 |
|
بافت
زیست‌شناسی بافت‌شناسی
بافت (به انگلیسی: ؛ با تلفظ آمریکایی: ؛ به آلمانی: Gewebe)، از لحاظ زیست‌شناسی، مجموعه‌ای از سلول‌های مشابه است که بر روی هم کار مشخصی را انجام می‌دهند. اندام‌های بدن از بافت‌های مختلف ساخته شده‌اند، که این بافت‌ها معمولاً ریشه در دوران رشد جنینی دارند. بافت‌ها، در (هیستولوژی) مورد بررسی و مطالعه قرار می‌گیرند.
| ▲ | واژه‌شناسی |
واژه‌ی «بافت»، به‌معنای تار و پود است. بافت به جنسی که اشیا از آن ساخته شده‌اند مربوط است و چگونگی رویه‌ی سطح را از لحاظ نرمی، صیقلی و زبری بیان می‌دارد. از این‌رو، هر چیزی، دارای شکل و ظاهر خاصی است که رابطه بین تار و پود آن چیز را نشان می‌دهد.
بافت نمود و ظاهر یک سطح است از جنبه‌ی کیفیت قابل لمس آن. به‌سخن دیگر، بافت تنها عنصر بصری است که از طریق دیدن، احساس لمس‌کردن را در بیننده بر می‌انگیزد.
به هر حال، بافت می‌تواند اشاره به مفهوم‌های زیر باشد: بافت، از نظر نساجی، از دید هنر و معماری، از لحاظ زبان در عمل، از نظر موسیقی، در خاک‌شناسی (بافت خاک: نسبت ذرات شن و سیلت و رس در خاک است)؛ افزون بر این، از لحاظ جغرافیایی، بافت، نام یکی از شهرها و شهرستان‌های مهم ایران در استان کرمان است. اما از این گذشته، از نظر زیست‌شناسی، به مجموعه‌ای از سلول‌های هم‌شکل و همانندی که عهده‌دار کارکرد ویژه‌ای می‌باشند، گفته می‌شود.
در فرهنگ فارسی عمید آمده است: «دسته‌ای از یاخته‌ها که در بدن موجودی به‌هم‌پیوسته باشند؛ مجموع سلول‌هایی که شکل و ساختمان آن‌ها شبیه به‌یکدیگر است و در بدن عمل مشترکی انجام می»دهند، مانند بافت ماهیچه‌ای، بافت عصبی، بافت استخوانی و بافت اسفنجی.
| ▲ | انواع بافت‌ها |
در گیاهان، هر اندامی مانند ریشه، ساقه، برگ، گل، میوه و دانه شامل چندین بافت می‌باشد. هر بافت خود با توجه به ساختار سلولی و آرایشی و عملکردی‌ای که دارد، دارای تنوع نیز است. انواع بافت‌های گیاهی به شرح زیر معرفی می‌شوند:
-
۱- بافت پوششی یا بشره‌ای که اپیدرمی نامیده می‌شود
۲- بافت چوب پنبه‌ای
۳- بافت پارانشیم
۴- بافت کلانشیم
۵- بافت اسکرانشیم
٦- بافت ترشحی - مجاری شیرابه‌ای
۷- بافت آوندی
اما، در بدن انسان چهار نوع بافت سلولی وجود دارد که عبارتند از: بافت پیوندی (همبند)، بافت پوششی، بافت ماهیچه‌ای و بافت عصبی. سلول‌های بدن با این چهار نوع بافت پایه، سازماندهی می‌شوند.
| ▲ | پیوند میان‌یاخته‌ای |
پیوند میان‌یاخته‌ای یا اتصال سلولی (Cell junction)، ساختاری متشکل از ساختارهای پروتئینی است که در میان و بینابین یاخته‌های همه‌ی بافت‌ها در جانداران پُریاخته‌ای (به‌غیر از گیاهان دارای پلاسمودزم) وجود دارد. این اتصال باعث نگهداری و تثبیت و ارتباط، بین هر یاخته با یاخته‌های دیگر و با ماتریس برون یاخته‌ای (ECM) می‌شود. بیشتر این‌که در بافت پوششی مهم‌ترین مرزبندی و راه ارتباط با محیط بیرونی را شامل می‌شود.
[▲] يادداشت‌ها
[▲] پيوست‌ها
...
[▲] پی‌نوشت‌ها
...
[▲] جُستارهای وابسته
□
□
□
[▲] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[▲] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
رده‌ها: │ زیست‌شناسی │ حیات │ علوم پایۀ پزشکی │ بافت‌شناسی
