 |
|
روح‌الله نیکپا
فهرست مندرجات
- زندگی‌نامه
- در مسابقات تکواندو
- نگارخانه
- يادداشت‌ها
- پيوست‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
- پيوند به بيرون
ورزش در افغانستان تکواندوکاران
روح‌الله نیکپا (به انگلیسی: Rohullah Nikpai) (زادۀ ۱٣٦٦ خ -)، نخستین و تنها ورزشکار افغانستان است که توانسته است در رشته‌ی ورزش تکواندو در المپیک مدال بگیرد. او در بازی‌های المپیک ۲۰۰۸ پکن (در وزن ۵۸ کیلوگرم) و بازی‌های المپیک ۲۰۱۲ لندن (در وزن ٦۸ کیلوگرم) موفق به کسب مدال برنز شد.
| ▲ | زندگی‌نامه |
 |
روح‌الله نیکپا، در ۲۵ خرداد ۱۳٦٦ خورشیدی (۱۵ ژوئن ۱۹۸۷ میلادی)، در استان وردک افغانستان زاده شد. چهار برادر دارد و یک خواهر و خودش کوچک‌ترین فرزند پسر خانواده است. وی ورزش تکواندو را از سن ۱۰ سالگی نزد همایون رضایی در کابل آغاز کرد. سپس، تمریناتش را در باشگاه ورزشی چارقلعه‌ی وزیرآباد نزد خیرالدین عالمیار ادامه داد. در پی جنگ افغانستان، خانوادهٔ او به ایران مهاجرت کرد. پس از آن، او به عضویت تیم تکواندوی پناهندگان افغان در ایران درآمد و در سال ۱۳۸۳ دوباره به کابل بازگشت و تمریناتش را برای آماده‌سازی مسابقات المپیک پی‌گرفت. او در تیم ملی افغانستان، رموز این رشته را از محمدبشیر ترکی و مین سین هاک اهل کره جنوبی آموخت.
نیکپا، پیش از المپیک، در رقابت‌های مختلف به «روی شیاپ چانگ» رفت و تجربه اندوزی کرد. در تورنمنت ایران برنده مدال طلا شد. وی به‌عنوان تکواندو کار انجمن بنیان‌گذاران تکواندو پومسه در افغانستان در مسابقات آزاد کره که در آن بیشتر از ۳۰ کشور شرکت داشتند، با شکست دادن ورزشکارانی از کویت، بلژیک و ژاپن مقام سوم را به‌دست آورد و در کاپ سریلانکا نیز روی سکوی نخست ایستاد.
وی در سال ۲۰۰۸ مدال برنز قهرمانی آسیا را کسب کرده و سهمیه حضور در رقابت‌های المپیک را به دست آورد و در بازی‌های المپیک ۲۰۰۸ به مدال برنز وزن ۵۸ کیلوگرم دست یافت که نخستین مدال افغانستان در المپیک بود. او در این مسابقات در دور اول لونت تونکات از آلمان را ۰–۴ شکست داد در دور دوم ۰–۱ مغلوب گیرمو راموس مکزیکی شد. پس از صعود راموس به فینال و قهرمانی او، نیکپا در گروه بازنده‌ها ابتدا مایکل هاروی از بریتانیا را ۱–۳ شکست داد و سپس در مبارزه برای مدال برنز خوان آنتونیو راموس اسپانیایی قهرمان دو دورهٔ جهان را ۰–۴ مغلوب کرد.
نیکپا پس از کسب مدال برنز گفت: «امیدوارم این مدال پیام صلح کشور مرا پس از ۳۰ سال جنگ به جهانیان برساند.»
این اتفاق، بازتاب بی‌نظیری در افغانستان داشت. دانشنامه‌ی ویکی‌پدیا، در این باره می‌نویسد:
- «پس از شنیدن خبر پیروزی نیکپا در المپیک، شهرهای افغانستان غرق در شادی شد. گزارش‌های محلی حاکی از آن بود که در پی این پیروزی، ملت افغانستان در شهرهای مختلف این کشور از جمله کابل، قندهار، خوست، هرات، هلمند، بلخ و نیز شهرهای دیگر افغانستان به پایکوبی و شادمانی پرداختند. رسانه‌های گروهی کشور این رویداد را به خوبی پوشش دادند.»
