حیات
چگونگی پیدایش زمین و حیات بر روی آن
فهرست مندرجات
- چگونگی پیدایش زمین
- اجزای تشکیل‌دهنده کره زمین
- دوره‌های زمین‌شناسی
- يادداشت‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
[قبل] [بعد]
[↑] چگونگی پیدایش زمین[۱]
اکثر دانشمندان (دکارت و کانت و لاپلاس و بوفون.) زمین‌شناس و علمای هیأت معتقدند که حدود ۱۵ میلیارد سال قبل بر اثر عبور ستاره‌ای از نزدیک خورشید انفجاری عظیم در آن به‌وجود آمد و گازهایی به‌صورت تکه‌های متراکمی از آن جدا شدند و در فضا با حرکت دورانی به‌گردش در آمدند و در نتیجه سیاره‌های منظومه شمسی به‌وجود آمدند که زمین یکی از این پدیده‌ها است. میلیون‌ها سال طول کشید تا زمین با دور شدن از خورشید از حالت گاز به‌صورت جامد و به‌شکل امروزی در آید (حدود ۵ میلیارد سال پیش).
در طول مدت ٢٠٠ میلیون سال مولکول‌های هیدروژن و هلیوم در فضای اطراف زمین پراکنده شدند و سپس بر اثر تراکم مولکول‌های هیدروژن و اکسیژن آب به‌وجود آمد و به‌صورت باران بر زمین باریدن گرفت و زمین در زیر قشری از آب قرار گرفت بر اثر فشارهای درونی بر رسوبات پوسته زمین خشکی‌های امروزی در طول دوران‌های مختلف زمین‌شناسی سر از آب بیرون آوردند (که در بخش بعدی به این دوران‌ها اشاره شده است) اولین بار نباتات در زمین روئیدند و این وضع میلیون‌ها سال ادامه داشت سپس موجودات دیگری به‌تدریج در زمین پدیدار گشتند.
[↑] اجزای تشکیل‌دهنده کره زمین
الف: پوسته خارجی یا لیتوسفر که ضخامت آن بین ۵ الی ۵٠ کیلومتر بوده و مهم‌ترین عناصر تشکیل دهنده آن رسوبات و سنگ‌هایی هستند که از مواد کانی مختلفی مانند اکسیژن، کربن، آهن، کلسیم، سیلیکون، آلومنیوم، منیزیم، سدیم، هیدروژن و... به‌وجود آمدند.
ب: جبه یا زیرپوش یا منتل یا گوشته: در زیر پوسته قرار گرفته و مواد در آن به‌صورت خمیری شکل می‌باشند این مواد که به ما گما معروفند بر اثر عمل آتشفشانی بر روی زمین آمده و تشکیل سنگ‌های آذرین را می‌دهند ضخامت این لایه حدود ٢۹٠٠ کیلومتر است.
ج: قسمت مرکزی زمین به‌نام هسته نامیده می‌شود که شامل دو لایه هسته خارجی (٢۱٠٠ کیلومتر) و هسته داخلی (۱٣٧٠ کیلومتر) است اکثرا دارای ترکیبات آهن و نیکل می‌باشند.
درجه حرارت مرکزی زمین به ۵۵٣٠ درجه می‌رسد و تمام مواد موجود در آن گداخته‌اند.
جرم زمین (٢۱ بتوان ۱٠x٦،٦) تن و چگالی آن نسبت به آب ۵،۵ می‌باشد (۵،۵ برابر از آب سنگین‌تر است) که بیشترین چگالی را در بین سیارات منظومه شمسی دارا می‌باشد.
[↑] دوره‌های زمین‌شناسی
دوره‌های زمین‌شناسی را از نظر طول مدت زمان به‌شرح ذیل طبقه‌بندی کرده‌اند:
| دوران | دوره | تقسیمات دوره‌ای | طول تقریبی دوران |
|---|---|---|---|
| سنوزوئیک (حیات جدید) | کواترنری | هولوسن پلئستوسن | عصر حاضر |
| ترشیاری | پلیوسن
میوسن الیگوسن ائوسن پالئوسن | ٦۵ میلیون سال | |
| مزوزوئیک
(حیات میانی) | کرتاسه
ژوراسیک تریاس | ۱٦٠ میلیون سال | |
| پالئوزوئیک
(حیات قدیمی) | پرمین
کربونیفر دونین سیلورین اوردوویسین کامبرین | ٣۴۵ میلیون سال | |
| پرکامبرین
(پیش از حیات) | پروتروزوئیک
آرکئوزوئیک |
اینک خلاصه‌ای از پیدایش انواع گیاهان و جانوران را در هریک از ادوار زمین‌شناسی بررسی می‌کنیم.
