 |
|
شوک بزرگ از قندهار
ژنرال عبدالرازق در حمایت از عطامحمد نور
فهرست مندرجات
◉ کناره‌گیری مشروط
◉ تأمین امنیت قندهار
◉ چهره‌ی ضد پاکستان
◉ يادداشت‌ها
◉ پی‌نوشت‌ها
◉ جُستارهای وابسته
◉ سرچشمه‌ها
.
ژنرال عبدالرازق اچکزی
عبدالرازق در سال ۱۹۷۹ در روستای منصور ولسوالی دند ولایت کندهار زاده شده و بخش زیاد عمر خود را در ولسوالی سپین بولدک آن ولایت به‌سر برده بود. در رژیم طالبان و در سال‌های نخست حکومت پساطالبان با برادرانش کار و بار موترفروشی و پرزه‌جات موتر را می‌کرد. سپس، عبدالرازق به‌عنوان کمیسار سرحدی گماشته شد و پس از فراگیری کورس کوتاه‌مدت آموزشی پولیس، در صفوف پولیس افغانستان داخل شد. او از آغاز به کار دولت‌های پس از طالبان در نقش فرمانده پلیس مرزی قندهار در سپین‌بولدک در مرز ناآرام افغانستان با پاکستان کار کرد.
عبدالرازق یکی از افراد نزدیک به احمدولی کرزی، برادر حامد کرزی و رئیس پیشین شورای ولایتی کندهار، بود. با اوج گرفتن حملات طالبان و رسیدن پای جنگجویان این گروه به دروازه‌های ورودی شهر قندهار، احمدولی کرزی و اسدالله خالد، والی سابق قندهار، او را برای کمک به مقابله با این ستیزه‌جویان فراخواندند. او با راه‌اندازی اولین عملیات مستقل نیروهای افغان در سال ۲۰۰۸، طالبان را که به هدف کنترل بر قندهار تا حومه‌های شهر رسیده بودند، عقب زد. در سال ۲۰۱۱، پس از کشته‌شدن احمدولی کرزی و خان‌محمد مجاهد، فرمانده سابق پلیس قندهار، عبدالرازق به‌عنوان فرمانده پلیس این ولایت گماشته شد. او که تعلیم و تحصیل نکرده بود، اما به‌عنوان یک شخص با نفوذ در کندهار عرض اندام کرد. توفیق وی در سرکوب شورشیان در قندهار و فراهم‌کردن زمینه‌های بازسازی شهر، محبوبیت و نفوذ او را در بین مردم چند برابر کرد. دامنه نفوذ او فراتر از قندهار، تا ارزگان، زابل و هلمند هم می‌رسید. گفته می‌شود در حوزه‌ی جنوب هرجا که شورشیان می‌بود، ژنرال رازق هم پیدا می‌شد.
با این‌حال، نهادهای حقوق بشر ژنرال رازق را به نقض حقوق بشر از جمله شکنجه و کشتار غیرقانونی متهم کرده بودند، اتهاماتی که ژنرال رازق آن‌ها رد می‌کرد. او متهم بود، که به زیردستانش دستور کشتار طالبان و برخورد جدی با نظامیان پاکستان در امتداد خط دیورند را داده بود. او هم‌چنان متهم به داشتن زندان‌های شخصی شده بود که در آن به افراد شکنجه داده می‌شد.
وی در تنش‌های سیاسی داخل کشور هم غیرجانبدار نبود. در اوج اختلاف‌های سیاسی میان ارگ و والی پیشین بلخ، عطامحمدنور، جنرال رازق به‌طور علنی از آقای نور حمایت ورزید. از این‌رو، محمداشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان، و فرمانده عبدالرازق، روابط بسیار گرمی نداشتند. بارها صحبت از برکناری این فرمانده از سوی آقای غنی، در رسانه‌ها درز کرد، اما به گفته ناظران شاید «محبوبیت، قدرت و نفوذ» او در بسیاری از مردم بوده تا باعث شود آقای غنی، تا روز مرگ ژنرال عبدالرازق نتواند او را از سمتش برکنار کند.
جنرال مقتدر کندهاری، که کم‌وبیش ۱۰ بار از حملات به قصد جانش زنده به در آمده بود، سرانجام، روز پنج‌شنبه ۲۶ میزان ۱۳۹۷، در آن‌چه حمله خودی خوانده می‌شود، کشته شد.
