 |
|
همایش بین‌المللی مقابله با گرد و غبار
چالش‌ها و راه حل‌ها
فهرست مندرجات
- سخنرانی حسن روحانی
- پاسخ ترکیه به انتقادات ایران
- واکنش تند مقام‌های افغانستان
- يادداشت‌ها
- پيوست‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
- پيوند به بيرون
همایش بین‌المللی گرد و غبار
همایش بین‌المللی «مقابله با گرد و غبار؛ چالش‌ها و راه حل‌ها» (به انگلیسی:
International Conference on Combating Sand and Dust Storms: Challenges and Practical Solutions)، در پی تصویب قطعنامه مقابله با پدیده گرد و غبار در هفتاد و یکمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد، در تاریخ ۵-٣ جولای ٢٠۱٧ میلادی (۱٢-۱۴ تیرماه ۱٣۹٦ خورشیدی)، در تهران پایتخت ایران، با حضور مقامات عالی‌رتبه جهانی، سازمان‌های بین‌المللی و متخصصان به میزبانی دولت جمهوری اسلامی ایران و همکاری سازمان ملل متحد با محوریت اثرات منطقه‌ای گرد و غبار و دستیابی به راهکارهای اجرایی مقابله با گرد و غبار (منشأ انسان ساخت و طبیعی) برگزار شد.
| ▲ | سخنرانی حسن روحانی |
همایش بین‌المللی «مقابله با گرد و غبار؛ چالش‌ها و راه حل‌ها»، صبح روز دوشنبه ۱٢ تیرماه ۱٣۹٦ خورشیدی، با حضور نمایندگان سازمان ملل متحد و نمایندگان ۳۴ کشور، در تهران آغاز شد. در این کنفرانس سه روزه، وزیران و نمایندگانی از کشورهای مختلف از جمله آمریکا، عراق، اردن، کویت، قطر، افغانستان، ایتالیا، فرانسه، آلمان و چین، حضور داشتند.
به گزارش خبرنگار علمی ایرنا، در مراسم گشایش این همایش دکتر حسن روحانی رئیس جمهوری، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه، سورنا ستاری معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری، معصومه ابتکار رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، حمید چیت چیان وزیر نیرو و جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی ایران و هم‌چنین «هولیانگ شو» دستیار دبیر کل سازمان ملل متحد و «عبدالرحمن العوضی» دبیر اجرایی سازمان منطقه‌ای حفاظت محیط زیست خلیج فارس و دریای عمان (راپمی) شرکت کردند. در همایش یادشده مصطفی ظاهر، رئیس اداره عالی حفاظت از محیط زیست و عباس بصیر، مشاور ارشد اشرف غنی رئیس‌جمهور افغانستان در امور محیط زیست هم حضور داشتند.
حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی ایران، در مراسم گشایش همایش بین‌المللی «مقابله با گرد و غبار؛ چالش‌ها و راه حل‌ها»
حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی ایران، در مراسم گشایش همایش بین‌المللی «مقابله با گرد و غبار؛ چالش‌ها و راه حل‌ها»، به سخنرانی پرداخت. او که مسئله زیست محیطی را معضل فراملی و فرامنطقه‌ای خواند، گفت: تنها راه برای زندگی مسالمت‌آمیز در منطقه خاورمیانه، سیاست برد - برد در مسئله محیط زیست است و کشورهای منطقه باید در کنار هم قرار گیرند و به همدیگر کمک کنند. اگر یک کشور بخواهد در منطقه قدرت‌نمایی کند اشتباه است، بلکه این منطقه است که باید قوی‌تر باشد. وی هم‌چنان افزود: مشکل گرد و غبار در ایران ٢٠ درصد منشا داخلی و ۸۰ درصد منشأ خارجی دارد و منشا خارجی آن از سمت کشورهای عراق، سوریه، اردن، کویت، عربستان، پاکستان، افغانستان و ترکمنستان است.
