ستون مهره‌ها

از: دانشنامه‌ی آریانا

ستون مهره‌ها

فهرست مندرجات کالبدشناسی کارکرد مهره‌ها دیسک‌های بین مهره‌ای مفصل‌ها شبکه اعصاب نخاع آسیب‌شناسی پشت بهداشت سیر تحولی ساختار ستون فقرات در جانوران يادداشت‌ها پيوست‌ها پی‌نوشت‌ها جُستارهای وابسته سرچشمه‌ها پيوند به بيرون .

[پزشکی]

[کالبدشناسی]

ستون مُهره‌ها یا ستون فقرات یا تیره پشت (اسپاین) (به انگلیسی: Vertebral column که معمولاً Spinal column ،Backbone یا Spine نیز نامیده می‌شود؛ به آلمانی: Wirbelsäule)، بخش اصلی استخوان‌بندی همه جانوران مهره‌دار و انسان در نیم‌تنه‌ی بالایی است که از سر تا لگن امتداد دارد و تنه در پیرامون آن شکل گرفته است.

▲	کالبدشناسی

ستون مهره‌ای، که محور مرکزی بدن را تشکیل می‌دهد، در عقب ناحیه تنه، در خط وسط قرار گرفته است و از قاعده جمجمه شروع شده و در تمامی طول گردن و تنه امتداد دارد.

در کودکان انسان، تعداد مهره‌های ستون مهره‌ها، ۳۳ عدد است که روی یکدیگر قرار گرفته‌اند. در بزرگ‌سالان پنج تای ما قبل آخر به‌هم جوش خورده و «استخوان خاجی» یا «ساکروم» () را تشکیل می‌دهند و ۴ مهره‌ی آخر نیز به‌هم جوش خورده، «استخوان دنبالچه» () را به‌وجود می‌آورند. بنابراین تعداد مهره‌ها در افراد بالغ به ۲۴ قطعه تقلیل می‌یابد. از ۲۴ مهره آزاد، ۷ عدد مهره‌های گردن، ۱۲ عدد مهره‌های پشتی و ۵ عدد مهره‌های کمر را تشکیل می‌دهند. در اطراف مهره‌ها عضلات، لیگامان‌ها، اعصاب و دیسک‌های بین مهره‌ای قرار گرفته‌اند.

اطلس () اکسیس () C1-C7 هفت مهره‌ای گردنی T1-T12 ۱٢ مهره‌ای قفسه سینه (توراکس) L1-L5 ۵ مهره‌ای کمر استخوان خاجی دنبالچه نمای ستون مهره‌های بدن انسان

ستون مهره‌ها هفت مهره‌ای گردنی Seven ۱٢ مهره‌ای قفسه سینه (توراکس) سوراخ بین مهره‌ای ۵ مهره‌ای کمر استخوان خاجی دنبالچه نمای جانبی ستون مهره‌های بدن انسان

یکی از انعطاف‌پذیرترین نواحی در ستون فقرات، ناحیه گردنی (سرویکال) است و مهره‌های گردنی به مجموعه‌ای از مهره‌های گردن گفته می‌شود که بیرون از جمجمه قرار دارد. غیر از پستانداران مهرهای گردنی، همانند مهره‌های سینه‌ای دارای دنده می‌باشند.

ستون فقرات گردنی، شامل هفت مهره و دیسک‌های بین مهره‌ای است. این مهره‌ها با تحمل وزن سر، عامل حرکات متنوع آن نیز هستند.

موقعیت مهره‌های گردنی انسان (به رنگ قرمز)، شامل هفت مهره، از بالا به پایین: C٦ ،C۵ ،C۴ ،C٣ ،C٢ ،C۱ و C٧

اندازهٔ این مهره‌ها معمولاً از دیگر مهره‌ها کوچک‌تر است و دارای سوراخ در زوائد عرضی خود می‌باشند. در مهره‌های دیگر این سوراخ‌ها در زوائد عرضی موجود نمی‌باشد و این امر این مهره‌ها را از سایر مهره‌ها متمایز می‌سازد.

مهره‌های گردنی، معمولاً به دو بخش تقسیم می‌شود: بخش بالایی گردن که شامل دو مهره‌ی C۱ و C۲ است و بخش زیرین گردن که شامل مهره‌های C٣ تا C٧ است. مهره‌ی C۱، «اطلس» () و مهره‌ی C۲، «اکسیس» () نامیده می‌شود. استخوان پس‌سری ( یا CO) که هم‌چنین «» نیز شناخته می‌شود، یک استخوان پهن‌ است که قسمت خلفی سقف و قاعده جمجمه را تشکیل می‌دهد.

