فهرست مندرجاتتورم کیهانی
فریاد لحظه تولد آسمان به زمین رسید
[قبل] [بعد]
از چند روز پیش شایعات مربوط به اعلام این کشف در محافل علمی موجب هیجان شده بود. گفته می‌شد اخترشناسان برای اولین بار نشانه‌های امواج گرانشی (جاذبه) آغاز کائنات را یافته‌‌اند . مرکز اخترفیزیک هاروارد-اسمیت‌سونین از «کشفی بسیار مهم» خبر داده بود که کنجکاوی گسترده‌ای را دامن زده بود.
اینک خبر منتشر شده است. شواهد غیرمستقیم وجود پر رمز و راز امواج گرانشی را − که آلبرت اینشتین آن را پیشگویی کرده بود − تلسکوپی به‌نام «بایسپ ۲» در قطب جنوب ثبت کرده است. این امواج ناشی از تغییرات در ساختار «فضا زمان» (بعد چهارم طبق نظریه نسبیت) هستند که با سرعت نور پخش می‌شوند و هنگام تحرک ماده و انرژی به‌وجود می‌آیند. طبق نظریه موجود، این امواج می‌توانند شاهدان اولین لحظات پیدایش کائنات باشند.
ادوین هابل در دهه ۱۹۲۰ میلادی به کمک تلسکوپ هوکر کشف کرد که سیاره‌ها در کهکشان به دلیل انبساط فضا از هم دور می‌شوند و نتیجه گرفت که این امر شاهدی بر یک نقطه آغاز مشترک است.
بسیاری از کیهان‌شناسان معتقدند که مشخصه اولین ثانیه بعد از «زمان صفر»، انبساط سریع و غیر قابل تصور کائنات بود. در صورتی که این تورم کیهانی رخ داده باشد، موجب پیدایش امواج گرانشی شده‌اند که اکنون «بایسپ ۲» وجودشان را اثبات کرده است.
جان کواچ سرپرست پروژه علمی فوق به «نیچر نیوز» گفته است که سه سال تمام در مورد همه منابع خطا فکر شده است، «این بنیادی‌ترین آنالیز سیستماتیکی بوده که او در آن سهم داشته است.» برای او کاملا روشن است که این امواج واقعا از زمان آغازین کائنات هستند.
برنارد شوتز، فیزیکدان گرانشی و عضو انستیتوی آلبرت اینشتن در پوتسدام می‌گوید: «اگر این امر توسط دیگر متخصصان هم تائید شود، شایسته جایزه نوبل است و این آغاز دوران جدیدی برای درک مهبانگ است.
مارتین ریس اختر‌شناس بریتانیایی در باره ثبت امواج می‌گوید: «قدمی بسیار مهم برای اظهار نظر در باره دیگر نظریه‌ها در مورد آغاز کائنات». مکس تگمارک کیهان‌شناس از «آم آی تی» حتی از بزرگترین کشف تاریخ علم صحبت می‌کند و معتقد است «برای من مدرکی نهایی بود که تورم کیهانی واقع رخ داده است.»
[↑] کلیدی برای یک تئوری مادر؟
آلن گاس همکار تگمارک در اواخر دهه ۱۹۷۰ میلادی نظریه تورم کیهانی را ابداع کرد تا بعضی از مشکلات نظریه مهبانگ را پاسخ دهد. طبق نظر او کائنات در زمانی کمتر از یک چشم به‌هم زدن به اندازه ۱۰ به توان منفی ۳۰ متورم شده است، یعنی سر سوزنی که به اندازه کهکشان راه شیری بزرگ بشود. بعد از آن انبساط کائنات آرام‌تر ادامه یافت که همچنان ادامه دارد، در این مورد اکثریت کیهان‌شناسان اتفاق نظر دارند.
