کرنل امام

از: دانشنامه‌ی آریانا

کرنل امام

فهرست مندرجات ◉ زندگی‌نامه ◉ يادداشت‌ها ◉ پيوست‌ها ◉ پی‌نوشت‌ها ◉ جُستارهای وابسته ◉ سرچشمه‌ها ◉ پيوند به بيرون .

سازمان اطلاعات نظامی پاکستان

جاسوسان

سلطان امیر ترار (به انگلیسی: Amir Sultan Tarar) مشهور به کرنل امام یا سرهنگ ایمام (Colonel Imam) (زاده‌ی ۱۹۴۴ م - درگذشته‌ی ۲۰۱۱ م)، افسر بلندپایه‌ی پیشین سازمان اطلاعات نظامی پاکستان (Inter-Services Intelligence) به اختصار «آی‌اس‌آی» (ISI) است که در ایجاد طالبان در افغانستان کمک نموده بود. وی توسط طالبان پاکستانی کشته شد.

▲	زندگی‌نامه

کرنل امام

سلطان امیر ترار (کرنل امام)، در سال ۱۹۴۴ میلادی، در روستا چتال، که در ایالت پنجاب پاکستان واقع است، به‌دنیا آمد. او فارغ‌التحصیل آکادمی نظامی پاکستان در کاکول (واقع در ناحیه‌ی ابوت‌آباد ایالت خیبر پختون‌خوا) بود و سپس به آمریکا رفت و از فورت برگ (Fort Bragg)، در پایگاه نظامی بزرگی (از نظر مساحت و نیرو) در کارولینای شمالی، که در این پایگاه ستاد نیروهای ویژه (ارتش ایالات متحده آمریکا) و هوابرد ارتش ایالات متحده مستقر هستند، تحصیل کرد. پس از فارغ‌التحصیلی، او به‌عنوان «نقیبِ نائب» یا «ستوان دوم» (Second lieutenant) به هنگ پانزدهم نیروی مرزی ارتش پاکستان پیوست.

کرنل امام، به‌مجرد آن‌که آموزش مدرسه‌ی نیروی ویژه را به پایان برد، کلاه سبز آمریکایی (American Green Beret) از طرف فرمانده‌ی آموزشی به‌وی عطا شد. وقتی به پاکستان برگشت وارد نیروهای ویژه نظامی پاکستان (Special Service Group) گردید. در دهه‌ی ۱۹۸۰، در جنگ افغان-شوروی شرکت داشت. او که، از مریدان شیخ امیر محمداکرم اعوان، مرشد طریقت نقشبندیه‌ی پاکستان بود و سرپرستی امور مجاهدین افغان در پیشاور را بر عهده داشت، در یکی از مصاحبه‌های خود آغاز رابطه‌اش با رهبران جهادی را چنین شرح می‌دهد:

... نخستین‌بار در ۱۹۷۴، سالی‌که برای تکمیل آموزش‌های نظامی رهسپار آمریکا شدم، با جهادی‌ها ارتباط گرفتم

در ادامه مجری برنامه از او می‌پرسد، «آیا شما گلبدین حکمت‌یار و ‌احمدشاه مسعود را از زمانی‌که آن‌ها بر روی زنان در کابل اسید (تیزاب) می‌پاشیدند، می‌شناسید؟» او اندکی مکث کرد و پاسخ گفت:

بلی، بلی. آن‌زمان من درباره‌ی این کردار آن‌ها شنیده بودم، اما آنان را ملاقات نکرده بودم. آنان اسلام‌گرا بودند... دختران بدون چادر و با مینی‌ژوب به مدرسه و دانشگاه می‌رفتند و آنان رفتن دختران به مدرسه و دانشگاه را منع می‌کردند و اگر تکرار می‌شد به‌خاطر ایجاد ترس و وحشت بیش‌تر، شیشه‌ها را پُر از تیزاب کرده بر روی دختران می‌پاشیدند.

