 |
|
دولت
فهرست مندرجات
- واژه‌شناسی
- پیشینه‌ی تاریخی
- از لحاظ حقوق سیاسی
- يادداشت‌ها
- پيوست‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
- پيوند به بيرون
علوم سیاسی واژگان سیاسی
دولت (به انگلیسی: State، با تلفظ آمریکایی: State)، دانشواژه‌ی است از مفاهیم بنیادی علم سیاست، به‌معنای اجتماعی از مردم، که در یک سرزمین مشخص زندگی می‌کنند و از حکومتی برخوردارند که به‌وضع و اجرای قانون اقدام می‌کند و تحت سلطه‌ی حاکمیتی قرار دارند که استقلال و آزادی آنان را تضمین می‌کند.
| ▲ | واژه‌شناسی |
دولت، از لحاظ مفهوم لغوی، معانی مختلف دارد. دهخدا در «لغت‌نامه دهخدا» می‌نویسد: واژه‌ی دولت در لغت به‌معنای، ثروت و دارایی، بخت و اقبال، اقتدار و شوکت، کشور و سرزمین، قدرت و سیطره، مال و ظفر آمده و بدان سبب مال و ثروت را دولت گویند که دست‌به‌دست می‌گردد. در زبان‌های فارسی و عربی واژه‌ی دولت از بار مثبت برخوردار بوده و در معانی اقبال و خوشبختی نیز به‌کار رفته است.
واژه‌ی دولت که معادل انگلیسی آن State فرانسه‌ی آن Etate و لاتین آن Stare است ماخوذ از واژه‌ی Status به‌معنای شأن، مقام، موقعیت و «ایستاده» (Standing) بوده که اندیشه‌ی استحکام نیز از آن مستفاد می‌شود. در اصطلاح سیاسی قرون اخیر، نیز در معانی زیر آمده است. سلطنت، هیات سلطنت، هیات دولت، گروهی وزیران، مجموعه‌ی هیات عالیه حاکمه از شاه و وزرأ، حکومت سلطنت، دستگاه حکومتی، هیات حاکمه، قوّه‌ی مجریه، گروهی که بر مملکت حکومت می‌کنند.
| ▲ | پیشینه‌ی تاریخی |
مفهوم دولت (State)، تا سده‌ی شانزدهم رواج سیاسی نیافته بود. نخستین کاربرد آن در بحث علمی به نیکولو ماکیاولی (Niccolò Machiavelli) (۱۴٦۹-۱۵۲۷ م)، نسبت داده می‌شود. برای یونانی‌ها این مفهوم شناخته‌شده نبود. آن‌ها به‌جای آن واژه‌ی «پولیس» را به‌کار می‌بردند که می‌توان آن را «شهر-دولت» نامید. در شهر-دولت‌های کاملاً نزدیک و کوچک یونان باستان به بهره‌مندی از حقوق و اجتماع تأکید می‌شد و سلطه و اطاعت مورد توجه نبود. به‌گفته‌ی کاتلین بهتر است آن‌ها را «اجتماع شهری» نامید تا دولت. «شهرهای» روم نیز از بهره‌مندان از حقوق و وظایف مَدنی کامل جانبداری می‌کردند. بنابراین شهر-دولت‌های یونان و روم گردهمایی بسیار همبسته‌ی گروهی بودند که با استثمار بردگان زندگی می‌کردند.
| ▲ | از لحاظ حقوق سیاسی |
[▲] يادداشت‌ها
[▲] پيوست‌ها
...
[▲] پی‌نوشت‌ها
...
[▲] جُستارهای وابسته
□
□
□
[▲] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[▲] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
رده‌ها │ علوم سیاسی | واژگان سیاسی