در حالی که تنش میان عطامحمد نور، والی پیشین ولایت بلخ و حکومت مرکزی افغانستان در روزهای اخیر بالا گرفته و او خود را شریک حکومت وحدت ملی و فراتر از والی گماشته‌شده‌ی حکومت می‌داند، جنرال عبدالرازق فرماندهی قدرتمند پولیس قندهار نیز می‌گوید که او به شهروندان قندهاری پاسخگو بوده و خود را پاسخگو به حکومت مرکزی نمی‌داند.
فرمانده پولیس قندهار گفته که او به تقاضای مردم قندهار به‌حیث فرمانده پولیس این ولایت تعیین‌شده و کسی نمی‌تواند او را از این سمت برکنار کند زیرا او در برابر مردم قندهار از اجراآت خود پاسخگو است.
جنرال عبدالرازق یکی از مردان قدرتمند در جنوب افغانستان است که از مدتی به این‌سو به‌عنوان منتقد حکومت وحدت ملی کشورش ایستاده و ادعا دارد که این حکومت انتخابی نبوده بلکه توافقی می‌باشد.
اخیراً او با برگزاری یک نشست بزرگ سیاسی در قندهار حکومت مرکزی را به‌چالش کشید؛ نشستی که در آن شماری از رهبران سیاسی منتقد حکومت و اعضای مجلس نمایندگان افغانستان حضور داشتند. این نشست زمانی بیشتر مورد توجه واقع شد که عطامحمد نور، والی پیشین ولایت اجازه پرواز از میدان‌هوایی مولانا جلال‌الدین بلخی به‌سمت قندهار را دریافت نکرد.
| ▲ | کناره‌گیری مشروط |
فرماندهی پولیس قندهار در مصاحبه با صدای امریکا گفته که اگر او درک کند که کناره‌گیری‌اش از مقام فرماندهی پولیس قندهار به روند صلح و برگشت طالبان می‌انجامد، حاضر است از مقامش کناره‌گیری کند. او گفته است: «برخی عناصر در حکومت مرکزی می‌خواهند با کنار زدن افراد از ولایاتی مانند قندهار و بلخ، افراد ناپاکی را در این‌جا بگمارند تا ناامنی شدت گرفته، انتخابات صورت گیرد و مردم نفس کشیده نتوانند.»
ژنرال عبدالرازق، فرمانده پولیس قندهار.
جنرال عبدالرازق در حالی از برکناری‌اش توسط حکومت مرکزی افغانستان هشدار می‌دهد که موضوع استعفای والی پیشین بلخ و منظوری آن توسط رییس‌جمهور محمداشرف غنی تبدیل به یک چالش سیاسی شده است. حکومت به‌جای آقای نور شخص دیگری را به‌حیث والی معرفی کرده اما آقای نور مانند گذشته به دفتر کاری‌اش حاضر می‌شود و مدعی است که او «به امضای اشرف غنی والی تعیین نشده که با امضای او از مقام ولایت برکنار شود.»
آقای نور پس از آن‌که ارگ ریاست‌جمهوری از منظوری استعفای وی خبر داد، در سخنرانی گفت که پس از برکناری او، فرمان برکناری جنرال رازق نیز نوشته شده ولی بلخ و قندهار باهم متحد اند و این تصمیم ارگ را نمی‌پذیرند.
اکنون جنرال رازق با حمایت از آقای نور می‌گوید که حکومت باید در برکناری آقای نور نظر حزب جمعیت اسلامی افغانستان و شریک حکومت را نیز داشته باشد نه این‌که بخواهد از زور کار بگیرد.
او گفته که با آقای نور ارتباط مالی ندارد اما با والی پیشین بلخ «دوست» است و هر دو با مخالفان دولت افغانستان در تقابل قرار دارند که «به کسی اجازه‌ی تخریب‌کاری در این کشور را نمی‌دهند.»
جنرال عبدالرازق تصمیم کناره‌گیری از مقامش را مشروط به تصمیم بزرگان قندهار کرده است. همزمان با او عطامحمد نور نیز تأکید دارد که تنها جمعیت اسلامی افغانستان می‌تواند در مورد ماندن و نماندن او به‌عنوان والی بلخ تصمیم بگیرد.