| نام دوره | بیان پیدایش و تحولات حیات (گیاهان و جانوران) |
|---|---|
| پرو تروزوئیک
(از دوران پر کامبرین) (Pre - Cambrian) | احتمالا گیاهان و جانوران ابتدایی و ساده آبزی (مانند جلبک‌ها) وجود داشته‌اند اما آثار و بقایای (فسیل) معتبر و مستدلی به‌دست نیامده است. |
| کامبرین
(Cambrian) | زندگی محدود به دریاها بوده جلبک‌ها منبع اصلی تغذیه جانوران دیگر بوده‌اند. آثاری که نشان‌دهنده وجود کرم‌ها خرچنگ‌ها و بلوط‌های دریایی و تری لوبیت‌ها (فراوان‌ترین جانوران این دوره) می‌باشند در دوره کامبرین مشاهده گردیده است. |
| اوردوویسین
(Ordovisian) | به‌علت شرایط نامساعد آب و هوایی در روی سطح زمین زندگی هنوز محدود به آب‌ها است در خشکی زندگی وجود ندارد بی‌مهرگان دریایی پا بر سران (مانند اختاپوس) نرم تنان نمونه‌های حیات این دوره‌اند نخستین مهره‌داران به‌نام ماهی‌های اولیه در این دوره به‌وجود آمده‌اند. |
| سیلورین
(Silurian) | نخستین گیاهان در خشکی ظاهر می‌شوند تنوع بی‌مهرگان دریایی ادامه می‌یابد کرینوئیدها و مرجان‌ها فراوان بوده‌اند اجداد عقرب‌های اولیه که شاید نخستین جانوران خشکی بوده باشند پیدایش می‌یابند. |
| دونین
(devonian) | گیاهانی از تیره پنجه‌گرگی‌ها مخروطیان پدیدار و گسترش یافتند تنوع این نباتات در خشکی باعث سرسبزشدن زمین گشت و جانوران در خشکی پدیدار گشتند مانند دوزیستان حشرات (فراوان‌ترین جانوران این دوره) عنکبوتیان در آب‌ها ماهی‌های زره‌دار و کوسه‌ها به‌وجود آمدند. |
| کربونیفر
(Carboniferous) | رشد سرخس‌های غول‌پیکر تنوع و ازدیاد پنجه‌گرگی‌ها و دم اسبان از ویژگی‌های گیاهی این دوره است کرینوئیدها روزن‌داران و کوسه‌های تکامل‌یافته از موجودات دریایی عمده این دوره می‌باشند دوزیستان به گسترش خود ادامه می‌دهند حشرات گوناگون و درشت به‌وجود می‌یایند خزندگان نخستین موجوداتی هستند که در خشکی زاد و ولد می‌کنند (مانند دیمترودون). |
| پرمین
(Premian) | تغییرات شدید و غیرقابل تحمل آب و هوایی این دوره باعث از بین رفتن بسیاری از گیاهان و جانوران گردید فقط تعدادی که توانستند خود را با این شرایط آب و هوایی وفق دهند تنوع یافتند (مانند مخروطیان و حشرات) ظهور انواع خزندگان انحطاط دوزیستان از ویژگی‌های حیات این دوره است. |
| تریاس
(تریاسیک) (Triassic) | مخروطیان و سرخس‌ها و دم‌اسبیان گسترش یافتند. نرم‌تنان و شکم‌پاییان و مرجان‌های واقعی در دریاها تنوع یافتند. از ویژگی‌های مهم این دوره ظهور خزندگان عظیم به‌نام دینوزورها می‌باشد دینوزور (دایناسور)ها که به‌نام سوسمار ترسناک ترجمه شده‌اند هیکلی بی‌نهایت درشت و دمی بلاند و قوی و سری بسیار کوچک داشته‌اند وزن دینوزور (برو نتو ساروس) را تا حدود چهل هزار کیلو تخمین زده‌اند. |
| ژوراسیک
(Jurassiic) | تنوع جانوران زمینی بر دریایی در این دوره مشهود است خزندگان گوناگون زمینی و دریایی و پرنده پدیدار می‌گردند (از معروف‌ترین خزندگان پرنده که سری عظیم و بال‌هایی حدود ٦ متر داشته است پتروداکتیل را می‌توان نام برد) پدیدار شدن و کثرت حشراتی مانند زنبور و مورچه و مگس از ویژگی‌های این دوره است. گیاهانی به‌نام سیکاس‌ها در این دوره به اوج رشد و تکثیر خود رسیده‌اند. |