هم‌چنین، صدها نفر در فرودگاه کابل همراه با مقامات دولتی به استقبال او رفتند و جشنی باشکوه را برای قهرمان ملی‌شان رقم زدند. به پاس مدال المپیک، حامد کرزی رییس جمهور افغانستان نیز از او تجلیل کرد و به‌نوشته‌ی ویکی‌پدیا «رییس جمهور افغانستان بلافاصله کسب مدال او را تبریک گفت و یک خانه به خرج دولت به او هدیه کرد.»
کاروان ورزش افغانستان فقط با چهار ورزشکار در المپیک پکن شرکت کرده بود، اما درخشش نیکپا باعث شد آن‌ها دست خالی به کابل باز نگردند. وقتی نیکپا به سرزمین خود بازگشت؛ رامین انوری خبرنگار از کابل در گزارشی برای بی‌بی‌سی فارسی از سر دادن شعار «روح‌الله نیکپا، افتخار افغانستان» و نصب پوسترهای بزرگ نیکپا توسط مردم افغانستان خبر داد. رییس کمیته المپیک افغانستان هم گفت: «در المپیک هر کشور به تناسب سرمایه‌گذاری خود مدال آورد. و جالب است که افغانستان با هیچ سرمایه‌گذاری توانست مدال برنز بگیرد.»
نیکپا در مسابقات قهرمانی تکواندوی آسیا در ویتنام در سال ۲۰۱۲ حریفانی از کشورهای پاکستان، تاجیکستان، قرقیزستان، تایلند را شکست داد و هر چند در فینال مغلوب علیرضا نصر آزادانی از ایران شد، ولی مدال نقره مسابقات و سهمیه شرکت در بازی‌های المپیک را برای افغانستان به‌دست آورد.
وی در همان سال، در وزن ۶۸ کیلوگرم، که به یک وزن بالاتر رفته بود، به مدال برنز قهرمانی جهان رسید. او در المپیک لندن ۲۰۱۲، در نهایت با پیروزی بر مارتین استمپر (Martin Stamper) از انگلستان به مدال برنز این وزن دست یافت. مربی او در این المپیک، «مین سین هاک» کره‌ای بود.
در اواخر سال ۲۰۱٣، نیکپا افغانستان را ترک گفت. اما پس از سیزده ماه خروج از کشور در اعتراض به برخورد تبعیض‌آمیز در نهادهای ورزشی کشور، به کابل بازگشت و گفت: «من به‌رسم اعتراض کشور را ترک کرده بودم، براساس مشکلاتی که در فدراسیون ما به‌وجود آمده بود. خدا را شکر که با روی کار آمدن رئیس نو ما جناب نجیب‌الله سکندر و هم‌چنین تغییراتی که در ریاست کمیته ملی المپیک آمده، امیدواریم که دیگر با مشکلی برنخوریم.»
هم‌چنین او ابراز امیدواری خوش‌بینی کرده است که با بهبود وضعیت در کمیته ملی المپیک و فدراسیون تکواندو، بتواند در مسابقات المپیک آینده شرکت کند.
پیش از این مسئولان کمیته ملی المپیک گفته بودند که آقای نیکپا از نیوزیلاند درخواست پناهندگی کرده، اما او در مصاحبه خود با بی‌بی‌سی این خبر را تکذیب کرد و گفت که نیازی به طرح چنین درخواستی ندارد، چرا که در هر کشوری که بخواهد می‌تواند زندگی کند، اما نمی‌خواهد هیچ کشوری غیر از افغانستان را برای زندگی انتخاب کند.
او هم‌چنین افزود که پیش از این کشورهای مختلفی به او پیشنهاد داده‌اند که به این کشورها برود و از جانب این کشورها در مسابقات جهانی شرکت کند، اما آن‌ها را نپذیرفته است. زیرا، هیچ وقتی نمی‌خواهد کشورش را ترک کند و هدفش از رفتن به خارج از کشور تنها اعتراضی در برابر مسئولان ورزشی کشور بود. شغل نیکپا آرایشگری است و در باشگاه حیدری کابل تمرین می‌کند.
| ▲ | در مسابقات تکواندو |
روح‌الله نیکپا در سال ۲۰۰۸، در مسابقات قهرمانی آسیا در ویتنام که گزینشی المپیک هم بود، حریفانی از پاکستان، تاجیکستان، قرقیزستان و تایلند را شکست داد و سپس با شکست مقابل بهزاد خداداد از ایران ضمن کسب مدال نقره، سهمیه شرکت در المپیک را کسب کرد.
