: ولی شما باری از نقشی صحبت کرده بودید که تړون در این جریان ایفا کرد، آیا می‌توانید این نقش را تایید کنید؟
حفیظ‌الله امین: البته مشخصاً می‌توانم بگویم که تړون مورد فیر (شلیک) قرار گرفت. اگر او در آن‌جا نمی‌بود من مورد اصابت گلوله قرار می‌گرفتم.
ژورنالیست ایتالوی: پس آیا تایید می‌کنید که این جریان عملاً یک سؤ قصد علیه‌ی جان شما بود؟
حفیظ‌الله امین: بلی.
ژورنالیست ایتالوی: آیا این جریان در همین عمارت خانه‌ی خلق اتفاق افتاد؟
حفیظ‌الله امین: نه، در محل اقامت تره‌کی.
سئوال: چه کسی بر شما فیر کرد؟
حفیظ‌الله امین: گارد تره‌کی بر من فیر کرد.
سئوال: آخرین‌باری که تره‌کی را دیدید چه وقت بود؟ آیا آخرین روزی که شما تره‌کی را دیدید همان‌روز بود؟
حفیظ‌الله امین: نه من در آن‌روز او را ندیدم، بلکه یک روز قبل از آن او را دیده بودم.
سئوال: راپور (گزارش) دادند که شما هم زخمی شدید؟
حفیظ‌الله امین: نخیر.
سئوال: آیا میرمن (خانم) تره‌کی هم در آن حادثه کشته شد؟
حفیظ‌الله امین: نخیر.
سئوال: شما می‌گویید نه، یا حزب می‌گوید نه؟
حفیظ‌الله امین: این یک واقعیت است، واقعیتی که صادقانه بیان شده است.
ژورنالیست ایتالوی: اکنون بار دیگر به موضوع کیش شخصیت بر گردیم. به‌جای عکس‌های تره‌کی عکس‌های شما در تظاهرات دیده نشده است. آیا دلیل آن بود که خود شما نمی‌خواستید؟
حفیظ‌الله امین: بلی، من نمی‌خواستم. تا وقتی‌که من در کار هستم هرگز نخواهید دید که عکس‌های مرا در مظاهرات حمل کنند یا به دیوار‌ها در جاده‌ها بیاویزند.
ژورنالیست هندی: شما یک معاهده‌ی دوستی و همکاری را با اتحادشوروی امضأ کرده‌اید. در صورت بروز جنگ بین افغانستان و پاکستان آیا می‌توانید با استفاده از این معاهده از اتحادشوروی تقاضای فرستادن سرباز را بنمایید و آیا اگر چنین تقاضایی به عمل آید آیا اتحاد شوروی آن را خواهد پذیرفت؟
حفیظ‌الله امین: من نمی‌گویم جنگ بین افغانستان و پاکستان، بلکه این‌طور می‌گویم که اگر بر ما حمله شود ما از اتحادشوروی به‌همان اندازه که ضرورت داشته باشیم کمک خواهیم خواست و یقین کامل داریم هر آنچه از اتحادشوروی بخواهیم برای ما خواهد داد.
ژورنالیست ایتالوی: آیا این درست است که مسکو نسبت به جریانی که قبلاً در بالا ذکر گردید [برکناری تره‌کی] خوشنود نبود و شما در آن جریان نخواستید به اتحاد شوروی بروید؟ البته این سئوال را بنابر نوشته‌ی یک روزنامه مطرح نموده‌ام.
حفیظ‌الله امین: این ساخته و پرداخته‌ی دشمنان ماست. ما روابط بسیار دوستانه و برادرانه با اتحادشوروی داریم. هیچ واقعه‌ای رخ نداده که موجب آزردگی یکی از دیگری شود.
ژورنالیست ایتالوی: ولی شایعاتی در مورد تبدیلی سفیر اتحادشوروی پخش شده است؟
حفیظ‌الله امین: بسیار عجیب است اخیراَ سفرای انگلستان، جمهوریت اتحادی آلمان، ترکیه، هند، پاکستان، جمهوریت دموکراتیک کوریا و سایر سفرا در کابل تبدیل شدند در حالی که هیچ‌کدام بیش از چهار سال در کابل نبودند و در مورد تبدیلی آن‌ها هیچ شایعه‌ای پخش نشد. اما سفیر شوروی در کابل هفت‌سال تمام در این کشور بود. وقتی عوض او سفیر دیگری مقرر شد عجیب است که در مراکز امپریالیستی سر و صدا‌های زیادی تولید کرد. عجیب است که چرا باید تبدیلی یک سفیر بعد از هفت‌سال طور دیگری تعبیر شود. در حالی‌که تحولات زیادی در وطن ما به‌وقوع پیوست در خلال این هفت‌سال سلطنت سقوط کرد، رژیم داود نابود گردید، انقلاب صورت گرفت و اضافه از نوزده ماه از انقلاب هم گذشت باز هم وی سفیر بود. در خلال این‌همه تحولات صرف یک‌بار سفیر اتحادشوروی تبدیل شد و این‌قدر سر و صدا تولید شد.