ریشه‌های عصبی مربوط به اندام‌های فوقانی از میان مهره‌های گردن عبور کرده و سپس به نواحی بازو، ساعد و انگشتان دست امتداد می‌یابند. عضلات بسیاری در ناحیه گردن وجود دارند. بعضی از آن‌ها از ناحیه پس‌سری تا مهره‌های سینه‌ای کشیده شده‌اند.

اطلس، نخستین مهره گردن که بلافاصله در زیر جمجمه قرار دارد، از نام اطلس قهرمان افسانه‌ای یونان باستان که کره‌ی زمین را بر دوش خود حمل می‌کرد، گرفته شده است؛ و چون نخستین مهره‌ای ستون فقرات است، با مخفف C۱ نشان داده می‌شود. این مهره جمجمه را با ستون فقرات پیوند می‌دهد.

موقعیت مهره‌ای اطلس گردن انسان (C۱) (به رنگ قرمز) نشان داده شده است.

اطلس همراه با اکسیس، بیشتر امکان حرکت و چرخش سر را ممکن می‌سازد. از این‌رو، ظاهر این مهره با سایر مهره‌های ستون فقرات متفاوت است و در واقع، اطلس یک حلقه‌ی استخوانی است که از جلو و عقب از دو قطعه استخوان قوسی شکل گرفته است.

دومین مهره گردن اکسیس (محور) نام دارد و موجب حرکات چرخشی سر به چپ و راست می‌شود. نام این مهره، با مخفف C٢، از واژه‌ی لاتین «axis» یا «axle» یا «epistropheus» اقتباس شده است.

موقعیت مهره‌ای اکسیس گردن انسان (C٢) (به رنگ قرمز) نشان داده شده است.

کل ستون مهره‌، از بالا تا پایین، از چهار قسمت قوسی‌شکل، تشکیل شده است که عبارت‌اند از:

۱- قوس بالایی که در زیر سر قرار گرفته، و «قوس گردنی» یا «سرویکال» (Cervical) نامیده می‌شود و تحدب آن به‌سمت جلو است. این قوس از ٧ مهره تشکیل شده است و این مهره‌ها، از بالا به پایین، از یک تا هفت، به‌صورت C٧-C۱ نام‌گذاری شده‌اند.


٢- قوس وسطی را قسمت سینه‌ای یا «توراسیک» () می‌گویند که تحدب به‌سمت عقب دارد و از ۱٢ مهره‌ای پشتی تشکیل شده است که در ساختار قفسه سینه شرکت دارند. به سخن دیگر، قفسه سینه یا قفسه صدری در اطراف این ۱٢ مهره تشکیل شده است. مهره‌های سینه‌ای را از بالا به پایین، از یک تا دوازده به‌صورت T۱٢-T۱ نام‌گذاری کرده‌اند.


٣- قوس پایینی، قسمت کمری یا «لومبار» () است که به سمت جلو تحدب دارد و از ۵ مهره تشکیل شده است. این ناحیه وزن تنه را تحمل کرده و کمردرد بیشتر در این محل احساس می‌شود. مهره‌های کمری را از بالا به پایین و از یک تا پنج به‌صورت L۵-L۱ نام‌گذاری کرده‌اند.


۴- قسمت خاجی یا «ساکروم» () که از به‌هم چسبیدن چند مهره‌ی کوچک درست شده است. استخوان خاجی یا ساکروم ۵ مهره به‌هم چسبیده است. این استخوان جزیی از حلقه لگن است پس ستون مهره از طریق مهره‌های خاجی یا ساکروم به لگن متصل می‌شود.

Term	No. of Vertebrae	Body Area	Abbreviation
	7		C1 - C7
	12		T1 - T12
	5	Low Back	L1 - L5
	5 (fused)		S1 - S5
	3		None

نام	تعداد مهره‌ها	موقعیت در بدن	کوته‌نوشت
مهره‌های گردن	۷ عدد	گردن	C٧ - C۱
مهره‌های پشتی	۱۲ عدد	سینه	T۱٢ - T۱
مهره‌های کمر	۵ عدد	کمر	L۵ - L۱
استخوان خاجی	۵ عدد (به‌هم جوش‌خورده)	لگن خاصره	S۵ - S۱
دنبالچه	٣ عدد (به‌هم جوش‌خورده)	زیر استخوان خاجی در لگن خاصره	ندارد

▲	کارکرد مهره‌ها

...

▲	دیسک‌های بین مهره‌ای

[▲] يادداشت‌ها

[▲] پيوست‌ها

...

[▲] پی‌نوشت‌ها

فقره در عربی به‌معنای مهره است

[▲] جُستارهای وابسته

□
□
□

[▲] سرچشمه‌ها

□
□
□
□

[▲] پيوند به بیرون

□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]

رده‌ها: │ پزشکی │ کالبدشناسی │ بالاتنه