آيه ميرزا، يکی از زنان آوازخوان هزاره افغانستان است که زندگی را با بی‌رحمی اطرافيان به پای هنر موسيقی سر کرده و درد او گوشه‌ای از درد زنان افغان است.
[↑] زندگی‌نامه
از سال تولد و دوران کودکی "آبه میرزا" هيچ اطلاعی در دست نيست. آنچه دانسته است، او در جوانی به آوازخوانی شهرت داشته و به لهجه هزارگی آواز می‌خوانده است. اگرچه نوارهای صوتی آيه ميرزا پر طرفدار و پرخریدار بودند، اما خود او، سخت‌ترین خشونت روزگار را از جانب عزیزترین کسانش متحمل شد. پسرانش او را ترک کردند، چون آوازخوانی برای زن در آن سال‌ها ننگ پنداشته می‌شد و همانند پرچم طالبان سياه بود. از این رو، او زندگی را به تنهایی و با طعنه اطرافيان سپری کرد.[۱]
اکنون که آيه ميرزا پیر شده، ديگر صدایی طعنه‌ها را نمی‌شنود؛ اين نه به دليل آن است که جامعه‌ی افغانستان دست از تعصب کشيده است، بلکه به سبب ضعف شنوايی اوست. او با تنها يارش که گاوی بيش نيست، زندگی می‌کند؛ اين به خاطر طنز روزگار است و شايد برای او انسان‌های که سراپا غرق تعصب هستند، ارزش همدمی ندارند! از اين رو، او گاو را به دوستی برگزيده است! اين دو با هم رابطه صمیمانه و خوبی دارند: او به گاو علف می‌دهد و گاو به او شیر.[٢]
يکی از دوبیتی‌هايی که با صدای او شنیده شده، چنين است:
بـه قـرآن اســتخاره می‌کنی یـار
اگــر فــال تــو در قــرآن بــد آیــد
قرآن را پاره پاره می‌کنی یار[٣]
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط الهام محمدی بر اساس مطلبی از آقای بصير سيرت برشتۀ تحرير درآمده است. اين مقاله کوچک است؛ اگر کسی اطلاعات بيشتری در مورد زندگی و کارنامه اين زن هنرمند دارد، لطفا برای دانشنامه ارسال فرمايد.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- زمانی که اين مطلب را در يکی از وبگاه‌های افغانی خواندم، حيفم آمد که با اندک تغييراتی گوشه‌ای از سرگذشت اين زن ستم‌کشيده‌ی هنرمند را در دانشنامه درج نکنم تا لکه ننگ باشد، برای کسانی که به اين زن هنرمند ننگ می‌ورزيدند! رجوع شود به: بصير سيرت آبه ميرزا آوازخوان مشهور هزاره‌های افغانستان
[۲]- همان‌جا
[۳]- همان‌جا
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ وبگاه بصير سيرت
[↑] پيوند به بیرون
□
□
□
[برگشت به بالا] [گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله]