- «کشورهای عراق، سوریه، اردن، کویت، عربستان، پاکستان، افغانستان و ترکمنستان جزو کشورهایی هستند که گرد و غبار از آن‌ها به داخل کشور ما سرازیر می‌شود.»
به گفته او، گاهی در یک ۲۴ ساعت ۸ میلیون متر مکعب خاک با طوفان گرد و غبار جابه‌جا می‌شود که آثار منفی بر زندگی مردم، کشاورزی و محیط زیست کشورهای منطقه دارد. گرد و غبار در ایران سابقه داشته، اما اکنون این پدیده خطرناک به گفته حسن روحانی نسبت به گذشته به چند برابر افزایش یافته است:
- «اگر در گذشته در طول سال ۱۰ یا ۲۰ روز این پدیده رخ می‌داد امروز ۱۰۰ و گاهی ۱۳۰ روز در طول سال شاهد این پدیده هستیم.»
به باور رئيس جمهور ایران «بحث در این‌که کدام کشور در منطقه قوی‌تر باشد باید کنار گذاشته شود. قوی‌ترین کشور نباید به‌عنوان هدف قرار گیرد. منقطه قوی‌تر باید مدنظر باشد نه این‌که در رقابت‌ها یک کشور بخواهد در برابر دیگران قدعلم کند و قدرت را به رخ بکشد، تفرقه و شکاف را در منطقه ایجاد کند».
حسن روحانی یکی از دلایل افزایش گرد و غبار در ایران را سدسازی‌ها در کشورهای همسایه معرفی کرد. او گفت:
- «احداث سدها و بندها بدون بررسی زیست محیطی و در پی آن خشک‌شدن تالاب‌ها می‌تواند برای آینده منطقه ما خطرناک باشد. بسیاری از این فعالیت‌ها باید متوقف شود.»
او بدون نام بردن از ترکیه، از پروژه‌های سدسازی در این کشور انتقاد کرد:
- «این‌که یک کشور همسایه طرح ساخت ٢٢ سد بزرگ را در جریان دارد که می‌تواند تاثیر مخربی را بر رودخانه دجله و فرات بگذارد. این مساله باعث می‌شود عراق و ایران تحت‌تاثیر قرار گیرند. نمی‌توان در برابر آثار این اقدام بی‌تفاوت بود. سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در برابر خسارات زیست محیطی عراق و ایران، در پی سدسازی همسایگان بی‌تفاوت نباشند. نمی‌توان در برابر آثار مخرب این اقدام سکوت کرد. کشورهای منطقه در زمینه محیط زیست مسئولیت دارند. ما نمی‌توانیم ببینیم محیط زیست را تخریب می‌کنند و بی‌تفاوت باشیم.»
وی سپس به همسایه شرقی ایران اشاره کرد و ادامه داد: «احداث سدهای متعدد در افغانستان در شمال و جنوب این کشور برای استان خراسان و سیستان و بلوچستان تاثیرگذار است. اگر هامون کامل خشک شود نه تنها سیستان و بلوچستان از گرد و غبار رنج می‌برد بلکه افغانستان هم رنج می‌برد.»
- «اگر جلو طوفان شن گرفته نشود، همه مردم منطقه ما ناچار به مهاجرت می‌شوند. تمدن‌ها رخت برخواهد بست، کشاورزی، شهرسازی و زندگی مردم متوقف می‌شود بنابراین یک مسئولیت انسانی، منطقه‌ای و بین‌المللی در مقابل این تهدید خطرناک داریم.»
