 |
|
عبدالرازق اچکزی
فهرست مندرجات
◉ زندگی‌نامه
◉ واکنش‌ها
◉ يادداشت‌ها
◉ پيوست‌ها
◉ پی‌نوشت‌ها
◉ جُستارهای وابسته
◉ سرچشمه‌ها
◉ پيوند به بيرون
قندهار جنگسالاران افغان
عبدالرازق اچکزی (به پشتو: عبدالرازق اڅکزی؛ به انگلیسی: Abdul Raziq Achakzai) (زاده‌ی ۱۳۵۸ خ - درگذشته‌ی ۱۳۹۷ خ)، ژنرال نظامی و فرمانده امنیت ولایت (استان) قندهار افغانستان بود، که از او به‌عنوان یکی از سرسختترین مخالفان طالبان و پاکستان در افغانستان یاد می‌شد. نهادهای حقوق بشر بارها عبدالرازق را متهم به نقض حقوق بشر کردند، اما وی این اتهامات را رد می‌کرد. هم‌چنین، وی بارها مورد سؤقصد از طرف طالبان قرار گرفت و در نهایت به‌دست سربازان تحت امر ژنرال اسکات میلر، یکی از فرماندهان آمریکایی در افغانستان به‌قتل رسید. اما در گزارش دیگر آمده است که «در حمله طالبان به دفتر والی قندهار ژنرال عبدالرازق، فرمانده پلیس قندهار، مومن حسین‌خیل، رئیس اداره‌ی امنیت قندهار کشته شدند». بسیاری‌ها ژنرال رازق را به‌دلیل «قاطعیت‌اش» در مبارزه با طالبان و تأمین امنیت قندهار تقدیر می‌کنند، اما کسانی هم هستند که او را «دیکتاتور محلی» می‌دانند.
| ▲ | زندگی‌نامه |
 |
عبدالرازق فرزند محمد خان، در سال ۱۳۵۸ خورشیدی (۱۹۷۹ میلادی)، در روستای منصور ولسوالی (شهرستان) دند ولایت (استان) قندهار، در خانواده‌ی بزرگ اچکزی از طایفه‌های متنفذ و قدرتمند قوم پشتون زاده شد و بخش زیاد عمر خود را در ولسوالی (شهرستان) سپین بولدک آن ولایت به‌سر برده است. او تحصیل نکرده است، و در سال‌های نخست حکومت پساطالبان با برادرانش کار و بار موترفروشی و پرزه‌جات موتر را می‌کرد. او در زمان طالبان به‌همراه پدر و عمویش به‌دست طالبان اسیر شد، ولی توانست فرار کند اما پدر و عمویش توسط طالبان کشته شد. وی، که یکی از افراد نزدیک به احمدولی کرزی، برادر حامد کرزی و رئیس پیشین شورای ولایتی کندهار، بود، در سال ۲۰۰۲ وارد نیروهای امنیتی افغانستان شد و در سمت فرمانده پولیس مرزی قندهار در سپین بولدک هم‌مرز با پاکستان فعالیت می‌کرد. در این مورد در گزارش صدای آمریکا آمده است:
- «سپس، عبدالرازق به‌صفت کمیسار سرحدی گماشته شد و پس از فراگیری کورس کوتاه‌مدت آموزشی پولیس، در صفوف پولیس افغانستان داخل شد.»
هنگامی‌که طالبان در سال ۲۰۰۸ به‌نزدیکی دروازه شهر قندهار رسیدند، وی به‌کمک احمدولی کرزی و اسدالله خالد شتافت و نخستین عملیات مستقل نیروهای افغانستان در برابر طالبان را رقم زد و توانست آن‌ها را عقب براند. با کشته‌شدن خان‌محمد مجاهد، فرماندهی سابق پلیس قندهار، در سال ۲۰۱۱، ژنرال رازق بر کرسی فرماندهی پلیس ولایت تکیه زد و مدت ۷ سال، در این سمت، به‌عنوان فرماندهی قدرتمند پلیس در قندهار فعالیت می‌کرد. دامنه نفوذ ژنرال رازق فراتر از قندهار، تا ارزگان، زابل و هلمند هم می‌رسید. گفته می‌شود در حوزه‌ی جنوب هرجا که شورشیان طالب می‌بود، ژنرال رازق هم پیدا می‌شد. توفیق این ژنرال در سرکوب شورشیان در قندهار و فراهم‌کردن زمینه‌های بازسازی شهر، محبوبیت و نفوذ او را در بین مردم چند برابر کرد.