عطامحمد نور پس از آن‌که ارگ ریاست جمهوری از منظوری استعفای وی خبر داد، در سخنرانی گفت که پس از برکناری او، فرمان برکناری ژنرال رازق نیز نوشته شده
عطامحمد نور چندی پیش ائتلاف برای نجات افغانستان را با جنرال دوستم، معاون اول رییس جمهور این کشور و محمدمحقق معاون دوم ریاست اجرایی ایجاد کرد و در سخنانی تند اعلام کرد که «پاهای کج حکومت را راست می‌کند.» این ائتلاف اشرف غنی را متهم به انحصارگرایی می‌کند.
پس از ایجاد این ائتلاف جنرال رازق در مصاحبه‌ای گفت که چهره‌هایی که ائتلاف تشکیل داده مجبور شده‌اند تا برای دفاع از حق خود و مردم‌شان ائتلاف تشکیل بدهند.
| ▲ | تأمین امنیت قندهار |
جنرال عبدالرازق مدعی است که عناصری در حکومت مرکزی می‌خواهند با برکناری وی امنیت ولایت قندهار را با مشکل مواجه سازند و ناامنی را در این ولایت تشدید کنند. هرچند او از این عناصر نام نبرده اما گفته است که به کسی اجازه اجازه تخریب‌کاری در افغانستان را نمی‌دهد.
جنرال رازق پس از آن‌که به‌حیث فرمانده پولیس قندهار گماشته شده، امنیت را در این ولایت مرزی و ناآرام تأمین کرده است. همین امر باعث شده که او در نزد مردم قندهار محبوبیت بیشتر کسب کند.
هرچند شیوه فرماندهی او و برخورد او با مخالفان دولت همواره بحث‌برانگیز بوده اما او معتقد است که «کسی در جنگ حلوا تقسیم نمی‌کند» و کسی که «ما را با گلوله می‌زند، نمی‌توان او را با گل زد.»
او چندی پیش در مصاحبه‌ای گفته بود که به سربازان تحت امرش دستور داده تا در میدان جنگ کسانی را که اسلحه در دست دارند را نابود کنند، اما کسانی که تسلیم می‌شوند، را به دادستانی تحویل بدهند.
ژنرال عبدالرازق برای آن‌عده از طالبانی که از جنگ دست برداشته‌اند، مناطق امن ایجاد کرده است
فرماندهی پولیس قندهار پیش از این با رد اتهام‌های داشتن زندان شخصی در قندهار گفته بود که او برای آن‌عده از طالبانی که از جنگ دست برداشته‌اند، مناطق امن ایجاد کرده است.
یک‌سال می‌شود که او این مناطق امن را در شهرستان‌های دامان، پنجوایی، اسپین بولدک، ژری و شهر قندهار ایجاد کرده و در پی این است که شهرک بزرگ دیگری را نیز در شهر قندهار ایجاد کند تا نیروهای شورشی را به ترک جنگ تشویق کند.
در همین حال خالده احمدی، عضو شورای ولایتی قندهار از اهمیت نقش جنرال رازق در تأمین امنیت این ولایت یاد کرده و می‌افزاید که نبود جنرال رازق در قندهار باعث نگرانی مردم، به‌ویژه زنان خواهد شد. او در گفت‌وگو با خبرنامه گفت که جنرال رازق اچکزی یک فردی است که نقش مهم در تأمین امنیت ولایت قندهار داشته و با آمدن او امنیت قندهار نسبت به چند سال پیش بسیار تغییر کرده است.
خانم احمدی گفت: «وقتی برکناری او یاد می‌شود، اول ما خانم‌ها نگران می‌شویم که باز چه خواهد شد، اگر او برکنار شود باز امنیت قندهار برای ما خانم چطور خواهد بود.»
| ▲ | چهره‌ی ضد پاکستان |
جنرال عبدالرازق در سال‌های اخیر تبدیل به یکی از مخالفان سرسخت پاکستان شده است. او در سال جاری در درگیری‌هایی که میان مرزبانان افغان و نظامیان پاکستان در مناطق مرزی رخ داد، به پاکستان هشدار داد که از تکرار مداخلات و ایجاد تنش بین دو کشور خودداری کند.
