فهرست مندرجاتیهودیان هند
[قبل] [بعد]
هند دارای یكی از قدیمی‌ترین تمدن‌های جهان است و تاریخ شكل‌گیری آن با تاریخ سرزمین‌های آریایی و مهاجرت آریایی‌ها به مركز آسیا مربوط می‌شود. در زمان سلطنت غزنویان در افغانستان امروز، هند چندین بار توسط سلاطین این سلسله مورد حمله قرار گرفت و در قرون بعد یك دریانورد پرتغالی به‌نام واسكودوگاما پای اروپاییان را به این کشور باز نمود و بعدها به‌تدریج هلندی‌ها، فرانسوی‌ها و انگلیسی‌ها بر آن مسلط شدند.
هند در جنوب آسیا قرار دارد و مساحت آن ٢۹،٣ میلیون كیلومترمربع است. جمعیت آن ٧٧،۹٧۵ میلیون نفر و مردم آن از نژادهای سفید (آریایی) و سیاه (دراویدی) و زرد می‌باشند. در هند بنا به اقتضای اجتماعی و سیاسی به زبان‌های متعددی سخن گفته می‌شود كه تعداد زیادی از آن‌ها زبان رسمی محسوب می‌شوند ولی مهم‌ترین زبان‌های رایج این كشور هندی، اردو و انگلیسی است.
بالغ بر ٨٠ درصد مردم هند پیرو آیین هندو، ۱۱ درصد مسلمان، ۴،٢ درصد مسیحی، حدود یك درصد سیك و ٧،٠ درصد بودایی و ۵،۴ درصد باقی‌مانده پیروان مذاهب دیگر می‌باشند.
نوع حكومت آن جمهوری متحده است كه در سال ۱۹۴٧ از انگلیس استقلال یافت و در ٣٠ اكتبر ۱۹۴۵ به عضویت سازمان ملل متحد درآمد و در عین حال عضویت خود را در سازمان كشورهای مشترك‌المنافع انگلیس نیز حفظ نمود.
دهلی نو پایتخت هند است و از شهرهای مهم آن می‌توان به كلكته، بندر بمبئی و بندر مدرس اشاره نمود. هند را به‌نام جمهوری بهارات یا كشور هفتاد و دو ملت نیز می‌شناسند.
[↑] یهودیان هند
كنیسای شهر كُچی (Kochi) در جنوب هند از مناطق دیدنی برای گردشگران محسوب می‌شود. مناره آن در انتهای كوچه‌ای به‌نام «یهودیان» قرار دارد و سنگ‌فرش آن از كاشی‌های رنگ آمیزی شده در چین می‌باشد، لوسترهای این كنیسا از شیشه‌های رنگارنگ اروپایی است و تومارهای تورات در جایگاه خاصی نگهداری می‌شود. شانزده زن و مرد سالخورده اعضای این كنیسا هستند. یكی از اعضای این كنیسا معتقد است با توجه به سیر صعودی مهاجرت جوانان، اعضای این كنیسا در ده سال آینده به صفر خواهد رسید.
تاریخ یهودیان هند قدمتی دو هزار ساله دارد. بر اساس روایات موجود، مهاجرت قوم یهود از زمان پادشاهی حضرت سلیمان آغاز شده است. اولین سند تاریخی در این ارتباط حدودا به سال یك هزار تقویم عبری (٢٧٦٠ ق.م) مربوط می‌شود. در كنار یهودیان سواحل مالابار در جنوب غربی هند، عده‌ای از یهودیان نیز در سواحل كنكان در جنوب بمبئی سكونت دارند كه باقی‌مانده یهودیان پناهنده از كشور عربستان می‌باشند كه كشتی آن‌ها در سواحل كنكان پهلو گرفت. این گروه از یهودیان با حفظ سنت‌های اصلی خود به اكثریت پیوستند و بدین ترتیب بزرگ‌ترین گروه یهودی را در هند پایه‌گذاری نمودند تا این حد كه تعداد آن‌ها در سال ۱۹۹۵ بالغ بر شش هزار تن بود. یهودیانی كه آن‌ها را به‌نام یهودیان بغدادی می‌شناسند، اكثراً از قشر متوسط جامعه هستند و در جامعه بمبئی و كلكته و دیگر مستعمرات سابق انگلستان فعالیت چشمگیری دارند.
كنيسای ماگن داويد در كلكته
متأسفانه در سال‌های ۱٦٢٣-۱۵۴٣ میلادی در شهر گوآ - هند كه زمانی مستعمره پرتغال بود بیش از یكصد یهودی پرتغالی پس از بازجویی سوزانده شدند.
از قرن نوزدهم به بعد گروه‌های مهاجر كوچكی از كشورهای عراق، ایران و سوریه اكثراً به‌صورت بازرگان در بمبئی و كلكته استقرار یافتند. در سال ۱۹۴٧، همزمان با استقلال هند در این كشور پنجاه هزار یهودی سكونت داشتند. اما در حال حاضر تعداد آن‌ها حدود پنج هزار نفر می‌باشد. یكی از اعضای كنیسای شهر دهلی-هند می‌گوید مهاجرت‌ها اكثراً دلایل اقتصادی و شخصی دارد. از دیدگاه او یهودیان در هند هیچگاه تحت تعقیب نبوده‌اند و جو ضدیت با آن‌ها نیز حاكم نبوده است. بعضی خانواده‌ها هم به علت نگرانی از آینده فرزندان و احتمال عدم امكان ازدواج با هم‌كیشان خود و به امید آینده‌ای بهتر از نظر شغلی مهاجرت نموده‌اند.