در همان‌سال، او در بازی‌های المپیک پکن و در وزن ۵۸ کیلوگرم، روی سکوی سوم ایستاد تا اولین مدال تاریخ ورزش افغانستان در بازی‌های المپیک را به گردن بیاویزد. در این بازی‌ها، وی ابتدا مقابل تونکات لهونت از آلمان پیروز شد. در دور اول رقابت‌های این وزن، رضا نادریان نماینده‌ی ایران با شکست مقابل مارسلو ونسلاسیو از برزیل، از دور مسابقات حذف شد. زیرا رزمی‌کار برزیلی خودش در دور بعدی به راموس اسپانیایی باخت.
نیکپا هم در بازی بعدی مقابل گیلرمو پرز از مکزیک با نتیجه ۲-۱ شکست خورد. پرز سال قبل در همان شهر و در همان وزن، نایب قهرمان جهان شده بود. این شکست منجر به حذف نیکپا نشد. زیرا نماینده‌ی مکزیک با غلبه بر همه حریفانش راهی مبارزه فینال شد.
نیکپا هم با بازگشت به جدول رقابت‌ها، با نتیجه ۲-۱ بر مایکل هاروی از انگلستان غلبه کرد. پیروزی بعدی روح‌الله در حساس‌ترین مبارزه مقابل خوان آنتونیو راموس از اسپانیا، آن‌هم با نتیجه جالب توجه ۴-۱، او را به‌روی سکوی سوم المپیک فرستاد.
راموس ۳۲ ساله، یک سال قبل از المپیک در چین روی سکوی نخست جهان ایستاده بود. شهرت دیرپای او اما به‌سال ۱۹۹۷ باز می‌گشت که در مسابقات جهانی هنگ کنگ موفق شد روبرتو کروز از فیلیپین را شکست داده و برای نخستین‌بار قهرمان جهان شود.
زمانی که راموس قهرمان جهان بود، روح‌الله نیکپا یک پناهجوی گمنام و نوجوان در کشور ایران بود و بی‌بهره از حداقل امکانات. اما او آن‌قدر پیشرفت کرد و در مواجهه با سختی‌ها از خود استقامتی کم‌نظیر نشان داد که سرانجام، رقیب سرشناس و باتجربه خود را به زانو در آورد.
خوتچاوال نایب قهرمان جهان از تایلند، پدرو پووا از پرتغال، رایان کارنلی از استرالیا، رضا نادریان از ایران و ونسلائوی برزیلی از جمله چهره‌های سرشناس اما ناکام وزن نخست از رقابت‌های تکواندوی المپیک پکن بودند.
| ▲ | نگارخانه |
[▲] يادداشت‌ها
[▲] پيوست‌ها
...
[▲] پی‌نوشت‌ها
تنها مدال‌آور المپیک افغانستان به اعتراض ۱۳ماهه خود پایان داد، بی‌بی‌سی: جمعه اول ژانویه ٢٠۱٦، ۱۱ دی ۱٣۹۴؛
پیش از این بهترین مقام افغانستان در تاریخ المپیک، کسب رتبه پنجمی محمد ابراهیمی در وزن ۶۳ کیلوگرم کشتی آزاد المپیک ۱۹۶۴ توکیو بود. او در آن رقابت‌ها یک پله بالاتر از محمدابراهیم سیف‌پور از ایران در رده پنجم قرار گرفت. ابراهیمی هم‌چنین مدال برنز همین وزن از بازی‌های آسیایی ۱۹۶۲ جاکارتا را نیز در اختیار دارد. (رجوع شود به: مهدی رستم‌پور، مدال‌آوران ورزش افغانستان؛ روح‌الله نیکپا، یک‌شنبه ٢۹ ژوئيه ٢٠۱٢ - ٠٨ مرداد ۱٣۹۱)
[▲] جُستارهای وابسته
□
□
□
[▲] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[▲] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
رده‌ها: │ ورزش │ ورزش در افغانستان │ تکواندو در افغانستان │ تکواندوکاران افغانستان