با این‌حال، نهادهای حقوق بشر ژنرال رازق را به نقض حقوق بشر از جمله شکنجه و کشتار غیرقانونی متهم کرده بودند، اتهاماتی که ژنرال رازق آن‌ها را رد می‌کرد. با آن‌که وی از نزدیکان حامد کرزی، رئیس‌جمهور پیشین افغانستان محسوب می‌شد، اما رابطه‌ی خوبی با محمداشرف غنی، رئیس‌جمهور کنونی نداشت و بارها مطالبی از صحبت برکناری وی به بیرون درز می‌کرد اما به‌دلیل محبوبیت وی، اشرف غنی نتوانسته بود خواسته خود را عملی کند. گفته می‌شود، در زمان تصدی او به‌سمت فرماندهی پلیس قندهار، این ولایت از امنیت بسیار خوبی برخوردار بود.
ژنرال عبدالرازق که یکی از مخالفان سرسخت گروه طالبان به‌شمار می‌رفت، در طول سال‌های گذشته این گروه شورشی، دست‌کم ده‌بار او را هدف حملات انتحاری قرار داده بود. سرانجام، وی در روز پنج‌شنبه ۲۶ مهر ۱۳۹۷، هنگامی‌که در نشست امنیتی مشترک میان مقام‌های محلی و نیروهای آمریکایی، با حضور ژنرال اسکات میلر (فرمانده‌های نیروهای حمایت قاطع در افغانستان)، که در دفتر والی قندهار، برگزار شده بود، شرکت کرد، حدود ساعت سه‌ونیم بعد از ظهر، پس از یک مشاجره لفظی با ژنرال میلر، روی مسئله‌ی خط دیورند، جلسه را ترک گفت و در محوطه‌ی ولایت توسط سربازان تحت امر ژنرال آمریکایی کشته می‌شود. با این‌حال، وزارت دفاع افغانستان می‌گوید فرد مهاجم یکی از محافظان زلمی ویسا، والی قندهار، بود و از سوی دیگر، گروه طالبان مسئولیت این حمله را بر عهده گرفت. شریف امیری، خبرنگار طلوع‌نیوز می‌گوید که چهار گلوله به بدن – یکی به قلب، یکی به شکم و دو گلوله‌ی دیگر به پای – ژنرال رازق برخورد کرده بودند.
ژنرال رازق، سه همسر داشت که از آنان هفت پسر و پنج دختر بازمانده است و پیکر او در «خرقه مبارک» شهر قندهار به خاک سپرده شد.
| ▲ | واکنش‌ها |
در پی تیراندازی پس از پایان یک نشست امنیتی در قندهار که به کشته شدن ژنرال عبدالرازق اچکزی، فرمانده پلیس قندهار، انجامید، ژنرال اسکات میلر، فرمانده نیروهای آمریکا در افغانستان که در آن نشست نیز حضور داشت، گفت: «هدف حمله او نبوده است.»
ساعت‌ها پس از وقوع این رویداد، اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان، در پیام ویدیویی گفت که هیاتی به‌رهبری معصوم استانکزی، رئیس امنیت ملی افغانستان را به قندهار فرستاده است تا وضعیت را از نزدیک بررسی کند.
در گزارش‌های رسمی گفته می‌شود، یک فرد مهاجم که محافظ والی قندهار بود، پس از آن‌که نشست امنیتی در دفتر والی قندهار پایان یافت ژنرال رازق، فرمانده پلیس قندهار را در بیرون از دفتر هدف قرار داد. در لحظه وقوع این حادثه، ژنرال اسکات میلر، فرماندهی نیروهای آمریکا به‌سمت هلی‌کوپترش در حال حرکت بود. در این حمله که طالبان مسئولیتش را به‌دوش گرفتند، ژنرال عبدالمومن حسین‌خیل، رئیس امنیت قندهار نیز کشته شد. گروه طالبان، در ابتدا در خبرنامه‌ی خود نوشته بود که ژنرال رازق هدف این حمله بود، اما بعداً این گروه متن این خبرنامه را تغییر داد و نوشت که فرماندهی نیروهای آمریکایی و ژنرال رازق هر دو هدف بودند.