یكی از زنان كنیسای شهر كچی كه اخیرا همسرش را از دست داده و به نشان عزا لباس محلی خاص سفیدی به تن دارد می‌گوید: «در زمان گذشته یهودیان در این شهر زندگی آرامی داشتند و همگی در كنار یكدیگر در منطقه‌ای یهودی نشین سكونت داشتند. ستاره‌های داوود روی بسیاری از پنجره‌ای منازل یادآور سكنه قبلی خود هستند. اما اكنون در اكثر این منازل دستفروش‌ها به فروش اشیأ عتیقه به گردشگران مشغول هستند. اجداد من و همسرم حدود سال ۱۵٠٠ میلادی از اسپانیا به طرف سواحل جنوبی هند گریختند. در آن موقع در شهر كچی، یهودیانی ساكن بودند كه پس از خرابی اورشلیم در قرن یكم میلادی به این شهر آمده بودند و به بازرگانی اشتغال داشتند. آن‌ها به ما «خارجی » خطاب می‌كردند. پس از آن استفاده از لقب «سیاه» و «سفید» نیز رواج یافت، چرا كه یهودیان تازه وارد پوست روشن‌تری داشتند».
تقسیم و جداسازی دو اجتماع سابق و فعلی در میان جامعه یهودیان بمبئی نیز وجود داشت. به‌نظر می‌آید یهودیان در این ناحیه از سده‌های اولیه تاریخ عبری سكونت داشته‌اند ولی هیچ‌گونه ارتباطی با دنیای یهود خارج از محدوده خود نداشتند. تنها در قرن هجدهم میلادی یكی از دانشمندان یهود از وجود آن‌ها اطلاع یافت و آن‌ها را مجددا با سنن قدیم آشنا نمود. پس از آن یهودیان به شهر بندری بمبئی نقل مكان نموده و بسیاری از مردان یهود به ارتش هندی-انگلیسی پیوستند. در همان زمان اولین گروه از یهودیان بغدادی نیز وارد بمبئی شدند.
به‌نقل از یكی از ساكنان یهودی به‌نام «سلیمان صُوفِر» كه ریاست یهودیان بغدادی را به‌عهده دارد، پیشینیان آن‌ها در سال ۱٨٠٠ میلادی قبل از دستگیری در عراق به این ناحیه گریخته‌اند. به‌همین جهت زبان مادری این گروه از یهودیان عملاً عربی است. هماهنگی میان انگلیسی‌ها و یهودیان عراقی به سرعت آن‌ها را جز بازرگانان پُرنفوذ نمود. در سال ۱۹۴٧ همزمان با خروج استعمارگران، یهودیان بغدادی هم این منطقه را ترك كردند. آن‌ها به‌علت این‌كه هند به‌سوی حكومت سوسیالیستی سوق می‌یافت برای خود و فرزندان‌شان آینده‌ای نمی‌دیدند. از دیدگاه سلیمان صوفر، آن‌ها گذشته غم‌انگیزی داشته‌اند چرا كه تعداد یهودیان بغدادی در ۵٠ سال پیش بالغ بر ۱۵ هزار نفر بود، اما در حال حاضر تعداد آن‌ها فقط یكصدوپنجاه نفر می‌باشد. در حال حاضر از مدرسه‌ای كه موقوفه یهودیان است زیاد استقبال می‌شود ولی اكثر دانش‌آموزان آن، مسلمانان نواحی مجاور هستند.
از دو هزار یهودی اروپایی كه در جنگ جهانی دوم به هند گریخته بودند، حتی یك نفر هم باقی نمانده است. هندی‌ها مردمانی بسیار شكیبا و انعطاف‌پذیر هستند چرا كه هندوها و مسلمانان این ناحیه به راحتی یهودیان را در كنار خود جای داده‌اند و جو ضد یهودی در آن منطقه وجود ندارد. كودكان یهودی هیچگاه نگرانی از اعلام مذهب خود نداشته‌اند. یكی از جامعه‌شناسان به این نكته اشاره دارد كه گوناگونی فرهنگی در آداب و رسوم هندی‌ها بسیار گسترده است. دلیل اصلی هم وجود نواحی مستقل و مختلف است. این‌كه هر گروه اجتماعی با توجه به اعتقادات مذهبی خود، آداب خاصی اعم از نوع خوراك، پوشاك و غیره دارد، امكان پذیرش مهاجرین خارجی مثل یهودیان را سهل‌تر می‌كند. علاوه بر آن گروه‌های مختلف یهودی هم پیرو سنن خاص خود هستند. یهودیان بغدادی، مالابری و یا پارادسی از نظر رسوم با یكدیگر متفاوتند، حتی ازدواج گروه‌های مختلف با یكدیگر به ندرت صورت می‌گیرد. در حال حاضر، حضور پنج هزار یهودی در بمبئی و در شهر نزدیك آن به‌نام «تانه» یهودیت را در هند زنده نگه‌داشته است. یكی از اعضای كنیسای «ماگن حسیدیم» در بمبئی می‌گوید با وجود این‌كه هر ساله ٨ تا ۱٠ خانوار بار سفر می‌بندند، تعداد اعضای این انجمن ثابت می‌ماند. در حال حاضر یهودیان زیادی كه اصالتاً هندی هستند در اسراییل سكونت دارند و تعداد آن‌ها در هند حدود پنج هزار نفر است[۱].
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدی خراسانی ارسال شده است.
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- یهودیان هند، وب‌سایت انجمن کلیمیان تهران
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ وب‌سایت انجمن کلیمیان تهران
