 |
|
جنین منجمد
فهرست مندرجات
.
تولد نوزاد برفی
یک جنین منجمد (Frozen embryo) پس از ۲۴ سال در تنسی آمریکا به‌دنیا آمد. این تولد به‌عنوان رکورد موفقیت در تولد جنین فریز شده به‌شمار می‌رود.
بر اساس اعلام مرکز اهدای جنین ملی آمریکا، دختری به‌نام اما ورن (Emma Wren Gibson)، که ۲۴ سال قبل (۱۴ اکتبر ۱۹۹۲) به‌صورت جنین فریز شده بود، روز ۲۵ نوامبر به‌عنوان فرزند تینا (Tina Gibson) و بنجامین گیبسون (Benjamin Gibson) زاده شد.
تینا گیبسون، زاده‌ی سال ۱۹۹۱ است و نطفه‌ی فرزندش ۱۸ ماه پس از تولد او شکل گرفته است. اما در جریان روندی به‌نام «انتقال جنین فریز شده» به بدن مادرش منتقل شد و به‌دنبال یک حاملگی موفق، به‌دنیا آمد.
کارول سومرفلت، مدیر مرکز ملی اهدای جنین (National Embryo Donation Center)، لحظه‌ای را که تصویر جنین فریز شده را به پدر و مادرش نشان داد، به‌خاطر دارد: «همیشه یادم می‌ماند که گیبسون‌ها وقتی با تصویر جنین مواجه شدند چه گفتند. تینا گفت که این جنین‌ها می‌توانستند دوستان من باشند. تینا در هنگام انتقال ۲۵ سال داشت.»
او می‌گوید: «این عمیقاً تکان‌دهنده و بسیار جالب است که می‌بینیم جنین‌هایی که ۲۴ سال و نیم قبل با استفاده از تکنیک‌های فریزر قدیمی یا انجماد آهسته در مرحله پرونوکراتری فریز شدند، ۱۰۰ درصد بقا یافته‌اند.»
فکر منجمدکردن سلول پیشینه‌ی خیلی طولانی دارد. از حدود ۷۰ سال پیش سلول‌های گوناگون از جمله پوست، کبد و سلول‌های جنسی را به‌وسیله دستگاه‌هایی منجمد کرده‌اند، البته تکنیک این کار برای هر سلول بدن و کاربرد آن متفاوت است... فریز کردن جنین نیز یکی از این موارد انجماد است که در دهه‌های اخیر مطرح شده است.
| ▲ | فریز کردن جنین چیست؟ |
نخستین انجماد موفق اسپرم ۵۵ سال پیش بوده است. اسپرم (سلول جنسی مرد) سلولی کوچک و مایع داخل سلولی آن کم است. به‌همین دلیل انجمادش کار سختی نیست و نگهداری آن هم آسان است. طولانی‌ترین زمان نگهداری اسپرم که به تولد نوزاد زنده منجر شد، ۲۱ سال بوده است. این اسپرم متعلق به جوانی آمریکایی است که مبتلا به بیماری هوچکین شده بود و باید شیمی درمانی و رادیوتراپی می‌کرد و در نتیجه قدرت باروری‌اش از دست می‌رفت. برای همین پیش از شروع درمان در حالی‌که هنوز ازدواج هم نکرده بود، اسپرمش را برای آینده منجمد کردند و بعدها که متاهل شد با اسپرم خود، صاحب بچه شد.
از تاریخچه‌ی منجمد کردن سلول‌های جنسی در دنیا بیش از نیم قرن می‌گذرد. در آن‌روزگار هنوز IVF (لقاح مصنوعی خارج رحمی و سپس قرار دادن جنین تشکیل‌شده در بدن مادر) وارد عرصه پزشکی زنان نشده بود، چون عمر این روش به ۳۰ سال می‌رسد. درباره‌ی منجمد کردن جنین، پس از این‌که روش لقاح مصنوعی خارج رحمی به‌عنوان متدی مناسب جای خود را باز کرد، ضرورت منجمد کردن جنین‌های تشکیل‌شده حس شد.
برای انجام این روش (لقاح مصنوعی خارج رحمی)، به‌طور مصنوعی و با تجویز قرص‌های هورمونی به مادر، بدن او را وادار به تخمک‌گذاری بیش از حد می‌کنند و در نتیجه به‌جای این‌که این مادر مانند زن‌های دیگر هر ماه تنها یک تخمک داشته باشد، در پایان مصرف داروها گاهی تا ۳۰ عدد تخمک آزاد می‌کند. این تخمک‌ها را با اسپرم مرد (پدر) در محیط آزمایشگاه مجاور و جنین‌های سالم را انتخاب کرده و به محیط رحم و لوله‌های آن می‌فرستند.