| کرتاسه
(Cretaceous) | از مهم‌ترین ویژگی‌های این دوره تنوع و ظهور گیاهان جدید مانند گیاهان دانه‌دار، درختان برگ‌ریز، علف‌ها و غلات می‌باشد. ظهور پستانداران کیسه‌دار و جفت‌دار و از بین رفتن خزندگان پرنده و دینوزورها از دیگر مظاهر حیات در این دوره می‌باشد. |
| پالئوس
(Paleocene) | گیاهان دانه‌دار و درختان برگ‌ریز جنگل‌ها را به‌وجود می‌آورند زمین پوشیده از علف و سبزه می‌شود پیدایش تمساح‌ها و پستانداران خون‌گرم از جمله حیوان کوچکی شبیه به اسب و انحطاط کامل نسل خزندگان غول‌پیکر در این دوره بوده است. |
| ائوسن
(Eocene) | تغییرات چندانی در گیاهان به‌وجود نمی‌آید. اجداد بسیاری از پستانداران مانند فیل کرگردن خوک و گاو و مهم‌تر از همه شبه اسبی به‌نام «eohippus» ظاهر می‌شودند. پیدایش نخستین پستانداران آدم‌نما را به این دوره نسبت می‌دهند. |
| اولیگوسن
(Oligocene) | از تعداد گیاهان تنومند و وسعت جنگل‌ها کاسته می‌شود، اما علفزارها و مراتع گسترش می‌یابند. اجداد گربه‌ها و سگ‌ها ظاهر می‌شوند گوشتخواران واقعی و جویندگان پدید می‌آیند شترخوک‌های قوی‌هیکل (elotherus) گاو کوهان‌دار (bison) و میمون‌های راست‌قامت پیدایش می‌یابند. |
| میوسن
(Miocene) | جنگل‌ها به‌شدت کاهش می‌یابند؛ اما علفزارها و مراتع با تکامل جانوران چرنده وسعت پیدا می‌کنند. تیره‌های سگ و گربه به‌شدت رشد و افزایش می‌یابد. در افریقا و آسیا و اروپا میمون‌های آدم‌نما (یا انسان هایدلبرگ) پدید می‌آیند(٢۵ میلیون سال پیش) |
| پلیوس
(Pliocene) | پیدایش تیره‌های جدید گیاهان شبیه به گیاهان امروزی، تنوع و تکثیر قابل ملاحظه پستاندارن پیدایش نخستین اسب شبیه به اسب امروزی به‌نام «protohippus» از ویژگی‌های این دوره است. آدم‌نمایان اولیه احتمالاً در این دوره ابزار سنگی ابتدایی به‌کار برده‌اند. |
| پلئیستوسن
(Pleistocene) | به‌علت تغییرات شدید آب و هوایی مجدداً بسیاری از جانداران منقرض یا تغییر مکان داده‌اند. فیل‌های واقعی و گاوها و اسب امروزی «equs» ظاهر می‌شوند. آدم نخستین از آفریقا به آسیا و اروپا گام می‌نهد. |
| هولوسن
(Holocene) | گسترش مجدد جنگل‌ها به‌خصوص در سراسر اروپا، تنوع گیاهان امروزی از نظر حیات گیاهی در این دوره قابل ذکر است. اهلی کردن حیوانات و کشت گیاهان و به‌دست آوردن مواد غذایی از آن‌ها توسط انسان از ویژگی‌های مهم این دوره است. حیوانات دریایی امروزی به‌وجود می‌آیند و انسان به نیمکره غربی مهاجرت می‌کند. |
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده است.
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- حسین جوادی، چگونگی پیدایش زمین و حیات بر روی آن، سایت نظریه سی پی اچ
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ سایت اینترنتی نظریه سی پی اچ