تا کنون دانش تجربی متخصصان فیزیک به «زمان صفر» نرسیده بود بلکه تا یک ثانیه بعد از مهبانگ و این اولین ثانیه به‌صورت معما باقی مانده بود. این ثانیه اول بعد از تولد از آنجا اهمیت دارد که کلید اصلی دستیابی به «تئوری مادر» است. این نظریه می‌تواند روزی دو تئوری مهمی که جهان ما را توضیح می‌دهند؛ یعنی نظریه «نسبیت» و نظریه «فیزیک کوانتومی» را ادغام کند.
در اولین ثانیه، کائنات چنان فشرده و داغ بود که چهار نیروی شناخته شده فیزیک ذوب شده در یک نیرو بودند. با شواهد جدید جستجوی فرمولی مادر برای جهان تحرک جدیدی یافته است.
تا مدت‌ها اندازه‌گیری امواج گرانش غیرممکن به‌نظر می‌رسید. این امواج را مستقیما نمی‌توان دریافت کرد، زیرا دوره‌های نوسانی این امواج می‌توانند میلیون‌ها یا میلیاردها سال باشند، زمانی که عمر هیچ پروژه تحقیقاتی به آن کفاف نمی‌دهد. اختر فیزیکدانان هاروارد-اسمیت‌سونین اما به ترفندی دست زدند.
طبق تئوری تورم کیهانی می‌بایست امواج گرانشی ردی از خود در «تابش زمینه کیهانی» به‌جای گذاشته باشند که تمام فضا را در بر گرفته است. این تشعشات با حرارت بسیار بالای مهبانگ بعد از حدود ۱۴ میلیارد سال بسیار سرد و به چند درجه بالای «صفر مطلق» یعنی منهای ۲۷۰ درجه کاهش یافته است.
اختر-فیزیکدانان در قطب جنوب با «بایسپ ۲» تلسکوپی ویژه نصب کردند که پرتوهای «ریزموج (ماکرویو)» را هدف گرفته‌اند، هیچ کجای زمین به‌خاطر سرما و دورافتادگی مناسب‌تر از قطب جنوب نیست. این چالش قابل مقایسه با تلاش برای شنیدن زمزمه یک تماشاگر در کنسرت راک است. محققان تفاوتی جزئی در قطبش (پولاریزاسیون) ریزموج‌ها یافتند، که دلیل آن امواج گرانش در آغاز کائنات است.
قبل از آن که آرزوی اهدای جایزه نوبل به واقعیت مبدل شود، باید اندازه‌گیری‌ها توسط متخصصانی خارج از تیم تحقیقاتی کنترل شوند. پاول اشتاینهارد از دانشگاه پرینستون می‌گوید: «این ادعایی استثایی‌ست که به شواهدی استثنایی نیاز دارد، فیزیکدان‌ها باید در روزها و ماه‌های آینده با دقت این موضوع را دنبال کنند» پاول اشتاینهارد که خود از افراد موثر در ارائه تئوری «تورم کیهانی» بود، بعدها نظریه دیگری را مطرح کرد.
تغییرات حرارتی در اتمسفر و غبارهای موجود در فضای خارج از اتمسفر می‌توانند سیگنال‌ها را دستکاری و اندازه‌گیری امواج را مختل کنند. علاوه بر آن، تلسکوپ فقط بخشی از آسمان را هدف گرفته است. بنابراین متخصصان فیزیک با هیجان در انتظار ارزیابی اطلاعات ماهواره‌ها هستند، تلسکوپ فضایی اروپایی پلانک ریزموج‌ها را در فضا اندازه‌گیری کرده است که انتظار می‌رود نتایج آن در ماه‌های آینده اعلام شود[۱].
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده است.
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- فریاد لحظه تولد آسمان به زمین رسید، برگردان از: بابک نصیری، رادیو زمانه: ۲۷ اسفند ۱۳۹۲
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ وب‌سایت رادیو زمانه، برگرفته از: تسایت آنلاین