پس از ترور ژنرال عبدالرازق، شایعات و داستان‌‍‌های متفاوت از چگونگی قتل او در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که یکی از آن‌ها کشته شدن او توسط آمریکایی‌ها بود. عبدالله عبدالله، رئیس اجرایی افغانستان، شایعاتی مبنی بر دست داشتن نیروهای آمریکایی در ترور ژنرال عبدالرازق را رد کرد. او، روز دوشنبه ۳۰ میزان (مهرماه) در نشست شورای وزیران گفت: «این شایعه را قاتلان عبدالرازق شهید پخش کردند... پخش شایعه‌ای که این عمل توسط حمایت قاطع صورت گرفته، ریختن آب به آسیاب دشمن است. دشمنان مردم افغانستان، کسانی هستند که از طالبان حمایت می‌کنند، در هر کشوری که هستند، طالبان را پناهگاه می‌دهند و توجیه می‌کنند، حتی اگر داخل افغانستان هستند.» او بی‌تفاوتی را در مقابل چنین شایعاتی نادرست و آن‌را بازی با احساسات مردم خواند و گفت شاید همین سخنان او نیز تلاشی برای خشنودی خارجی‌ها خوانده شود اما او هرگز این‌طور رفتار نمی‌کند.
محمدمعصوم استانکزی، رئیس امنیت ملی افغانستان، که پس از مرگ ژنرال رازق، در رأس یک هیات بلندپایه به قندهار فرستاده شد، در یک نشست خبری در قندهار گفت «شخصی که به‌عنوان محافظ استخدام شده بود دارای شناسنامه‌ی جعلی بوده است.» افرادی که برای نهادهای مهم دولتی استخدام می‌شوند باید از سوی چندین مأمور با اعتبار دولتی ضمانت شوند. این در حالی است که استانکزی گفت «نام مهاجم نیز حقیقی نبوده و آزمایش‌های لازم برای استخدام او انجام نشده است و روشن شده که این فرد ۱۵ دقیقه قبل از حمله با «آنسوی مرز» ارتباط تلفنی داشته و حدود دو و نیم دقیقه صحبت کرده و دستور گرفته است.» عبارت «آنسوی مرز» را مقام‌های افغان در طول پانزده سال گذشته به‌معنای «پاکستان» به‌کار می‌برده‌اند. او افزود: «دشمنان افغانستان این «توطئه» را در خارج مرزهای افغانستان برنامه‌ریزی کرده‌اند و کار زیادی نیز برای اجرای چنین حمله‌ای انجام شده است. این فرد یک‌ونیم ماه قبل به‌عنوان محافظ والی قندهار استخدام شده بود.»
عطامحمد نور، والی پیشین بلخ و رئیس اجرایی جمعیت اسلامی افغانستان، که در هنگام کشیدگی با ارگ، عبدالرازق از وی حمایت کرده بود، با اشاره به این‌که گلوله‌باری در درون محوطه‌ی مقر ولایت به‌وقوع پیوسته است، این رویداد را توطیه‌ی حریفان رازق و مقامات بلندپایه‌ی درون حکومت توصیف کرده است. او گفت:
- «جنرال عبدالرازق فرماندهی پولیس قندهار و فرزند صادق و فداکار این کشور، در پی یک توطیه‌ی ناجوان‌مردانه، به شهادت رسید. انا لله و انا الیه راجعون.
جنرال عبدالرازق که یکی از استوانه‌های قدرت در جنوب کشور، محسوب می‌گردید، از محبوبیت خوبی در میان مردم برخوردار بود. او نه تنها یک نظامی تمام عیار بود که عامل اساسی امنیت قندهار و حوزه جنوب کشور، محسوب می‌گردید. او از اعضای ارشد ایتلاف ملی بزرگ افغانستان بود که نقش ارزشمندی در تعاملات سیاسی کشور داشت.
