جستجو آ ا ب پ ت ث ج چ ح
خ د ذ ر ز ژ س ش ص ض ط ظ
ع غ ف ق ک گ ل م ن و ه ی

۱۳۹۲ دی ۱۹, پنجشنبه

سیمای اقتصاد افغانستان

از: احمدعلی طاهرزاده

سیمای اقتصاد افغانستان

سال ۱٣٨۱

فهرست مندرجات

[قبل][بعد]



[] افغانستان در یک نگاه

موقعیت جغرافیایی: افغانستان با بیش از ٦۵٠ هزار کیلومتر[مربع] وسعت (محصور در خشکی) در جنوب آسیا قرار دارد و جز کشورهای خاورمیانه محسوب می‌گردد.

کشورهای هم‌مرز با افغانستان: پاکستان (٢۴٣٠ کیلومتر)، تاجیکستان (۱٢٠٦ کیلومتر)، ایران (۹۴۵ کیلومتر)، ترکمنستان (٧۴۴ کیلومتر)، ازبکستان (۱٣٧ کیلومتر) و چین (٧٦ کیلومتر).

جمعیت: بیش از ٢٦ میلیون نفر که ۴٦،۹٧ درصد را مردان و ۴۵،۴٧ درصد را زنان تشکیل می‌دهند و از این تعداد ۴٢،٢ درصد افراد زیر ۱۴ سال و ۵۵،٠۱ درصد بین ۱۵ تا ٦۴ سال می‌باشند.

دسترسی به خدمات پزشکی: یک پزشک برای هر ۵٠٠٠٠ نفر افغانی

احتمال مرگ کودکان: ۱ کودک از ۴ کودک افغانی

ملیت: افغان

قومیت‌ها و نژادها: پشتون، تاجیک، هزاره، ازبک و ...

پایتخت: شهر کابل با جمعیت بیش از دو میلیون نفر

روز ملی: ۱۹ آگوست ۱۹۱۹

تاریخ عضویت در سازمان ملل: ۱۹۴٦ میلادی

نوع حکومت: فعلاً به‌صورت دولت انتقالی و به ریاست حامد کرزی منتخب لویه جرگۀ اداره می‌شود.

واحد پول: افغانی (AFA) و هر صد هزار افغانی معادل یک لک می‌باشد.

نوع تبادل ارز: ۵٠ افغانی = ۱٠ ریال (٢٠٠٢)، ۵٠٠٠٠ افغانی = ۱ دلار (٢٠٠٢)

سال مالی: اول فروردین هر سال خورشیدی (٢۱ مارچ)

شرکای تجاری: ایران، امارات متحده، هندوستان، آلمان، فرانسه، ایلات متحدۀ آمریکا، پاکستان، ترکمستان و ازبکستان.


زیرساخت‌های اقتصادی افغانستان


[] شاخص اقتصادی

ارزش تولید ناخالص داخلی در سال ٢٠٠٠ میلادی معادل ٢۱٠٠٠ میلیون دلار بوده است. تولید ناخالص ملی در سال ٢٠٠۱ میلادی معادل ٣،۵ میلیارد دلار بوده است. سرانۀ تولید ناخالص داخلی در سال ٢٠٠٠، معادل ٨٠٠ دلار بوده است.

نیروی کار: ۱٠ میلیون نفر (٢٠٠٠ میلادی)

اشتغال: اشتغال در بخش کشاورزی ٧٠٪، صنعت ۱۵٪، خدمات ۱۵٪ می‌باشد[۱]. اما براساس آخرین آمار، اشتغال در بخش کشاورزی ۵٣ درصد، در بخش صنعت ٢٨،۵ درصد، و در بخش خدمات ۱٨،۵ درصد می‌باشد[٢].

نرخ تورم: ٣۵ درصد (در سال ٢٠٠۱ میلادی)

صادرات: محصولات کشاورزی و صنایع دستی است[٣] و مهم‌ترین اقلام صادراتی: میوه‌جات، خشکبار، فرش دستی، پشم و پوست می‌باشد[۴].

واردات: نفت، کالاهای سرمایه‌ای، محصولات غذایی، کالاهای مصرفی، وسایل نقلیه، و ماشین‌های الکتریکی و غیر الکتریکی.

ارزش واردات: ۱۵ میلیارد دلار (در سال ٢٠٠٠)

واحد پول: افغانی (و هر صد هزار افغانی معادل یک لک می‌باشد).

نرخ تبادل ارز: ۵٠ افغانی حدوداً معادی با ۱٠ ریال می‌باشد (در سال ٢٠٠۱) و ۵٠٠٠٠ افغانی حدوداً برابر با ۱ دلار می‌باشد.

پول رایج: افغانی، ریال (ایران)، دلار (آمریکا) و روپیۀ (پاکستان).

اسکناس افغانی: ۱٠ افغانی، ۵٠ افغانی، ۱٠٠ افغانی. با توجه به کاهش ارزش پول هم اکنون اسکناس‌های ۵٠٠ افغانی، ۱٠٠٠ افغانی و ۱٠٠٠٠ افغانی در بین مردم داد و ستد می‌شود.

سال مالی: اول فروردین هر سال خورشیدی (٢۱ مارس).