روحانی در ادامه سخنان خود تاکید کرد: «ما یک خانواده در خاورمیانه و غرب آسیا هستیم. خانواده قوی در یک جمع می‌تواند زندگی کند و در مقابل کشورهای دیگر قدعلم کند نه این‌که یک فرد قوی در یک جمع. به‌فکر منطقه قوی باشیم. جنگ‌های منطقه‌ای را خاموش کنیم. جنگ‌هایی که منجر به طوفان‌های گرد و غبار و شن هم خواهد شد نه تنها در دنیای سیاست که در طبیعت هم شن فرا خواهد گرفت. اگر داعش و بقیه گروه‌های تروریستی در عراق و سوریه به تخریب شهرها و طبیعت می‌پردازند همان کشاورزی آباد منطقه تبدیل به بیابانی خواهد شد که فردا مردم عراق و سوریه و ایران در رنج خواهند بود.» او هم‌چنین خاطر نشان کرد:
- تنها راه برای زندگی مسالمت‌آمیز در منطقه را سیاست برد-برد است. باید به همدیگر کمک کنیم و در کنار هم باشیم. به‌دنبال طرحی باشیم که ایران، ترکیه و عراق سود ببرند. نمی‌توان به‌گونه‌ای رفتار کرد که یک کشور از سرچشمه‌های آب استفاده و دیگران را محروم کند. راهی نداریم جز این‌که همدیگر را یاری کنیم».
| ▲ | پاسخ ترکیه به انتقادات ایران |
اما سخنان رئیس جمهوری ایران از طرف مقامات ترکیه بی‌پاسخ نماند. فضلی چورمان، معاون وزیر امور خارجه ترکیه، بلافاصله پس از انتقادات روحانی گفت: «در چند مدت اخیر سؤ برداشت‌هایی در نزد افکار عمومی ایران به‌وجود آمده که در سخنرانی رئیس جمهور ایران هم دیدیم.»
چورمان گفت «این یک تفکر اشتباه است که سدسازی ترکیه به محیط زیست آسیب می‌زند. ما برای ساخت سدها محاسبات زیادی انجام دادیم. از همه جهات بررسی شده و بعد تصمیم به سدسازی گرفته‌ایم.»
چورمان درباره درخواست مقام‌های ایرانی از جمله معصومه ابتکار، رئیس سازمان محیط زیست ایران، مبنی بر این‌که «ترکیه تضمین دهد که حق آب‌های رودخانه‌های پایین دست و تالاب‌ها با این سدها از بین نمی‌رود»، گفت: «معنی این‌که ایران می‌گوید ما تضمین بدهیم را نمی‌دانیم. آیا ایران در زمان سدسازی با کشور دیگری مشاوره و همکاری می‌کند و یا تضمینی می‌دهد؟ در حال حاضر هم ایران نباید درباره سدسازی ترکیه تضمین بخواهد.»
رئیس هیات ترکیه در کنفرانس بین‌المللی گرد و غبار گفت، اگر ترکیه مشکلی با عراق داشته باشد، این دو کشور می‌توانند با یکدیگر مذاکره کنند و «نیازی به دغدغه و نگرانی شما» برای عراق نیست.
از سوی دیگر، پرویز کردوانی، مدرس دانشگاه، محقق، مولف کتاب‌های حوزه محیط زیست که به او «پدر علم کویرشناسی ایران» می‌گویند، درباره سدسازی ترکیه در حوزه دجله و فرات به خبرگزاری آناتولی گفته است: «برعکس آنچه برخی در این زمینه اغراق می‌کنند، به نظر من سدسازی ترکیه در حوزه دجله و فرات اتفاق خوبی است. چرا که پیش از این، طغیان دجله و فرات بر اثر بارش و سیلاب، خرابی‌های بسیاری به‌بار آورده و به مردم منطقه خسارات سنگینی تحمیل می‌کرده است.»