شهادت جنرال عبدالرازق در یک محل مصئون و تحت شرایط شدید امنیتی نشان می‌دهد که او در نتیجه‌ی توطیه حریفانش و مقامات بلندپایه‌ی درون حکومت، هدف قرار گرفته است.
در حالی‌که مراتب عمیق تسلیت و همدردی خود و مردم‌مان را نسبت به این رویداد غم‌انگیز ابراز می‌دارم، خود را شریک غم از دست‌دادن برادر و عزیز خود پنداشته، برای شهید جنرال عبدالرازق، بهشت برین و به خانواده، دوستان آن شهید و مردم کشور صبر و شکیبایی می‌طلبم.
باور ما این است که برخی مراجع حکومتی نه تنها توانایی رسیدگی به عوامل چنین رویدادها را ندارند که بیش‌تر در نقش «جاده صاف‌کن» چنین حوادث هم شناخته می‌شوند. اما هم‌سنگران و دوستان جنرال عبدالرازق شهید، خون پاک او را بی‌پاسخ نخواهند گذاشت.»
به‌هر حال، جیم متیس، وزیر دفاع امریکا، که ژنرال رازق را از نزدیک می‌شناخت، در واکنش به این حمله گفت: «افغانستان با کشته‌شدن ژنرال رازق یک وطن‌پرست را از دست داد».
پس از مرگ ژنرال رازق، بزرگان قندهار تادین‌خان، برادر ۳۵ ساله‌ی او را به‌عنوان سرپرست پلیس قندهار پیشنهاد کرده بودند، ولی وزارت داخله (کشور) افغانستان رحمت‌الله اطرافی را به‌عنوان سرپرست فرماندهی پلیس قندهار تعیین کرد که بعداً دوباره به‌خواست بزرگان قندهار جواب مثبت داده شده است. در خبرنامه‌ی این وزارت آمده است که «براساس لزوم‌دید و پیشنهاد وزارت امور داخله و منظوری مقام عالی ریاست‌جمهوری برادر عبدالرازق، تادین‌خان به‌حیث سرپرست فرماندهی پلیس قندهار توسط جانان بارکزی، معاون اول وزارت امور داخله معرفی شده است.»
[▲] يادداشت‌ها
[▲] پيوست‌ها
الیاس نواندیش، شوک بزرگ از قندهار
...
[▲] پی‌نوشت‌ها
ژنرال عبدالرازق کی بود؟، بی‌بی‌سی: ۱۸ اکتبر ۲۰۱۸ - ۲۶ مهر ۱۳۹۷؛ جنرال عبدالرازق، از ویکی‌پدیا، دانشنامه‌ی آزاد.
کمیته ضدشکنجه ملل متحد خواهان پیگرد قانونی یک جنرال افغان شد، دويچه‌وله دری برای افغانستان: ۱۳ مه ۲۰۱۷ - ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۶.
جنرال عبدالرازق، از ویکی‌پدیا، دانشنامه‌ی آزاد. در این دانشنامه آمده است: «جنرال عبدارازق به‌عنوان یکی از سرسختترین مخالفین طالبان و پاکستان در افغانستان یاد می‌شد. وی بارها مورد سؤقصد از طرف طالبان قرار گرفت و در آخر در یک کنفرانس خبری توسط سربازان امریکایی در روز پنج‌شنبه ۲۶ مهر ۱۳۹۷، زمانی‌که در دفتر والی ولایت قندهار حضور داشت ترور شد.» و نیز رجوع شود به: داوود اعظمی، جنرال عبدالرازق، اهمیت حمله به رهبری قندهار، بی‌بی‌سی: ۱۸ اکتبر ۲۰۱۸ - ۲۶ مهر ۱۳۹۷.
جنرال رازق، فرمانده قدرتمند جنوب افغانستان کشته شد، بی‌بی‌سی: ۱۸ اکتبر ۲۰۱۸ - ۲۶ مهر ۱۳۹۷
همان؛ و نیز: واکنش افغانستان به گزارش سازمان ملل: ژنرال رازق زندانیان را شکنجه نمی‌کند، بی‌بی‌سی: ۱۳ مه ۲۰۱۷ - ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۶.
