 |
|
از مزاری تا احمدشاه مسعود
گروه‌های مجاهدین تحت حمایت ایران
فهرست مندرجات
◉ ایران از کدام گروه‌های مجاهدین افغانستان حمایت می‌کرد؟
◉ يادداشت‌ها
◉ پی‌نوشت‌ها
◉ جُستارهای وابسته
◉ سرچشمه‌ها
.
ایران از کدام گروه‌های مجاهدین افغانستان حمایت می‌کرد؟
دولت جمهوری اسلامی ایران همواره در ۴۰ سال اخیر از گروه‌های مجاهد افغانستان اعم از شیعه و سُنی در برابر نیروهای شوروی و طالبان حمایت کرده است.
با این‌وضع، باری احمدشاه مسعود درباره‌ی عبدالعلی مزاری گفت: «بر کسی پوشیده نیست که عبدالعلی مزاری وابسته به ایران نبوده است و ایرانی‌ها خواسته‌های به‌خصوص خود را در کشور ما داشتند... بنابراین، ملت ما مواجه شد به یک جنگ ناخواسته که قصداً از جانب همسایه‌ها توسط همچو عناصر خودفروخته‌شده بر کشور ما تحمیل شد.»
این در حالی است که عطامحمد نور صراحتاً اعتراف می‌کند: «همین ایرانی‌ها بود که افغانستان را حمایت کردند و همین ایرانی‌ها بود که قهرمان ملی را حمایت کردند. پول دادند و سلاح و تسلیحات و مهمات از روسیه خریداری کردند و در اختیار جبهه‌ی مقاومت قرار دادند! ما از این همکاری‌شان سپاس‌گزاری می‌کنیم».
آن‌چه در پی می‌آید، گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشگاه آزاد اسلامی - آنا، زیر عنوان «ایران از کدام گروه‌های مجاهد شیعه و سنی افغانستانی حمایت کرد؟» است، که به معرفی گروه‌های مجاهدین وابسته به ایران می‌پردازد. البته گفتنی است، از آن‌جایی‌که نویسنده‌ی ایرانی این مقاله از حوادث و رویدادهای افغانستان اطلاعی درستی نداشته، این بی‌اطلاعی سبب شده است تا در گزارش خود دچار اشتباه فاحش گردد. چنان‌که در مورد پیدایش جمعیت اسلامی افغانستان می‌گوید: «این حزب در سال ۱۳۴۸ و با رهبری برهان‌الدین ربانی و حمایت‌های حوزه‌ی علمیه‌ی قم تشکیل شد.»!
اظهارات جنجالی سید عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه در مورد مهاجران افغانستانی سر و صدای زیادی در محافل رسمی کشور به‌پا کرد. این مواضع نشان‌دهنده‌ی نوعی نبود تحلیل درست و منطقی درباره‌ی تاریخ و پیشینه‌ی مردم ایران و افغانستان است.
افغانستان دارای فراز و نشیب‌های زیادی در تاریخ ساختار قدرت خود بوده است. از سال ۱۳۵۷ و هم‌زمان با نزدیک‌شدن انقلاب اسلامی به پیروزی، جنگ قدرت میان داوود خان، نخستین رئیس‌جمهور افغانستان و جناح مارکسیست «خلق و پرچم» به‌وجود آمد. بعد از این نزاع مارکسیست‌ها در ۲۶ آوریل ۱۹۷۸ (۷ اردیبهشت ۱۳۵۷) به‌رهبری «نورمحمد تره‌کی» از جناح خلق کودتا کردند و نظام وابسته به شوروی روی کارآمد.
گفتنی است که همواره مردم افغانستان طرفدار اسلام بوده و هم‌اکنون نیز هستند. در این کشور اقوام مختلف از مذاهب مختلف اسلامی در کنار هم زندگی می‌کنند اما بعد از کودتای سرخ در افغانستان کمونیست‌ها سعی کردند، دستاوردهای اسلامی این کشور را زیر پا بگذارند.
در شهریور سال ۱۳۵۷، حفیظ‌الله امین، رهبر گروه خلق جناح مارکسیست افغانستان که روابط خوبی با شوروی نداشت در کودتا علیه نورمحمد قدرت را در دست گرفت. ارتش سرخ شوروی هم به‌همین علت به افغانستان لشکرکشی کرد، نخست‌وزیر این کشور را به قتل رساند و جنگ خونین داخلی در افغانستان آغاز شد.