در آن‌زمان از بین این‌همه تخمک، تنها چند تای آن مورد استفاده قرار می‌گرفت و بقیه جنین‌های تشکیل‌شده را دور می‌ریختند. با آمدن روش منجمد کردن جنین، دیگر جنین‌های باقی‌مانده را دور نریختند و با منجمد کردن آن‌ها و استفاده از آن در مواقع لزوم، احتمال بارداری مادر را افزایش دادند. مادر برای بارداری‌های بعدی نیازی نداشت تا دوباره هزینه استفاده از داروها را به جان بخرد و گرفتاری‌های جسمی و روحی را تحمل کند، چون جنین آماده داشت. حتی اگر خودشان دوباره تصمیم به بچه‌دار شدن نداشتند، می‌توانستند جنین منجمد یا تخمک فریز شده را اهدا کنند یا برای تحقیقات هدیه بدهند.
پزشکانی که در کار درمان بیماران سرطانی هستند و احتمال می‌دهند قدرت باروری بیمار از بین برود، پیش از شروع درمان رادیوتراپی و شیمی درمانی، اطلاعاتی را به او می‌دهند که بتواند اسپرم خود را فریز کند. هزینه این کار هم زیاد نیست و بیمار پس از بهبود می‌تواند با اسپرم خود پدر شود.
درباره‌ی فریز نسج تخمدان در بیماران سرطانی قبل از شروع درمان باید گفت هنوز در مراحل اولیه است و تنها ۲ بارداری در دنیا بوده است که در بلژیک انجام شد. در این موارد، پیش از درمان هوچکین، بخشی از تخمدان زن‌ها را برداشتند و فریز کردند. ۷ سال بعد نسج فریز شده را با لاپاروسکوپ در محل تخمدان گذاشتند و بیماران باردار شده است. این عمل به‌وسیله پروفسور دونز صورت گرفت، ولی انجماد خود تخمک بیش از ۵ سال است که انجام می‌شود و نتایج خوبی هم داشته است.
درباره‌ی منجمد کردن جنین، تخمک و اسپرم ۲ روش وجود دارد. روش آهسته که از قدیم بوده و روش سریع که حدود ۵ سال است، انجام می‌شود. از نظر بارداری تفاوتی میان روش آهسته و سریع نیست. به‌هر حال امروزه در لقاح مصنوعی خارج رحمی نقش فریزکردن بسیار مهم است، چون تقریباً در خیلی از موارد، پس از مصرف داروهای لقاح مصنوعی خارج رحمی تعداد زیادی تخمک حاصل می‌شود که برای خانمی مبتلا به نازایی این تعداد بیش از نیاز است. ثابت شده احتمال بارداری با افزایش تعداد جنین‌های انتقالی بیش‌تر نخواهد شد. پس از انتقال ۳ جنین احتمال بارداری حتی اگر ۳۰ تا جنین هم منتقل شود، ۱۰ برابر نخواهد شد و این موضوع تنها به افزایش چندقلویی منجر می‌شود که نه تنها مفید نیست بلکه برای مادر و جنین خطرناک هم است. پس جنین‌های اضافه را می‌توان منجمد و برای دفعات بعد استفاده کرد.از این گذشته، امکان دارد شرایط جسمی زن در همان ماه مناسب نباشد، بنابراین پزشک با امکان فریز، می‌تواند در آن دوره همه‌ی جنین‌ها را منجمد کند تا ماه آینده و حتی اگر تخمک یا جنین اهدایی نیز باشد و گیرنده اوضاع جسمی مناسبی نداشته باشد، احتمال بارداری‌اش در آن دوره کم است، تا بهبود شرایط می‌توان جنین را فریز کرد. در گذشته جنین‌های اضافی را دور می‌ریختند و اکنون می‌توان برای خود شخص منجمد کرد.
این‌که آیا انجماد به جنین صدمه می‌زند، مطالعات زیادی انجام داده‌اند. بچه‌هایی که محصول جنین منجمد شده در ۲۵ سال پیش بوده‌اند (که تعداد زیادی هستند)، را از نظر عصبی و قلبی و همه دستگاه‌های بدن بررسی کردند و دریافتند که با دیگر همسالان خود که امروزه جوانانی ۲۵ ساله هستند تفاوتی نداشته‌اند.[۱]
با این حال، طولانی‌ترین زمانی‌که تا کنون جنین را در فریز نگه‌داشته‌اند و بچه سالم به‌دنیا آمده، حدود ۲۵ سال است که در آمریکا انجام شده است. این جنین منجمد شده‌ای متعلق به ۲۴،۵ سال پیش با موفقیت دوره بارداری را پشت‌سر گذاشت و در سلامت کامل زاده شد. این اتفاق در ایالت تنسی آمریکا روی داد؛ جایی که تینا گیبسون ۲۶ ساله به همراه همسرش بنجامین گیبسون ۳۳ ساله زندگی می‌کنند.
تینا گیبسون هفت سال پیش ازدواج کرد و از همان آغاز می‌دانست که به‌دلیل ناباروری همسرش، بعید است بتواند به‌طور طبیعی باردار و صاحب فرزند شود. این زوج که خود را برای فرزندخواندگی آماده کرده بودند، سال گذشته بر حسب اتفاق از امکان دیگری باخبر شدند یعنی امکان پذیرش یکی از جنین‌هایی که سال‌ها پیش منجمد و برای انتقال به بدن مادران جدیدی آماده شده‌اند. این جنین‌ها به «نوزادان برفی» نیز مشهورند.
