دانشنامه‌ی آريانا: پرتو نادری به گزارش مجتمع جامعۀ مدنی افغانستان

جستجو	آ	ا	ب	پ	ت	ث	ج	چ	ح
خ	د	ذ	ر	ز	ژ	س	ش	ص	ض	ط	ظ
ع	غ	ف	ق	ک	گ	ل	م	ن	و	ه	ی

پرتو نادری از زبان خودش
برگرفته از: مجتمع جامعۀ مدنی افغانستان
(مجما)

پرتو نادری فرزند عبدالقيوم پرتو به سال ١٣٣١ خورشيدی (برابر با ١٩۵٣ م) در دهکدۀ به نام "جر شاه بابا" در ولسوالی کشم ولايت بدخشان ديده به جهان گشود.

او دورۀ ابتدايی و ميانه را در زادگاه خود تمام کرد، بعداً به کابل آمد و دورۀ ليسه را در دارالمعلمين اساسی کابل با نمرات بلند به پايان آورد.

چنان که ‌او توانست امتياز اشتراک در امتحان ورودی دانشگاه را به دست آورد. چنین بود که به سال ١٣۵٠ خورشيدی به دانشکدۀ ساينس دانشگاه کابل راه يافت و به سال ١٣۵۴ از رشتۀ زيست شناسی (بيولوژی) اين فاکولته دانشنامۀ ليسانس به دست آورد.

سالهای ١٣۵٣-١٣۵۴ خورشيدی سالهايی است که پرتو نادری نخستين تجربه‌های شعری اش را روی صفحۀ کاغذ پياده کرد و در مطبوعات کابل به چاپ رساند. نخستين شعر او در مجلۀ ژوندون انتشار يافت و شعر دومی ‌او که "آرزو‌ها" نام داشت در مجله‌ آواز به ‌انتخاب رابعه نوميد اکبری به نشر رسيد.

پرتو نادری نخستين جايزۀ ادبی خود را به مناسبت روز مادر در بيست و چهارم جوزای ١٣۵۴ به دست آورد. او در اين هنگام در صنف چهارم دانشکدۀ علوم طبيعی درس می‌خواند. اين جايزۀ در زنده گی ادبی او تاثير بزرگی بر جای گذاشت و از همه مهمتر اين که ‌او را به آينده کار ادبی اش مطمين ساخت.

پرتو نادری به سال ١٣٦٣ به وسيلۀ پوليس مخفی رژيم (خاد) بازداشت شد و به‌اتهام ضديت با رژيم دست نشانده و ضديت با تجاوز شوروی بر افغانستان، دست کم سه سال را در شرايط دشوار و روان سوزی در زندان پلچرخی به سر برد. با اين حال او در زندان بيشتر به مطالعۀ ادبيات کلاسيک فارسی دری پرداخت. در سالهای زندان شعرهای او بيشتر جنبۀ استعاری و سمبوليک پيدا کرد.

شعرهای پرتو نادری عمدتاً آميزه يی است از عشق، زنده گی، مسايل سياسی – اجتماعی. جلوه‌های گوناگون طبيعت نيز در شعرهای او بازتاب گسترده يی دارند، اما طبیعت در شعر او با مسايل اجتماعی و سياسی در هم می‌آميزد.

هر چند تغزل در شعر‌های او جایگاه بلندی دارد؛ با این حال دیده می‌شود که بیشترینه ‌این تغزل با مسايل احتماعی در می‌آميزد. بدینگونه توصیف طبیعت در شعر‌های او توصیفی است پوینده و هدفمند.

با آن که پرتو نادری در گزينه‌های شعری اخيرش توانسته ‌است خود را به حيث يکی از پيشگامان شعر سپيد فارسی دری معرفی کند، با اين حال، او در قالب‌های کلاسيک نيز نمونه‌های درخشانی ارائه کرده ‌است. اساساً او شعر را با چهارپاره سرایی آغاز کرد و پس از آفرینش‌های فراوانی در قالب‌های کلاسیک به شعر نمیایی رسید. تا این از دیواره‌های کوتاه و بلندی اوزان نیمایی آن سو گذشت و رسید به سرزمین‌های ناکرانمند شعر سپید. در قالب‌های کهن پرتو نادری در سرايش مثنوی اقبال بيشتری دارد.