ایران انقلابی در این‌زمان به‌شدت از مردم افغانستان حمایت کرد و امام خمینی هم در نطقی مهم و معروف اعلام کردند: «آمریکا از انگلیس بدتر، انگلیس از آمریکا بدتر و شوروی از این دو خبیث‌‌تر است». ایران برای حمایت از مردم مظلوم افغانستان و نیروهای مجاهدین در این کشور واحدی را در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تشکیل داد. انقلاب اسلامی در ۹ سال جنگ مردم افغان با نیروهای کمونیستی شوروی حمایت‌های زیادی از ملت این کشور به‌عمل آورد.
| ▲ | پاسداران جهاد اسلامی افغانستان |
مردم هزاره بر اثر حمله شوروی به کشورشان دست به قیام زدند. در بهار سال ۱۳۵۸ قیامی عمومی در مناطق هزاره‌نشین مرکزی شکل گرفت که به آزاد شدن این مناطق از دست دولت جمهوری دموکراتیک خلق افغانستان انجامید. این گروه مانند حزب‌الله لبنان، ولایت فقیه را به‌عنوان ایده‌ی رهایی‌بخش و امام خمینی را به‌عنوان رهبر خود اعلام کرد. پاسداران جهاد اسلامی با مذاکرات بعد از پیروزی مجاهدین بر شوروی در حزب وحدت اسلامی افغانستان تجمیع ولی حول شخصیت‌های مانند صادقی نیلی و محمد اکبری همواره فعالیت داشت. سازمان نصر، حراست اسلامی افغانستان و شورای اتفاق انقلاب اسلامی افغانستان نیز در همین گروه فعالیت داشتند.
| ▲ | حزب حرکت اسلامی افغانستان |
قدمت این حزب به ماه‌های منتهی به انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ باز می‌گردد. رهبری حزب حرکت اسلامی افغانستان بر عهده‌ی «آصف محسنی» یکی از علمای برجسته‌ی شیعه این کشور بود. بعد از حمله شوروی به افغانستان و سپس سقوط کابل به‌دست طالبان مقر اصلی این حزب در مشهد مقدس قرار داشت. ایران در دوران جهاد مردم افغان علیه شوروی به این گروه برای صلح و امنیت کمک‌های زیادی کرد.
| ▲ | حزب وحدت اسلامی افغانستان |
مهم‌ترین حزب و جریانی که ایران در جنگ ۹ ساله مجاهدان افغانستان علیه شوروی به آن‌ها کمک کرد، حزب وحدت اسلامی به‌رهبری «شهید عبدالعلی مزاری» بود. وی از مبارزان برجسته شیعه در افغانستان بود. عبدالعلی مزاری تا زمان فروپاشی دولت تحت حمایت شوروی سابق در افغانستان در سال ۱۳۷۱ به‌عنوان یکی از رهبران مقاومت علیه حضور بیگانگان و دولت کمونیستی افغانستان به نبرد ادامه داد. وی در اواخر سال ۱۳۷۳ با حیله و ناجوانمردی طالبان در کابل به‌صورت مظلومانه‌ای به شهادت رسید. بعدها رئیس‌جمهور فعلی افغانستان لقب «شهید ملی» را به‌وی داد. شهید علی‌اکبر مصباح‌مزاری هم از شهدای به‌نام مجاهد افغانستانی است.
اجازه‌نامه امام خمينی به عبدالعلی مزاری
الحمدلله رب‌العالمين، وصلی‌الله علی محمد وآله الطاهرين ولعنه‌الله علی اعدائهم اجمعين.
و بعد، جناب ثقه‌الاسلام آقای آقا شيخ عبدالعلی مزاری كه مدتی از عمر خود را در حوزه‌ی مقدسه علميه‌ی قم صرف تحصيل علوم دينيه نموده‌اند. از طرف اين‌جانب مجازند در اخذ وجوه شرعيه از قبيل زكوات و مظالم عباد. و نيز مجازند در اخذ سهم مبارك امام عليه‌السلام و سهم سادات عظام و صرف آن در ميان مستحقين محل كه قصد مسافرت و سكونت آن‌جا را دارند كه عبارت است از مناطق مزار، چهاركنت، دره‌ی سوف، پشتوند و دهنه‌ی غوری از فرمانداری‌های توابع بلخ افغانستان.
