[جرم‌شناسی جنسی] [خشونت جنسی]
تجاوز جنسی (به انگلیسی: Rape؛ به آلمانی: Vergewaltigung)، اصطلاحی در پزشکی قانونی و جرم‌شناسی جنسی است که به معنای انجام نزدیکی جنسی با فرد، بدون رضایت اوست[۱]. تجاوز جنسی پدیده‌ی است که در همه‌جای دنیا واکنش‌های آمیخته به نفرت و بیزاری را بر می‌انگیزد؛ ولی در نظام حقوقی کشورهای مختلف، مجازات‌های گوناگون برای آن در نظر گرفته شده است.[٢]
[↑] معناشناسی
واژه انگلیسی «تجاوز» (rape) از فعل لاتین »rapere« ریشه گرفته‌است: گرفتن یا ستاندن به زور. این کلمه ابتدا هیچ دلالت جنسی نداشت و هنوز هم در انگلیسی به‌معنای عام استفاده می‌شود.[٣] با وجود این، امروزه، به «تجاوز جنسی» نیز اطلاق می‌شود.
تجاوز جنسی، که نوعی خشونت جنسی است و معمولاً آمیزش جنسی توسط فرد یا افرادی با توسل به زور - به‌رغم رضایت قربانی - انجام می‌شود[۴]، در واقع، تنها یک حمله فیزیکی و جنسی نیست؛ بلکه در عین حال حمله معنوی و حمله به کرامت انسان است که در آن تجاوزشونده از حق خود محروم می‌گردد[۵]. این خشونت، هرچند اگر همیشه قتل را به همراه نداشته باشد، عموماً تهدید به قتل را به همراه دارد[٦]. در ضمن، از لحاظ حقوقی در کشورهای پیشرفته، نزدیکی فرد بالغ با افراد کم‌سن و سال و کودکان، حتی اگر با رضایت او باشد، نیز تجاوز محسوب می‌شود.[٧]
با این حال، تعاریف گوناگونی برای تجاوز جنسی در اقصی نقاط دنیا و نیز برهه‌های مختلف تاریخی، ارائه شده است. تعریف تجاوز، در بسیاری متون قضایی، آمیزش (مقاربت) جنسی و یا انواع دیگر روابط جنسی است که بدون رضایت فرد قربانی، از سوی شخص متجاوز بر او تحمیل می‌شود. سازمان ملل، آن‌را تحت عنوان «مقاربت جنسی بدون رضایت»، تعریف می‌کند[٨]. و سازمان جهانی سلامت، در سال ۲۰۰۲ تعریف «نفوذ به مقعد[۹] و یا وولوا[۱٠] همراه با اعمال زور و تحت اجبار، به‌وسیلهٔ آلت جنسی مردانه، سایر اندام‌های بدن و یا یک شی» را ارائه داده است[۱۱]. از سوی دیگر، بعضی جوامع همچون آلمان، تعاریف جامع‌تری را به‌کار می‌برند که در آن‌ها، الزامی برای مقاربت در تجاوز نیست[۱٢]. و دادگاه جنایی بین‌المللی برای رواندا در سال ۱۹۹۸، تجاوز را «تجاوز فیزیکی با ماهیت جنسی، که به‌یک شخص تحت اجبار اعمال می‌شود»، تعریف می‌کند[۱٣]. در برخی از متون قضایی، اصطلاح «تجاوز»[۱۴] با اصطلاحاتی همچون «رفتار خشونت‌آمیز جنسی» و یا «رفتار جنایت‌آمیز جنسی»، جایگزین شده است[۱۵]. اما پاره‌ای دیگر از متون قضایی، تجاوز را هم‌چنان آن‌دسته از اعمالی می‌دانند که شامل نفوذ آلت مردانه به واژن و سایر رفتارهای جنسی مرتبط، همراه با اعمال خشونت جنسی باشد[۱٦]. به‌عنوان مثال در برزیل، قانون، تجاوز جنسی را، سکس واژینال بدون رضایت فرد تعریف می‌کند[۱٧]. بنابراین، تجاوز به مرد، تجاوز آنال (مقعدی) و تجاوز اورال (دهانی)، مشمول این تعریف نمی‌شوند. اداره تحقیقات فدرال و یا پلیس فدرال آمریکا (FBI) تعریف ذیل را برای تجاوز جنسی در گزارش جنایی سالانه‌ی خود آورده است: «ارضای جنسی زن با اعمال زور و برخلاف میل او»[۱٨]. در این تعریف، تجاوز، تنها مقاربت واژینال (شامل نفوذ به واژن توسط آلت تناسلی مرد)، با اجبار و عدم رضایت زن تفسیر می‌شود[۱۹].