و در مورد چگونگی ایجاد گروه‌های جهادی (تنظیم‌های پیشاوری) توسط افسران پاکستانی می‌گوید:

... بوتو به نصیرالله بابر گفت که این‌ها (جهادی‌ها) را سازماندهی نماید... بابر صاحب فرد مستعدی بود و برای سازماندهی آنان حزب سیاسی ساخت. ربانی صاحب که پروفسور بود نیز در حزب آمد. مولوی محمدیونس خالص هم به حزب آمد... یک‌جا کردن افغان‌ها مثل این است که در یک آبگیر گندیده قورباغه‌ها (بقه‌ها) را گرد آورید... یک‌جا کردن آن‌ها شش‌ماه را در بر گرفت. فراریان، ۳۵ نوجوان بودند (اشاره به فرار گلبدین حکمت‌یار، احمدشاه مسعود و برهان‌الدین ربانی و ... به پاکستان در زمان جمهوریت محمدداوود) و دو رهبر داشتند. سرانجام حزب ساخته شد. من در آن‌زمان در مدرسه‌ی جم کماندو در پیشاور بودم....

روزنامه «نیویارک‌تایمز» (۳ مارس ۲۰۱۰) نوشت که کرنل امام در ۱۹۷۴ در آمریکا به‌طور ویژه در زمینه‌ی ساخت مواد منفجره آموزش دید و در ۱۹۷۸ به‌رهبران افغان چون گلبدین حکمت‌یار و احمدشاه مسعود آموزش نظامی داد و به‌عنوان افسر آی‌اس‌آی هزاران جنگجوی افغان را در جنگ چریکی علیه روس‌ها مورد حمایت قرار داد.

استیو‌کول در کتاب «جنگ اشباح» درباره‌ی کرنل امام می‌نویسد: «دفتر آی‌اس‌آی در پیشاور توسط یک افسر نیرومند پشتون که به‌نام مستعار «کرنل امام» یاد می‌شد، اداره می‌گردید. او با حکمت‌یار روابط بسیار نزدیک داشت».

این در حالی است که آی‌اس‌آی نه‌تنها با گلبدین حکمت‌یار رابطه داشت، بلکه با تمام رهبران جهادی و سپس رهبران طالبان در ارتباط تنگاتنگ بود و به آنان پول، سلاح، آموزش نظامی و برای ویرانی افغانستان دستور می‌داد. گفته می‌شود که این افسر آی‌اس‌آی در کنار ۹۵ هزار نفر مجاهد، رهبران و فرماندهان برجسته‌ی دوران جهاد در افغانستان - مانند: گلبدین حکمت‌یار، احمدشاه مسعود، عبدالرب رسول سیاف، جلال‌الدین حقانی، ملامحمدعمر و ... - را نیز آموزش نظامی داده بود. او خود اعتراف می‌کند: «اما من تنها نبودم. نزدیک به ۲۰۰ افسر بودیم که آموزش می‌دادیم و به ۱۲ یا ۱۳ گروه تقسیم شده بودیم».

کرنل امام، در گفت‌وگو با خبرنگار مشهور پاکستانی، افتخار احمد، در برنامه‌ی «جوابده» تلویزیون «جیو» (سپتامبر ۲۰۰۹)، از دیدارهای خود با حامد کرزی و پدرش احد کرزی سخن می‌گوید:

... من آن‌وقت در کویته بودم و احد کرزی پدر حامد کرزی نفر اول حزب خود بود و همراه مجددی کار می‌کرد. وقتی احد کرزی - به دفتر آی‌اس‌آی - می‌آمد حامدکرزی را نیز به‌عنوان مترجم با خود می‌آورد. او بهتر از آمریکایی‌ها می‌توانست انگلیسی حرف بزند.... وقتی دیدار تمام می‌شد برایش می‌گفتم شما بروید و من با حامد صحبت می‌کنم.


او بسیار مستعد بود. امروز اگر من بهتر از دیگران درباره‌ی افغانستان می‌دانم به‌کمک کرزی است... او به‌من بخش‌هایی از نقشه‌ی افغانستان را که کلمات پشتو رویش نوشته بود یاد داد... وقتی سناتوران، افراد کنگره و سایر آمریکایی‌ها به پاکستان می‌آمدند با حامد کرزی دیدار می‌کردند. او به آمریکایی‌ها حرف‌های خوب و کلان می‌گفت و از آن‌ها پول می‌گرفت.