جنرال رازق کی بود، صدای آمریکا: ۲۶ میزان ۱۳۹۷.
همان
کشته‌شدن جنرال عبدالرازق؛ فرمانده مقتدر مخالف طالبان در جنوب افغانستان، بی‌بی‌سی: ۱۸ اکتبر ۲۰۱۸ - ۲۶ مهر ۱۳۹۷.
جنرال رازق کی بود، صدای آمریکا: ۲۶ میزان ۱۳۹۷.
همان
ژنرال عبدالرازق کی بود؟، بی‌بی‌سی: پیشین؛ در صدای آمریکا آمده است: «جنرال رازق یکی از افراد نزدیک به احمدولی کرزی، برادر حامد کرزی و رئیس پیشین شورای ولایتی کندهار، بود. پس از کشته‌شدن احمدولی کرزی که در سال ۲۰۱۱ در رویداد مشابه در منزلش کشته شد، عبدالرازق به‌صفت فرمانده پولیس ولایت کندهار گماشته شد.» (همان).
بی‌بی‌سی: پیشین.
همان.
همان.
همان.
همان؛ و نیز: جنرال رازق اتهامات تخطی از حقوق بشر را رد کرد، صدای آمریکا: ۲۲ ثور ۱۳۹۶.
اسماعیل شهامت، چالش ارگ با یک جزیره دیگر قدرت؛ غنی با ژنرال رازق چه می‌کند؟، بی‌بی‌سی: ۸ ژانویه ۲۰۱۸ - ۱۸ دی ۱۳۹۶؛ الیاس نواندیش، شوک بزرگ از قندهار؛ جنرال عبدالرازق، حمایت از عطا محمد نور و رد پاسخ‌گویی به کابل، خبرنامه: ۱۳ جدی ۱۳۹۶.
کشته‌شدن جنرال عبدالرازق؛ فرمانده مقتدر مخالف طالبان در جنوب افغانستان، بی‌بی‌سی: پیشین.
همان.
جنرال عبدالرازق، از ویکی‌پدیا، دانشنامه‌ی آزاد.
جنرال رازق، فرمانده قدرتمند جنوب افغانستان کشته شد، بی‌بی‌سی: ۱۸ اکتبر ۲۰۱۸ - ۲۶ مهر ۱۳۹۷.
همان
جنرال عبدالرازق چگونه آماج قرار گرفت؟، طلوع‌نیوز: ۲۷ میزان ۱۳۹۷.
عبدالله: آمریکایی‌ها ژنرال عبدالرازق را نکشتند، بی‌بی‌سی: ۲۲ اکتبر ۲۰۱۸ - ۳۰ مهر ۱۳۹۷.
همان
برادر ژنرال عبدالرازق سرپرست فرماندهی پلیس قندهار شد، بی‌بی‌سی: ۲۲ اکتبر ۲۰۱۸ - ۳۰ مهر ۱۳۹۷؛ ویس‌احمد برمک، وزیر امور داخله نیز گفت: «شخصی‌که بر جنرال رازق تیراندازی کرده، گلبدین نام دارد و باشنده‌ی اصلی ولایت غزنی است، ولی با نام مستعار در صفوف محافظان والی قندهار جابه‌جا گردیده بود. شخصی که برای این حمله زمینه‌سازی کرده بصیر نام دارد و مسوول محافظان والی قندهار بوده است و در روز حادثه به پاکستان فرار می‌کند و احتمالاً هم‌اکنون در چمن پاکستان زندگی می‌کند.»
نجیب‌الله احمدیار، واکنش‌ها به ترور جنرال رازق، صدای آمریکا: ۲۶ میزان ۱۳۹۷.
واکنش‌ها در برابر کشته‌شدن جنرال عبدالرازق، دويچه‌وله دری برای افغانستان: ۱۹ اکتبر ۲۰۱۸.
برادر ژنرال عبدالرازق سرپرست فرماندهی پلیس قندهار شد، پیشین.
[▲] جُستارهای وابسته
□
□
□
[▲] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[▲] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
رده‌ها │ ...