[] مهم‌ترین سازمان‌های بین‌المللی مشارکت‌کننده در بازسازی افغانستان

بانک توسعۀ آسیایی (ADB): توسعۀ کشاورزی، خدمات اجتماعی و امور زیربنایی با اختصاص ۵٠٠ میلیون دلار.

UNICEF: پروژۀ حمایت‌های بهداشتی در شهرهای افغانستان.

UNDCP: احیای زمین‌های زراعی و تغییر کشت در مزارع خشخاش.

FAO: بهبود تولیدات طیور خدمات تغذیه‌ای دام‌ها، توسعۀ صنایع لبنی، احیای جنگل‌ها.

UNOCHA: شناسایی نیازهای افغانستان از طریق کمک‌های بشردوستانه.


[] کمک‌های عمده

جامعۀ بین‌الملل: برای سال ٢٠٠٢ بیش از ۱،٨ میلیارد دلار.

اتحادیۀ اروپا و جامعۀ اروپا: در سال ٢٠٠٢، حدود ۵٠٠ میلیون دلار و تعهد یک میلیارد یورو طی ۵ سال.

کشور ایران: ۵٦٠ میلیون دلار به مدت ۵ سال: پرورۀ در حال انجام: احداث جاده‌ی دوغارون به هرات.

کشور ژاپن: ۵٠٠ میلیون دلار در مدت ٢،۵ سال.

کشور آمریکا: در سال ٢٠٠٢، بیش از ٢۹٠ میلیون دلار

کشور عربستان: ٢٢٠ میلیون دلار در مدت ٣ سال.

کشور آلمان: ٣٢٠ میلیون یورو در مدت ۵ سال.


[] اقتصاد انرژی در افغانستان

پیشگفتار: تولید و مصرف انرژی در افغانستان بسیار محدود است. منابع عمده انرژی عبارتند از نفت، گاز، برق و آب و چوب. از این میان، رایج‌ترین رایج‌ترین ماده انرژی‌زا هم‌چنان چوب است و برای مصارف مختلف از آن استفاده می‌شود. بخصوص در روستاها چوب مهم‌ترین منبع انرژی است. اهمیت افغانستان از نقطۀ نظر انرژی وابسته به موقعیت جغرافیایی آن است که به‌عنوان مسیر ترانزیت بالقوه برای صادرات نفت و گاز طبیعی از آسیای مرکزی به کشورهای عربی ارتباط برقرار می‌کند.

نفت

ذخایر نفت افغانستان حدود ۱٠٠ میلیون بشکه تخمین زده شده ولی تحقیقات بعدی مقدار آن را به مراتب بیش از این اعلام کرده است (حدود ٨٠٠ میلیون بشکه). کشورهای همسایه برای استخراج نفت افغانستان زمینه‌هایی هم فراهم کرده بودند، ولی صدور نفت به مرحله اجرا در نیامد. طرح پالایشگاه نفت نیز با ظرفیت بیش از پنجاه هزار بشکه در روز در شمال افغانستان در نظر گرفته شده بود که آن هم اجرا نشد. افغانستان مقدار کمی نفت خام در میدان نفتی آنگوت (Angot) تولید می‌کند که این میدان نفتی در استان سرپل (Sari-pol) واقع شده است. این مقدار نفت که در کارخانه‌ای در شبرغان تصفیه می‌شود، به‌عنوان سوخت در کوره‌های حرارتی مرکزی شبرغان، مزارشریف و کابل استفاده می‌گردد. دیگر میادین نفتی افغانستان، زمرادسای می‌باشد که در نزدیکی شبرغان قرار دارد و طی اواسط سال ٢٠٠۱ مورد بازسازی و تعمیر قرار گرفته است. مرکز ذخیره و توزیع نفت خام افغانستان در منطقه جلال‌آباد بین بزرگراه کابل پیشاور پاکستان قرار دارد.

گاز



صادرات گاز



تولید گاز



برق



منابع تولید برق




[] معادن



مهم‌ترین ذخایر معدنی شناخته‌شده



ذغال سنگ



نمک



مس



آهن



دیگر معادن




[] صنایع



مهم‌ترین صنایع


[] عمده‌ترین کارخانجات




[] کشاورزی




[] دامپروری




[] حمل و نقل




[] بانکداری








[۵]
[٦]
[٧]
[٨]
[۹]
[۱٠]
[۱۱]
[۱٢]
[۱٣]
[۱۴]
[۱۵]
[۱٦]
[۱٧]
[۱٨]
[۱۹]
[٢٠]


[] يادداشت‌ها


يادداشت ۱: اين مقاله برای دانش‌نامه‌ی آريانا توسط مهدیزاده کابلی بازنویسی شده است.



[] پی‌نوشت‌ها

[۱]-
[٢]-
[٣]-
[۴]-
[۵]-
[٦]-
[٧]-
[٨]-
[۹]-
[۱٠]-
[۱۱]-
[۱٢]-
[۱٣]-
[۱۴]-
[۱۵]-
[۱٦]-
[۱٧]-
[۱٨]-
[۱۹]-
[٢٠]-



[] جُستارهای وابسته







[] سرچشمه‌ها