یک‌ونیم سال بعد، از جانب آی‌اس‌آی، به‌من گفته شد که او (کرزی) جاسوس سی‌آی‌ای است و ورودش به‌دفتر شما باید ممنوع شود. آمدنش به دفتر من متوقف شد اما روابط ما مثل قبل ادامه یافت.

افزون بر این، پاکستان با حمایت آمریکا، دیگر کشورهای اسلامی را نیز به استفاده از گروه‌های تندرو اسلامی به‌مثابه‌ی آسان‌ترین و کم‌هزینه‌ترین راه فشار علیه شوروی ترغیب می‌نمود. چنان‌که آی‌اس‌آی توانست با همکاری عربستان سعودی، مصر و کشورهای خلیج، هزاران جنگجوی بنیادگرا از جمله رهبران القاعده را در کمپ‌های پاکستان آموزش نظامی دهد که نتیجه آن ویرانی افغانستان، عراق، لیبی، یمن، سوریه و... است. در این میان، کرنل امام درباره‌ی رابطه‌ی خود با القاعده و این‌که «آی‌اس‌آی» چگونه از آن استفاده می‌کرد، می‌گوید:

آخرین رابطه‌ی من با اسامه بن‌لادن در عملیات جلال‌آباد (در سال ۱۹۹۰) بود... پیش از رفتن بن‌لادن به سودان از او در عملیات جلال‌آباد استفاده کردیم.

او هم‌چنان از کمک مالی بن‌لادن به عبدالرب رسول سیاف یاد می‌کند:

بن‌لادن نزد سیاف آمد و به او پول داد... (او) نزدیک به ۱۴،۸ میلیون دلار را بین مجاهدین توزیع کرد. وی مهمان سیاف بود. من وقتی از آن‌جا می‌گذشتم گاهی همراه آنان نشسته چای می‌نوشیدیم.

به‌گفته‌ی کرنل امام، حتی پس از خروج ارتش سرخ از افغانستان، آی‌اس‌آی دست از حمایت مجاهدین بر نداشت و برای روی‌کار آوردن «دولت اسلامی در افغانستان» تلاش بسیار کرد. آی‌اس‌آی در سال ۱۹۹۴، او را به‌عنوان کُنسل (قونسل) پاکستان در هرات منصوب کرد و او می‌گوید:

در ۱۹۹۴ به من گفته شد که کنسل‌گری پاکستان را در هرات فعال کنم. وقتی از قندهار به‌سمت هرات حرکت کردم، حدود ۲۰ ماشین (موتر) مجاهدین مرا همراهی می‌کردند.

سپس، آی‌اس‌آی فرصت ایفای نقش در پروژه طالبان را نیز به او محول ساخت. او می‌گوید:

ملا محمدعمر در کمپ آمد و آموزش دید... او ابتدا در حزب ربانی بود... و بعد از آموزش در جنگ شرکت کرد و زخمی شد و ما در کراچی او را درمان کردیم... من با ملا عمر در ۱۹۹۵ دیدار داشتم.


ملا یارمحمد، ملا محمدربانی، ملا عبدالرزاق و سایر قومندانان بزرگ طالبان شاگردان من بودند... من پیشنهاد دادم که طالبان مدارس را آموزش (نظامی) بدهیم چون بسیار خوب می‌آموزند... من به ملا عمر گفتم که با آمریکا هرگز وارد جنگ جبهه‌یی نشود، شیوه‌ی جنگ چریکی را اختیار کند... فرد کافری مثل عبدالرشید دوستم را علیه مجاهدین مسلح ساخته بود و وارد خانه‌جنگی شدند.