رییس جمهور غنی در دیدار با نواز شریف، نخست وزیر پیشین پاکستان
جنرال عبدالرازق پاکستان را عامل بی‌ثباتی افغانستان می‌خواند. در ماه میزان امسال او گفته بود که گروه داعش مربوط به آمریکا نیست، زیرا آمریکا این گروه را در ننگرهار و کنر، در شرق افغانستان، هدف قرار داده و در عراق نیز به‌شدت علیه آن جنگیده است.
او گفته بود که آمریکا اکنون فهمیده است که تروریستان در خاک پاکستان پناهگاه دارند از همین‌رو فشارهای واشنگتن بالای اسلام‌آباد بیشتر شده است.
او در آن‌زمان گفته بود که پاکستان در تلاش اتحاد داعش و طالبان در افغانستان است از همین‌رو هبت‌الله آخوند رهبر گروه طالبان به موسی قلعه هلمند سفر کرده و به افراد خود گفته که با هماهنگی گروه داعش علیه دولت افغانستان بجنگند.
اکنون که زمزمه برکناری جنرال رازق از مقام فرماندهی پولیس ولایت قندهار بالا گرفته است، این نگرانی‌ها نیز مطرح می‌شود که در وضعیت شکننده‌ی سیاسی افغانستان چه نیازی است که یکی از چهره‌های ضد طالب و پر نفوذ از سمتش برکنار شود. به باوری بسیاری‌ها، برکناری جنرال رازق می‌تواند صفحه‌ی دیگری از مخالفت‌های سیاسی را در برابر حکومت وحدت ملی باز کند.
علاوه بر این هنوز جنجال بر سر مقام ولایت بلخ پایان نیافته و مذاکرات برای رسیدن به یک راه‌حل سیاسی میان جمعیت اسلامی و حکومت تازه آغاز شده است. حکومت وحدت ملی در حوزه‌ی شمال افغانستان با چالش‌های سیاسی مواجه است و اگر مخالفت‌ها از جنوب افغانستان هم بلند شود، به‌نظر می‌رسد که بحران سیاسی در این کشور بیشتر تشدید خواهد شد.
خانه ملاعمر، مقر فرماندهی رازق در قندهار
خالده احمدی، عضو شورای ولایتی قندهار نیز می‌گوید که مردم قندهار در صورت برکناری جنرال رازق نه به مخالفت حکومت مرکزی بلکه به‌خاطر نگرانی‌های خود در بخش امنیت در نبود جنرال رازق اعتراض خواهند کرد و از جنرال رازق حمایت می‌کنند. او گفت که این امر به‌معنای مخالفت با حکومت نیست بلکه مردم قندهار نمی‌خواهند با رفتن جنرال رازق آرامش خود را از دست داده و شاهد ناامنی‌ها این در این ولایت باشند.
تلاش کردیم تا پاسخ حکومت افغانستان را در زمینه داشته باشیم اما با تماس‌های مکرر به وزارت داخله موفق به دریافت پاسخ در این زمینه نشدیم.[۱]
نقاشی تصویر ژنرال رازق بر دیوار آکادمی ملی پلیس در کابل: بنیاد مساعدت به قهرمانان افغان از نقاشی تصویر ژنرال رازق بر دیوار آکادمی پلیس در کابل خبرداده است. مسئولین این بنیاد گفته‌اند که این کار را به‌خاطر ارج‌گذاری به ژنرال رازق و جان‌باختگان دیگر نیروهای امنیتی و دفاعی کشور انجام داده‌اند. ژنرال رازق فرمانده پولیس ولایت قندهار روز پنج‌شنبه ۲۶ میزان ۱۳۹۷ در تیراندازی یک محافظ والی این ولایت در محوطه مقام ولایت قندهار کشته شد. اکنون نتایج تحقیقات ریاست عمومی امنیت ملی نشان می‌دهد که این فرد با هویت جعلی از سوی طالبان به‌عنوان محافظ والی قندهار گذاشته شده بود.
[▲] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانش‌نامه‌ی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده است.
[▲] پی‌نوشت‌ها
[۱]- الیاس نواندیش، شوک بزرگ از قندهار؛ جنرال عبدالرازق، حمایت از عطا محمد نور و رد پاسخ‌گویی به کابل، خبرنامه: ۱۳ جدی ۱۳۹۶.
[▲] جُستارهای وابسته
□
[▲] سرچشمه‌ها
□ وب‌سایت خبرنامه