از پرتونادری تا کنون اين گزينه‌های شعری به چاپ رسيده‌است:

پژوهشها:

آثار آمادۀ چاپ:

غير از اين دهها نوشتۀتحقيقی در زمينه‌های گوناگون هنر، فرهنگ، زبان و ادبيات و مسايل سياسی - اجتماعی از پرتو نادری در مطبوعات داخل و خارج افغانستان و در سايت‌های شبکۀ جهانی انتشار يافته ‌است.

تا هم اکنون شمار زيادی از شعر‌های پرتو نادری به زبانهای انگليسی، جرمنی، فرانسه يی، نارويژی،‌هالندی و ايتاليايی ترجمه شده‌است. همچنان بخش بيشتر شعر‌های گزينۀ لحظه‌های سربی تيرباران، به وسيلۀ شاعر نام آور کشور، فاروق فردا به زبان پشتو نيز ترجمه شده ‌است.

غير از اين در رابطه به زنده گی و کار‌های ادبی پرتو نادری نوشته‌های زيادی به وسيلۀ شماری نويسنده گان کشور، حوزۀ زبان فارسی دری و نويسنده گان کشورهای غربی نوشته شده و در روزنامه‌ها و شبکۀ جهانی انتشار يافته ‌است.

پرتو نادری تا هم اکنون جوايز زيرين را از نهاد‌های هنری و ادبی کشور به دست آورده‌است:

اين نکته قابل باد دهانی است که در اين دو دور، جايزۀ درجه نخست شعری وجود نداشت.

پرتو نادری عضوی انجمن بين المللی قلم و عضو انجمن قلم افغانستان است او يکی از پايه گذاران انجمن قلم افغانستان است و پس از ايجاد انجمن قلم افغانستان به حيث نخستين رييس آن انجمن برگزيده شد.

اشتراک در همايش‌های جهانی:

قابل ياد دهانی است که در اين سفر شش شاعر از شش کشور (افغانستان، هند، سودان، سومالی، اندونيزيا و مکسيکو) اشتراک داشتند.

اين برنامه به وسيلۀ مرکز ترجمۀ شعر (Poetry Translation Center) در دانشگاه لندن راه‌اندازی شده بود. البته راه یابی در این برنامه به گونۀ یم رقابت ادبی بود به‌این معنی که در گام نخست از چند تن شاعر از هر کشور شعر خواسته شد که پس از ترجمه و برسی از هر کشور يک شاعر دعوت شد. از افغانستان شش شاعر از داخل و خارج کشور شعر‌های خود را به مرکز ترجمۀ شعر فرستاده بودند که‌از ميان آنها پرتو نادری انتخاب گرديد.

برنامه سفر شاعران جهانی مدت يک ماه ‌ادامه داشت و در چارچوب آن پرتو نادری در شهرهای زیرین بريتانيا شعرخوانی کرد:

شعرخوانی در کشور‌های ديگر:

پرتو نادری عضو شورای مرکزی انجمن نويسنده گان افغانستان بود و سالهايی را در اين انجمن به صفت مدير مسوول فصلنامۀ ژوندون و رييس روابط خارجی آن کار کرد.

در زمان مجاهدين یک سال و اندی مسوول برنامه‌های ادبی راديو ملی افغانستان بود.

پرتو نادری به سال ١٩٩٧ در زمان حاکميت طالبان به پاکستان آواره شد و تا فیبروری دو هزار و سه در بخش فارسی دری بی بی سی کار می‌کرد . او در اين سال‌ها گذشته ‌از گزارشهای خبری هر هفته يک بار برنامۀ هنری ادبيی را زير نام گزارش‌های فرهنگی افغانستان تهيه می‌کرد. او گزارش‌های خود در بی بی سی را به نام پسرش علی سينا انتشار می‌داد.

در سالهای اخير پرتو نادری وسيعاً با شماری از سایت‌های فرهنگی و ادبی پناهنده گان افغانستان در اروپا و امريکا همکاری گسترده یی بر قرار کرده ‌است.

او در فيبروری ٢٠٠٣ به کار خويش در بی بی سی پايان داد و از پاکستان به کشور برگشت و هم اکنون در مجتمع جامعۀ مدنی افغانستان (مجما)

به حيث مسوول بخش رسانه‌ها کار می‌کند.

جُستارهای وابسته

□ زندگينامۀ پرتو نادری

منابع

□ برگرفته از: سايت اينترنتی مجتمع جامعۀ مدنی افغانستان (مجما)

برگشت به فهرست