اميد است كمال احتياط را در اخذ وجوه و صرف آن بنمايند. از خدای تعالی موفقيت ايشان را مسئلت دارم.
| ▲ | جمعیت اسلامی افغانستان |
این حزب در سال ۱۳۴۸ و با رهبری برهان‌الدین ربانی و حمایت‌های حوزه‌ی علمیه قم تشکیل شد. جمعیت اسلامی افغانستان از برادران اهل سنت افغانی بود ولی همواره به حفظ وحدت در جهان اسلام تأکید خاصی داشت. ایران در زمان مبارزه برادران افغانستانی علیه شوروی از رهبران این حزب مانند برهان‌الدین ربانی و احمدشاه مسعود حمایت‌های مادی و معنوی زیادی به‌عمل آورد. اصولاً در زمان تسخیر افغانستان توسط شوروی و بعد طالبان، ایران مأمن گروه‌های اسلام‌گرای شیعه و سُنی افغانستانی بود.
افزون بر این، امام خمینی همواره حامی مردم افغان بود. ایشان در سال ۱۳۶۱، مهاجران افغان را مهمان ایرانی‌ها اعلام کردند و فرمود: «ما مسلمانیم، آن‌ها هم مسلمانند، ما باید از آن‌ها پذیرایی کنیم، خدمت کنیم به آن‌ها. ما بار دیگر پشتیبانی بی‌دریغ خود را از برادران مسلمان و مظلوم افغانی اعلام می‌داریم و اشغالگران را شدیداً محکوم می‌کنیم. ما مسلمانیم و شرق و غرب برای‌مان مطرح نیست. ما از مظلوم دفاع می‌کنیم و بر ظالم می‌تازیم، این یک وظیفه اسلامی است».
این حمایت‌های ایران از سوی ملت افغانستان بی‌پاسخ نماند. زمانی‌که داعش و گروه‌های تکفیری به کشورهای سوریه و عراق حمله کردند، مجاهدان افغانی در نبود پدران مجاهدشان به‌کمک محور مقاومت شتافتند. البته داعش قصد بهره‌گیری از توان خود در افغانستان را داشت که نیروهای جهادی این کشور با آن‌ها مقابله کردند.
این حمایت‌های رهبران انقلاب ایران از افغانستان به‌وفور دیده می‌شود. امام خمینی در نامه‌ی تاریخ خود به «میخائیل گورباچف» رهبر شوروی سابق در سال ۱۳۶۷ نوشتند: «جناب آقای گورباچف، اکنون بعد از ذکر این مسائل و مقدمات، از شما می‌خواهم درباره اسلام به صورت جدی تحقیق و تفحص کنید. این نه به خاطر نیاز اسلام و مسلمین به شما که به جهت ارزش‌های والا و جهان‌شمول اسلام است که می‌تواند وسیله راحتی و نجات همه ملت‌ها باشد و گره مشکلات اساسی بشریت را باز کند».
ایشان ادامه دادند: «نگرش جدی به اسلام ممکن است شما را برای همیشه از مسئله افغانستان و مسائلی از این قبیل در جهان نجات دهد. ما مسلمانان جهان را مانند مسلمانان کشور خود دانسته و همیشه خود را در سرنوشت آنان شریک می‌دانیم. با آزادی نسبی مراسم مذهبی در بعضی از جمهوری‌های شوروی نشان دادید که دیگر این‌گونه فکر نمی‌کنید که مذهب مخدر جامعه است».
ایران هم‌چنین در دوران طالبان هیچ‌وقت این رژیم را به‌رسمیت نشناخت و از مجاهدان افغانی شیعه و سنی در مقابل این گروه افراطی حمایت کرد. بعد از حمله نظامی آمریکا به افغانستان نیز در مذاکرات صلح این کشور از حق رأی و دموکراسی واقعی و امنیت مردم افغان حمایت و در طول جنگ‌های داخلی این کشور از ۳ میلیون مهاجر افغانی میزبانی کرد.[۱]
[▲] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانش‌نامه‌ی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده است.
[▲] پی‌نوشت‌ها
[۱]- از مزاری تا احمدشاه مسعود؛ ایران از کدام گروه‌های مجاهد شیعه و سنی افغانستانی حمایت کرد؟، وب‌سایت خبرگزاری دانشگاه آزاد اسلامی - آنا: شنبه ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۸
[▲] جُستارهای وابسته
□
[▲] سرچشمه‌ها
□ وب‌سایت خبرگزاری دانشگاه آزاد اسلامی (آنا)
