سید قاسم رشتیا

زندگی‌نامهٔ کوتاه سید قاسم رشتیا

{اين مقاله نياز به ويرايش و گسترش دارد!}

سید قاسم رشتیا فرزند سید حبیب‌خان در ۱۲۹۴ خورشیدی در کابل چشم به جهان کشود. پس از اخذ بکلوریا در لیسهٔ استقلال، در سال ۱۳۱٠ خورشیدی در شعبهٔ روابط خارجی وزارت مخابرات به کار آغاز کرد. پس از مدتی در بخش مدیریت عمومی پست و تلگراف مترجم زبان فرانسه‌یی شد. در سال ۱۳۱۲ خورشیدی به حیث مترجم انجمن ادبی کابل به کار آغاز کرد و در سال ۱۳۱۳ خورشیدی به عضویت انجمن ادبی کابل رسید و به حیث ادیتور مجلهٔ کابل و سالنامهٔ کابل ایفای وظیفه نمود.

سید قاسم رشتیا در سال ۱۳۱۶ خورشیدی به حیث مدیر نشرات پشتو تولنه تقرر یافت. در سال ۱۳۱۷ خورشیدی به معاونیت پشتو تولنه رسید. در سال ۱۳۱۸ خورشیدی که ریاست مستقل مطبوعات بنیاد گذاشته شد، سید قاسم رشتیا به حیث مدیر نشرات رادیو کابل تعیین گردید. در سال ۱۳۲۳ خورشیدی زمانی که استاد صلاح‌الدین سلجوقی رییس مستقل مطبوعات تعیین شد، سید قاسم رشتیا در مقام معاونیت این ریاست توظیف گردید. او در همان سال از محمد ظاهر شاه نشان درجه دوم معارف گرفت.[*]

سید قاسم رشتیا در میان سالیان ۱۹۴۶-۱۹۶٠ در یک سلسله فعالیت‌های مهم اجتماعی و خیریه سهم ایفا نمود که در این میان از تأسیس سره میاشت، موسسهٔ خیریهٔ نسوان، مرستون و زیژنتون می ـولن یادآوری نمود. وی از سال ۱۹۵۴ تا ۱۹۵۶ مضمون تاریخ افغانستان را در لیسهٔ استقلال تدریس می‌نمود. سید قاسم رشتیا در سالیان ۱۹۵۷-۱۹۵٨ در کورس دیپلماسی وزارت امور خارجه و نیز در فاکولتهٔ حقوق پوهنتون کابل به حیث استاد حقوق به تدریس مصروف بود. سید قاسم رشتیا در دههٔ پنجاه مدتی در تأمین ارتباط حکومت افغانستان با موسسات سازمان ملل در کابل نقش داشت. وی دوبار هم به حیث عضو هیأت نمایندگی افغانستان در مجمع عمومی سازمان ملل متحد اشتراک داشته است. وی عضو هیأت افغانی در کنفرانس کشورهای غیر منسلک در باندونگ، بلگراد و قاهره بود. سید قاسم رشتیا به حیث عضو هیات همراه، شاه افغانستان را در سفرهای رسمی به مصر و یوگوسلاوی (۱۹۶٠)، ایالات متحدهٔ امریکا(۱۹۶۳)، و اتحاد شوروی (۱۹۶۵) همراهی نمود.

سيدقاسم رشتيا در سال ۱۳۴۲ خورشيدی وزير ماليه و وکيل وزارت مطبوعات در کابينۀ دکتر محمديوسف بود.[سالنامۀ افغانستان (د افغانستان کلنی) ۱۳۴۲، ص ۲۱٨]

او به خاطر کارها و فعالیتهای وظیفه‌یی و فرهنگی خویش مدال‌ها و نشان‌های آتی را دریافت داشته است:

● نشان ستور معارف
● مدال رشتین برای کارهای اجتماعی
● مدال ادبی خوشالخان ختک به خاطر تألیف کتاب تاریخ افغانستان در قرن نزدهم

سید قاسم رشتیا چند سالی هم سفیر افغانستان در کشورهای چکوسلواکیا، مصر و جاپان بود و از این کشورها مدال‌ها و نشان‌هایی کسب کرده است.