کرنل امام در داخل افغانستان نیز در جنگ‌های داخلی همگام طالبان بود. استیو کول جریان حضور کرنل‌ امام هنگام تصرف مزارشریف توسط طالبان را چنین آورده است:

طی همان هفته‌ی که پیروان بن‌لادن دو سفارت امریکا در شرق آفریقا را مورد حمله قرار دادند، جنگجویان طالبان، که با یکجاشدن طالبان مدارس پاکستان تعداد آن‌ها زیاد شده بود و از کمک‌های استخبارات پاکستان برخوردار بودند، شهر مزارشریف را تصرف کردند. «کرنیل امام» یک افسر آی‌اس‌آی در گفت‌وگوی تلفنی که از سوی آمریکایی‌ها ثبت گردیده است، گفت: «من و بچه‌هایم در حال داخل‌شدن به مزارشریف هستیم».

با آن‌که تا سال ۲۰۰۰، ادعا می‌شد که جنبش طالبان در افغانستان، مستقل است، کرنل امام حتی پس از بازنشستگی نیز به پشتیبانی جنبش طالبان ادامه می‌داد. با این وضع، در مارس ۲۰۱۰، در حالی‌که او با یک خبرنگار انگلیسی و یک افسر سابق آی‌اس‌آی به‌نام خالد خواجه به مناطق مرزی افغانستان رفته بود، توسط طالبان پاکستانی اسیر شد. مطبوعات پاکستانی زیر عنوان «پدروکیل توسط فرزندانش اسیر شد» خبر دستگیری او را انتشار دادند. خالد خواجه یک‌ماه بعد به قتل رسید، اما در ماه ژانویه ۲۰۱۱، یک مقام حکومت پاکستان گفت که سلطان امیر ترار، در حالی‌که در مناطق قبایلی وزیرستان شمالی تحت نظارت شورشیان قرار داشت، به‌سبب حمله‌ی قلبی درگذشت. با این‌حال، اندکی بعد ولی حکیم‌الله احسن، سخنگوی شورشیان گفت وی از طرف جنگجویان طلبان کشته شده است و افزود که شورشیان ویدیوی کشتن وی را به‌نشر سپرده‌اند. در ۲۳ ژانویه همان‌سال، فیلمی از کرنل امام در رسانه‌ها پخش شد که توسط طالبانی که خود پرورش داده بود، به‌صورت تحقیرآمیز تیرباران می‌شود.

[▲] يادداشت‌ها

[▲] پيوست‌ها

...

[▲] پی‌نوشت‌ها

سازمان اطلاعات نظامی پاکستان یا سازمان استخبارات پاکستان، مشهور با سرواژه آی‌اس‌آی (ISI) نام اصلی‌ترین سرویس اطلاعاتی پاکستان است که توسط نیروی زمینی پاکستان اداره می‌شود. این سازمان عملیات‌های مخفی و اطلاعاتی عمده‌ای در بیرون از پاکستان در کارنامه دارد. از جمله آموزش و فراهم‌سازی پول برای مجاهدین افغان درطی جنگ‌های جهادی آنان با نیروهای ارتش سرخ شوروی در دهه ۱۹۸۰، مسلح‌سازی و آموزش‌دادن به اعضای جنبش طالبان پیش از حمله ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ به ایالات متحده، و اتهام حمایت نزدیک از جدایی‌خواهان منطقه مورد مناقشه کشمیر. هم‌چنین، آی‌اس‌آی متهم به‌حمایت و ارتباط با شبکه حقانی است، که دارای ارتباط با شبکه‌ی القاعده است و متهم به‌دست‌داشتن در شبکه‌ی بین‌المللی قاچاق عُمده‌ی مواد مخدر است.


Colonel Imam, From Wikipedia, the free encyclopedia.
همان.
همان.





استیو‌ کول، جنگ اشباح، ص ۵۱.






استیو‌ کول، جنگ اشباح، ص ۱۶۱.


کشته‌شدن یک عضو سابق استخبارات پاکستان توسط طالبان، رادیو صدای آمریکا، ۳۰ دلو ۱۳۸۹.
همان.

[▲] جُستارهای وابسته

□
□
□

[▲] سرچشمه‌ها

□
□
□
□

[▲] پيوند به بیرون

□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]

رده‌ها │ ...