 |
|
اسطوره‌شناسی
اسطوره و اسطوره‌شناسی به‌روایت ماکس مولر
فهرست مندرجات
.
اسطوره و اسطوره‌شناسی
ماکس مولر یکی از برجسته‌ترین پژوهشگران قرن نوزدهم است که به‌تنهایی بنیان‌گذار چندین دانش یا گرایش به حساب می‌آید. دانش دین‌شناسی به‌ویژه دین‌شناسی تطبیقی و اسطوره‌شناسی به‌ویژه اسطوره‌شناسی تطبیقی با نظرات وی شکل علمی به‌خود گرفتند.
وطن وی دانش بود، چنان‌که در آلمان زاده شد و پس از تحصیلات اولیه در آلمان به‌منظور تکمیل آن‌ها به فرانسه رفت، مدتی آن‌جا به تحصیل پرداخت و برای دستیابی به منابع شرقی و ادامه‌ی پژوهش به انگلستان رفت و در آن‌جا مستقر شد. به‌همین دلیل وی میراث‌دار چندین رویکرد علمی مانند ایده‌آلیسم و فیلولوژی آلمانی، عقل‌گرایی و پوزیتیویسم فرانسوی و تجربه‌گرایی و سیانتیسم انگلیسی است.
اسطوره‌شناسی یکی از دانش‌های مورد علاقه مولر بود چنان‌که بخش مهمی از پژوهش‌های او به این حوزه اختصاص دارد. مولر با توجه به تجربه‌ی پژوهشی خود به رویکردی تازه در اسطوره‌شناسی دست یافت که به‌طور هم‌زمان از سه خاستگاه فیلولوژی، پوزیتویسم و سیانتیسم بهره می‌برد. این رویکرد تازه بی‌سابقه بود و نزد اسطوره‌شناسان پیشین به‌ویژه بنیان‌گذار دانش اسطوره‌شناسی یعنی فردریش کروزر دیده نمی‌شود. البته با توجه به پارادایمی که مولر در آن می‌زیست برخی دیگر از محققان مانند کوهن نیز در همین مسیر گام‌های قابل توجهی برداشتند، اما هیچ‌یک موفقیت مولر را کسب نکردند.
ماکس مولر یکی از برجسته‌ترین پژوهشگران قرن نوزدهم است که به‌تنهایی بنیان‌گذار چندین دانش یا گرایش به حساب می‌آید. دانش دین‌شناسی به‌ویژه دین‌شناسی تطبیقی و اسطوره‌شناسی به‌ویژه اسطوره‌شناسی تطبیقی با نظرات وی شکل علمی به‌خود گرفتند. به‌حق ماکس مولر یکی از نوابغ کم‌نظیر تاریخ علم و از بزرگ‌ترین شخصیت‌های قرن پُر شخصیت نوزدهم به‌شمار می‌رود. وطن وی دانش بود، چنان‌که در آلمان متولد شد و پس از تحصیلات اولیه در آلمان به‌منظور تکمیل آن‌ها به فرانسه رفت، مدتی آن‌جا به تحصیل پرداخت و برای دستیابی به منابع شرقی و ادامه‌ی پژوهش به انگلستان رفت و در آن‌جا مستقر شد. به‌همین دلیل وی میراث‌دار چندین رویکرد علمی مانند ایده‌آلیسم و فیلولوژی آلمانی، عقل‌گرایی و پوزیتیویسم فرانسوی و تجربه‌گرایی و سیانتیسم انگلیسی است. شاید در نگاه نخست هم‌نشینی این جریان‌ها که متضاد هم هستند غیرممکن به‌نظر آید، اما باید توجه داشت که مولر توانسته است این تفکرات متضاد را باهم آشتی دهد و از هر کدام خوشه‌ای برای مطالعات خویش برچیند. آشنایی با چندین زبان مانند سانسکریت، عربی و فارسی و دسترسی به منابع اصیل شرقی موجب گردیده است تا وی به یکی از دانشمندان اصیل و عمیق دوره‌ی خویش تبدیل گردد.
ماکس مولر محققی خستگی‌ناپذیر بود و در طول زندگی خویش بیش از صد کتاب تالیف کرد. مهم‌ترین اثر اسطوره‌شناختی وی همانا «رساله‌ای بر اسطوره‌شناسی تطبیقی» است که تالیف آن موجب شده است که بسیاری از محققان این عرصه او را به‌عنوان بنیان‌گذار شاخه‌ای «اسطوره‌شناسی تطبیقی» معرفی کنند.
اسطوره‌شناسی یکی از دانش‌های مورد علاقه مولر بود چنان‌که بخش مهمی از پژوهش‌های او به این حوزه اختصاص دارد. مولر با توجه به تجربه‌ی پژوهشی خود به رویکردی تازه در اسطوره‌شناسی دست یافت که به‌طور هم‌زمان از سه خاستگاه فیلولوژی، پوزیتویسم و سیانتیسم بهره می‌برد. این رویکرد تازه بی‌سابقه بود و نزد اسطوره‌شناسان پیشین به‌ویژه بنیان‌گذار دانش اسطوره‌شناسی یعنی فردریش کروزر دیده نمی‌شود. البته با توجه به پارادایمی که مولر در آن می‌زیست برخی دیگر از محققان مانند کوهن، نیز در همین مسیر گام‌های قابل توجهی برداشتند، اما هیچ‌یک موفقیت مولر را کسب نکردند.
نقاشی فریدریش ماکس مولر توسط جورج فردریک واتس
[▲] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانش‌نامه‌ی آريانا توسط مهدیزاده کابلی نگاشته شده است.
[▲] پی‌نوشت‌ها
[۱]-
[▲] جُستارهای وابسته
□
[▲] سرچشمه‌ها
□