گفتنی است که سید قاسم رشتیا از جوانی با محمدظاهر شاه محشور شد و سپس به یکی از مشاوران و معتمدان نزدیک شاه مبدل گردید. سید قاسم رشتیا به حیث عضو حکومت- وزیر اطلاعات و کلتور و وزیر مالیه- و نیز نایب رییس کمیسیون تدوین قانون اساسی نقش مهمی در دههٔ قانون اساسی ایفا کرد.

شادروان رشتیا کار نویسند‌گی را از همان آوان جوانی آغاز کرد. شمار زیادی از آثار وی در نشریات مختلف از جمله در مجله آریانا، مجلهٔ کابل و روزنامه‌های اصلاح و انیس، به نشر رسیده اند. وی مدتی هم سر مقاله‌های روزنامه انیس که زیر عنوان "دورنمای سیاست" منتشر می‌شد، می‌نوشت و امّا با نام مستعار منتشر می‌ساخت.

وی پس کودتای هفت ثور ۱۳۵۷ از وطن خارج شد و در ژنیو در سویس مقیم گردید و تا پایان عمر در همان جا بماند. وی یکی از بارزترین نمونه‌های شخصیت‌های میانه رو هوادار پیشرفت، ترقی و دموکراسی به شیوهٔ قابل هضم و مورد پذیرش مردم بود. همچنان وی به همبستگی و اتحاد ملی سخت وفادار بود و به رغم تلاش‌های محافل معیین حاضر نشد از این باور و مشی عدول کرده و آن را با تفکر و عمل فرقه‌گرایانه تعویض نماید. از سید قاسم رشتیا شمار زیاد مقالات در مطبوعات مهاجرتی به نشر رسیده‌اند وی همچنان در سیمینارها و کنفرانس‌های متعدد اشتراک کرد.

سید قاسم رشتیا در ۲۶ مارچ سال ۱۹۹٨ در سویس به حق پیوست و همانجا به خاک سپرده شد و تا هنوز هم آرزومندی‌اش برای آرمیدن در خاک وطن تحقق نیافته است- روانش شاد باد.

آثار و تألیفات سید قاسم رشتیا:

۱) آثار گریکوبودیک گندهارا. ترجمه از آثار ژوزوف هاکن، کابل، ۱۳۱٦ خورشیدی
۲) سه یار وفادار. ترجمه از آثار کوپرن. کابل، ۱۳۱۷ خورشیدی
۳) مولان روژ یا عشق مخفی. ترجمه از آثار اورکزی لابون. کابل،
۴) درامه‌یی به نام سلیم
۵) افغانستان در قرن نوزدهم. کابل، ۱۳۴٦ خورشیدی
۶) سید جمال‌الدین افغانی و افغانستان. کابل، ۱۳۵۵ خورشیدی
۷) نادر خان چه گونه به سلطنت رسید
٨) خاطرات سیاسی سید قاسم رشتیا؛ از سالهای ۱۳۱۱ - ۱۳۷۱ خورشیدی.
۹) تراژدی افغانستان- بهای آزادی (به زبان انگلیسی)

پی‌نوشت‌ها
__________________________________________

[۱]-
[۲]-
[۳]-
[۴]-
[۵]-
[۶]-
[٧]-
[۸]-
[۹]-

جُستارهای وابسته
__________________________________________

منابع
__________________________________________

□ برگرفته از: زندگی‌نامهٔ کوتاه سید قاسم رشتیا، از سايت اينترنتی آسمايی
□
□
□

پيوند به بیرون
__________________________________________

□ ليلی رشتيا عنايت سراج، یاد بودی از شادروان سید قاسم رشتیا، شمارهٔ ۱۱ آسمایی، جولای ۱۹۹۹
□ شادروان سید قاسم رشتیا
□ [1]

برگشت به فهرست