| ▲ | واکنش تند مقام‌های افغانستان |
روحانی علاوه بر ترکیه، افغانستان را هم یکی از کشورهایی دانست که گرد و غبار از آن‌ها به داخل ایران سرازیر می‌شود. روحانی آشکارا گفت که ایران نمی‌تواند در برابر ساخت بندها همانند بند کجکی، کمال خان، سلما و بندهای دیگر بی‌تفاوت بماند. اما انتقاد روحانی خشم مقامات دولتی، محافل سیاسی و رسانه‌های افغانستان را برانگیخت. مجلس نمایندگان، جامعه مدنی، احزاب سیاسی افغانستان از اظهارات روحانی به‌شدت انتقاد کرده، و آن را مداخله آشکار در امور داخلی افغانستان دانستند. هم‌چنین مقام‌های افغانستان صحبت‌های روحانی را «بی‌جا» دانستند و خواستار عذرخواهی او شدند.
نجیب‌الله آزاد، معاون سخنگوی رئیس جمهور افغانستان در واکنش به اظهارات رئیس جمهور ایران گفته است: «این حق افغانستان است که باید از آب‌های کشور خود بهره ببرد و هر کسی که چنین سخنانی را به کار می‌برد، بی‌جاست.» این مقام افغان تاکید می‌کند که استفاده از آب‌های داخلی حق مسلم مردم افغانستان است و دولت در مهار آب‌های کشور مطابق قراردادهای دوطرفه (ایران و افغانستان) عمل خواهد کرد.
شبکه خبری طلوع افغانستان در خصوص واکنش مقامات وزارت انرژی و آب افغانستان گزارش داده است: «ایران از سال‌ها به این‌سو با نام حسن همجواری و همسایگی تا ۴ برابر حق‌آبه‌اش را از دریای هیرمند (یا هلمند امروزی)، آب گرفته است اما در برابر آن تمامی چشمه‌های آب مرزی‌اش را که به افغانستان سرازیر می‌شوند با ساختن بیش از ۳۰ بند در آن‌سوی مرز خشکانیده است.»
بصیر عظیمی، معین (دستیار) وزارت انرژی و آب هم می‌گوید: «ما با ساختن بندها می‌توانیم قدرت مدیریت آب‌ها را در افغانستان داشته باشیم.»
تلویزیون طلوع در ادامه گزارش خود از قول رمضان جمعه‌زاده، رئیس کمیسیون منابع طبیعی و آب مجلس نمایندگان افغانستان آورده است: «حکومت افغانستان باید از طریق کنوانسیون‌های جهانی داخل اقدام شود و از آب‌هایی‌که تاکنون به ایران سرازیر شده‌اند پولش را بگیرد.»
افزون بر این، گلبدین حکمت‌یار، رهبر حزب اسلامی هم از صحبت‌های روحانی انتقاد کرد. او در یک نشست خبری در کابل گفت: «کاش حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران این موضوع را ثابت می‌ساخت که بی‌تفاوت نماندن یعنی چه؟ این یک موضوع روشن است که افغان‌ها مالک همه دارایی‌های خود به‌ویژه آب‌‌شان هستند. هیچ‌کس این حق را ندارد که برای ما دستور بدهد و هم این حق را ندارند که در امور داخلی ما مداخله کنند. تقسیم آب یک مشکلی است که باید از راه‌های سیاسی حل و فصل گردد.»
گفتنی است که بین ایران و افغانستان برای استفاده از آب رودخانه هیرمند قراردادی وجود دارد که ۴۵ سال پیش (۱۳۵۱) امضا شده است. طبق این قرارداد در بند کجکی ۵ میلیون و ٦٦۱ هزار و ۷۱۵ مترمکعب آب موجود بود که به جاری‌شدن ۲۰ درصد آن برای ایران توافق صورت گرفته بود. افغانستان می‌گوید حالا که سطح آب در افغانستان رو به کاهش نهاده است، نزدیک به ۸۰ درصد آب به ایران سرازیر می‌شود.
[▲] يادداشت‌ها
[▲] پيوست‌ها
...
[▲] پی‌نوشت‌ها
...
[▲] جُستارهای وابسته
□
□
□
[▲] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[▲] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
رده‌ها: │ ...