خانواده گیبسون در اوت ۲۰۱۶ درخواست برای پذیرش جنین منجمد را ارسال کردند و در نهایت به آن‌ها خبر داده شد که جنینی از اهدا کننده‌ای نامعلوم و متناسب برای پیوند به بدن تینا گیبسون، یافت شده است.
این جنین در ۱۴ اکتبر سال ۱۹۹۲ میلادی منجمد شده بود، یعنی زمانی‌که مادرش تینا گیبسون تنها ۱۸ ماهه بوده است. او برای مدتی بیش از ۲۴ سال در حالت منجمد نگهداری شد تا این‌که در نهایت در ۱۳ مارس ۲۰۱۷ به بدن تینا پیوند زده شد. تینا نیز پس از این پیوند، توانست در ۲۵ نوامبر سال ۲۰۱۷ میلادی دختر سالمی را به‌دنیا آورد که «اما» نام گرفت.
«اما» رکورد طولانی‌ترین جنین منجمد شده‌ای که به‌دنیا آمده را نیز دارد. رکورد قبلی در سال ۲۰۱۱ میلادی به ثبت رسیده و متعلق به زنی اهل نیویورک است که پسر سالمی را از جنینی که به‌مدت ۲۰ سال منجمد شده بود، به‌دنیا آورد.
بنابر گزارش مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها در آمریکا، تا کنون حدود ۱۲ درصد از زنان ۱۵ تا ۵۵ ساله در این کشور (نزدیک به ۷ میلیون نفر) به گونه‌ای از این‌دست خدمات باروری استفاده کرده‌اند.
استفاده از تکنولوژی‌های کمک باروری در دهه گذشته در این کشور دو برابر و تنها در سال ۲۰۱۵ میلادی منجر به تولد ۷۳ هزار کودک شده است (حدود ۱،۶ درصد از کل زاد و ولد در ایالات متحده امریکا).[٢]
| ▲ | جنین منجمد بعد از ۲۴ سال به‌دنیا آمد |
یک نوزاد از جنینی به‌دنیا آمده است که برای نزدیک به ۲۵ سال به‌صورت یخ‌زده و منجمد نگهداشته شده بود. این مدت زمان احتمالاً از زمانی‌که عمل لقاح مصنوعی (آی‌وی‌اف) در جهان شروع شد طولانی‌ترین تفاوت زمانی میان بسته‌شدن یک نطفه و تولد آن است.
این جنین را یک خانواده‌ی آمریکایی ناشناس تقریباْ ۲۵ سال پیش اهدا کرده بودند و در این مدت از آن به‌دقت و در شرایطی کنترل‌شده نگهداری می‌شد. کسی که حالا مادر این جنین شده است در آن‌زمان حدود یک‌سال داشته است. به این ترتیب تینای ۲۶ ساله، مادر این دختربچه، با فرزند خود اگر در همان زمان به‌دنیا می‌آمد، فقط چند ماه اختلاف سن داشتند.
تینا و شوهرش بنجامین نمی‌توانستند به‌طور طبیعی بچه‌دار شوند و برای همین هم مرکز ملی اهدای جنین به آن‌ها یک جنین داد. جنینی که برای ربع قرن در یک مخزن یخ‌زده نگهداشته شده بود. این نوزاد در ماه نوامبر ۲۰۱۷ به‌دنیا آمد.
تینا می‌گوید: «اگر این جنین همان موقعی که قرار بود به‌دنیا می‌آمد، ما شاید حالا با هم دوست بودیم.»
پزشکان در مرکزی که از این جنین نگهداری می‌شد، به‌خاطر این‌که به‌مدت طولانی یخ‌زده نگهداشته شده بود، او را «نوزاد برفی» نام داده بودند. این نوزاد «رکوردشکن» گرچه از نظر ژنتیکی ارتباطی با والدینش ندارد اما تبدیل به اولین فرزند آن‌ها خواهد شد.
نهاد ملی مرکز اهدای جنین زوج‌ها را تشویق می‌کند تا پس تکمیل‌شدن خانواده‌شان، جنین‌های غیرضروری را اهدا کنند تا زوج‌های دیگر بتوانند صاحب بچه شوند.[٣]
[▲] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده است.
[▲] پی‌نوشت‌ها
[۱]-
[٢]- تولد نوزاد برفی؛ جنین منجمد پس از ۲۵ سال به‌دنیا آمد، Euronews: ۲۰ دسامبر ۲۰۱۷
[٣]- جنین منجمد بعد از ۲۴ سال به‌دنیا آمد، وبسایت فارسی بی‌بی‌سی: شنبه ۲۱ دسامبر ٢٠۱٧ - ۳۰ آذر ۱٣۹٦
[▲] جُستارهای وابسته
□
[▲] سرچشمه‌ها
□ وبسایت بی‌بی‌سی و Euronews