ژورنالیست ایتالوی: کمک‌های نظامی اتحادشوروی به افغانستان اخیراً افزایش یافته است، آیا این نشانۀ آن است که شما در نظر دارید ضربه‌ی قاطع و نهایی را بر ضد انقلابیون وارد کنید؟
حفیظ‌الله امین: طوری‌که قبلاً گفتم ما هر قدر کمکی که بتوانیم از آن استفاده کنیم از اتحادشوروی بدون کوچک‌ترین مانع دریافت کرده می‌توانیم. عناصر ضدانقلاب در یک منطقه متمرکز نیستند تا بر آن‌ها ضربۀ خُردکننده وارد کنیم. آن‌ها تروریست‌هایی هستند که می‌آیند و بعد فرار می‌کنند و پس از آن‌که از منابع امپریالیستی و ارتجاعی پول بیشتری را به‌دست آوردند باز هم می‌آیند. پس ما حاضریم با مداخله‌گران خارجی تا وقتی‌که خودشان می‌خواهند بجنگیم.
ژورنالیست ایتالوی: یکی از روزنامه‌های اروپایی نوشته بود که اگر کمک‌های اتحاد شوروی نباشد رژیم شما در ظرف بیست‌وچهار ساعت سقوط می‌کند؟
حفیظ‌الله امین: ولی من می‌گویم که اگر مداخلۀ امپریالیست‌ها و خارجی‌ها در امور داخلی ما نباشد تعداد ضد انقلابیون به‌قدری کوچک و آن‌قدر ضعیف‌اند که ما ضرورت نداریم که حتی یک کارتوس را به‌روی ضد انقلابیون فیر نمایم. این‌که ما بر آن‌ها فیر می‌کنیم علت آن حمایت و کمک خارجی با آن‌هاست.
ژورنالیست هندی: در مورد این که لیست چند هزار نفری که در زندان‌ها به قتل رسیده‌اند اعلام شده است، توضیح شما چیست؟
حفیظ‌الله امین: این یک افسانه است که دشمنان انقلاب ما ساخته‌اند. لیست یا جدولی از کسانی که پس از توقیف شدن قبل از بیست‌وپنج سنبله امسال کشته شده باشند را در دست نداریم. طوری‌که چندین‌بار گفته‌ام کسانی که نام‌شان به ما ذکر شده و فعلاً نزد ما وجود ندارد چگونه می‌توان گفت که آن‌ها توقیف یا کشته شده باشند. ممکن است فرار کرده باشند و یا هم نابود شده باشند، نزد ما نیستند. ولی آن‌هایی که همین حالا زندانی هستند و یا بعد از این زندانی می‌شوند هیچ‌کدام‌شان بدون فیصلۀ محکمه مجازات نخواهند شد. این را من به خلق خود وعده کرده‌ام. از این‌جاست که خلق ما با اطمینان و افتخار زندگی دارند و ایمان دارند محض کسانی گرفتار می‌شوند که واقعاَ مجرم باشند. ولی این یک افسانه است که چند هزار نفر کشته شده است، این کاملاً غلط است. البته هستند بعضی کسانی که در مورد متعلقین خود به دفاتر څارندوی (پلیس) می‌روند و سوال می‌نمایند که تعداد بعضی از اقارب‌شان مدتی این‌طرف و آن‌طرف دیده نشده‌اند. ولی دفاتر څارندوی به آن‌ها گفته که چنین اشخاصی نزدشان نمی‌باشند. آن‌ها نه در زندان هستند و نه حکومت از آن‌ها اطلاعی دارد. پس این رویداد را به کشته‌شدن‌شان حمل کرده‌اند.
ژورنالیست هندی: ظرف دو - سه روز گذشته در حدودی بیست طیارۀ بزرگ شوروی که طیارات ترانسپورتی هست بر فضای کابل در حال پرواز دیده شده است. این پروازها به چه مقصد صورت گرفته است؟
حفیظ‌الله امین: یقین دارم بیست طیاره را ندیده‌اید. ممکن بیست پرواز را دیده باشید و آن‌هم نه از اتحاد شوروی که البته آن‌هم طیارات بزرگ بوده باشد که شاید به مقاصد ترانسپورتی پرواز کرده باشند.
ژورنالیست ایتالوی: آیا تصور نمی‌کنید که روزی ناگهان بمیرید؟
حفیظ‌الله امین: این امر در مورد هر کس صدق می‌کند که روزی شاید ناگهان بمیرد. اما من می‌خواهم و امیدوارم زنده بمانم و یک جامعه‌ی سوسیالیستی را در افغانستان ببینم.[٢]
[▲] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانش‌نامه‌ی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده و پی‌نوشت‌ها هم توسط او نگاشته شده است.
[▲] پی‌نوشت‌ها
[۱]- این گفتگو، از وبلاگ رنگارنگ متعلق به آقای احمدضیأ دانش، رونوشت شده است.
[٢]- مصاحبه با حفیظ‌الله امین، روزنامهی انیس، مورخ ١٨ قوس سال ١٣۵٨ خورشیدی برابر با نهم دسامبر ١٩٧٩ میلادی
[▲] جُستارهای وابسته
□
[▲] سرچشمه‌ها
□ وبلاگ رنگارنگ به نقل از: روزنامهی انیس