[↑] پیشینه‌ی تاریخی
در تاریخ باستان، تجاوز بیش از آن‌که به‌عنوان یک نوع اذیت و آزار علیه زن تلقی شود، یک جرم مالکیتی جدی علیه مردی بود که آن زن به او تعلق داشت و معمولاً پدر یا شوهرش بود. از دست‌دادن بکارت مخصوصاً یک مسئله جدی بود. آسیبی که به جهت از دست رفتن بکارت وارد می‌آمد، بر امیدهای کاهش‌یافتهٔ زن در پیدا کردن شوهر و در بهای عروس بازتاب می‌یافت. این موضوع به‌ویژه در مورد دوشیزه‌های نامزد-دار ملموس بود که از دست‌رفتن پاکدامنی به‌عنوان وضعیتی تلقی می‌شد که ارزش او را به‌شدت نزد شوهر آینده‌اش می‌کاست. در چنین مواردی، قانون، نامزدی را باطل می‌کرد و از متجاوز غرامت مالی طلب می‌کرد که به‌خانوادهٔ زن که «کالاهایش» «آسیب» دیده بودند پرداخت می‌شد[٢٠].
بر اساس کتاب مقدس، در صورت توافق پدر دختر، به‌جای مجازات مدنی، ممکن بود متجاوز وادار شود با آن زن مجرد ازدواج کند. این وضع، به‌خصوص در قوانینی که در جرم تجاوز عدم رضایت زن را به‌عنوان یک عنصر ضروری به‌حساب نمی‌آورد، متداول بود و در نتیجه این جرم را به دو دسته تقسیم می‌کرد، یکی تجاوز به‌معنای امروزی و دیگری به‌عنوان شیوه‌ای که مرد و زن به‌وسیلهٔ آن خانواده‌های‌شان را مجبور می‌کردند تا .به آن‌ها اجازه ازدواج بدهند[٢۱]
در قانون روم، تجاوز به‌عنوان نوعی «جرم تهاجمی»[٢٢] دسته‌بندی شده بود و برخلاف دزدی یا سرقت، یک «خطای اجتماعی»[٢٣] دربرابر «خطای شخصی»[٢۴] نامیده می‌شد.
تجاوز جنسی به لوکریشا توسط پسر پادشاه، نقطه شروع از اتفاقاتی بود که در سال ۵۰۹ پیش از میلادی، منجر به سقوط حکومت پادشاهی و تشکیل اولین جمهوری روم شد. لوکریشا که از اشراف‌زادگان رومی بود، پس از مورد تجاوز قرارگرفتن، از این کار بسیار ناراحت شده و خانواده را به دور خود جمع کرد و ماجرا را به آنان گفت و سپس، اقدام به خودکشی کرد. هنگامی که بروتوس جسد وی را به مردم روم نشان داد، مردم از این کار زشت خانوادهٔ شاهی سخت خشمگین شدند و به کاخ شاه یورش بردند و حکومت پادشاهی را سرنگون کردند.
در طول تاریخ، ماجرای تجاوز جنسی به لوکریشا و خودکشی او مورد توجه بسیاری از نویسندگان، تندیس‌گران و نقاشان قرار گرفت. در این ارتباط می‌توان به آثاری ادبی از ویلیام شکسپیر و توماس هی‌وود و از نقاشان، به رامبرانت، ساندرو بوتیچلی، آلبرشت دورر، آرتمیسیا جنتایلسکی، جفری چاوسر و تیتیان اشاره کرد.
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]-
[٢]-
[٣]-
[۴]-
[۵]-
[٦]-
[٧]-
[٨]-
[۹]- vulva
[۱٠]-
[۱۱]-
[۱٢]-
[۱٣]- rape
[۱۴]-
[۱۵]-
[۱٦]-
[۱٧]-
[۱٨]-
[۱۹]-
[٢٠]-
[٢۱]- رجوع شود به: تثنیه، باب ۲۲: آیات ۲۹-۲۸
[٢٢]- crimen vis
[٢٣]- injuria publica
[٢۴]- injuria privitia
[٢۵]-
[٢٦]-
[٢٧]-
[٢٨]-
[٢۹]-
[٣٠]-
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
