- زندگی‌نامه
- جنجال‌آفرینی در افغانستان
- يادداشت‌ها
- پيوست‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
- پيوند به بيرون
[روابط ایران و افغانستان] [سفیران ایران در افغانستان]
ابوالفضل ظهره‌وند یا زهره‌وند (زادۀ ....؟ -)، مقام عالی‌رتبه جنجال‌برانگیز[۱] وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، مشاور ويژه محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهور این کشور در امور افغانستان[٢] و سفیر پیشین ایران در ایتالیا و سفیر فوق‌العاده و تام‌الاختیار این کشور در کابل است[٣].
[↑] زندگی‌نامه
از تاریخ و محل تولد، پیشینۀ تحصیلات و کارنامۀ پیشین ابوالفضل ظهره‌وند، تاکنون هیچگونه اطلاع در دست نیست. وی در گذشته در افغانستان مأموریت دیپلماتیک داشته است و از سال ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۶ خورشیدی، یعنی در دوره‌ای ریاست جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی، سرکنسول ایران در مزار شریف بود و تا سقوط اول مزارشریف به‌دست طالبان به این کار ادامه داد. او وضعیت خود را در این زمان چنین روایت می‌کند:
- «سركنسول پاكستان به من تلفن زد و گفت آقای سركنسول شما اصلاً نگران نباشيد از تهران با اسلام‌آباد هماهنگ شده و امنيت شما با ماست.»
این سخن سركنسول پاكستان، به‌غرور ظهره‌وند بر می‌خورد. اما دو روز بعد که حوادث به زیان طالبان رقم خورد، چنین می‌گوید:
- «[وقتی] ابتكار عمل كه به‌دست مردم افتاد، تلفن كردم به كنسولگری پاكستان و با سركنسول صحبت كردم. گفتم شما نگران نباشيد و اگر می‌خواهيد من چند نفر را می‌فرستم تا شما را به اين‌جا بياورند و از بابت امنيت خود نگران نباشيد!»[۴]
اما، او سقوط دوم مزارشریف را به‌چشم ندید و پس از پایان دوره ماموریتش که با ریاست جمهوری محمد خاتمی همزمان بود، مشاور معاون وزارت خارجه ایران شد[۵]. به‌گفتۀ رازق مامون، بین سال‌های ۱۳۷٦ تا ۱۳۷۹، به‌عنوان مشاور معاون وقت آسيا اقيانوسيه وزارت امور خارجه، فعاليت می‌کرد و طرح «گروه صلح قبرس» از ابتکارات او بود[٦]. اما نام او برای اولین‌بار، در اوایل دوره ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد، خبرساز شد.[٧]
در ماه‌های نخست ریاست جمهوری احمدی‌نژاد، برخلاف ابراز مخالفت منوچهر متکی، وزیر خارجه وقت، ظهره‌وند به‌عنوان سفیر ایران عازم رُم پایتخت ایتالیا گردید. از آنجایی که سفرا در ایران معمولاً به پیشنهاد وزیر خارجه و تأیید رئیس جمهور انتخاب می‌شوند، اما درباره این سفیر، به اذعان وزیر خارجه وقت این کشور، وضع به این صورت نبود[٨].
رسانه‌های ایران از ابوالفضل ظهره‌وند به‌عنوان یکی از نزدیکان محمود احمدی‌نژاد و مجتبی ثمره هاشمی نام می‌برند[۹]. او زمانی که سفیر ایران در رم بود با حمایت از رئیس شرکت تولید پوشاک بنتون که به ایران سفر کرده بود، خبرساز شد.
با چشمگیرشدن فعالیت فروشگاه‌های شرکت بنتون در تهران، منتقدان حضور کالاهای غربی، با اتهام «صهیونیست»بودن رئیس این شرکت حضور و سرمایه‌گذاری آن را در ایران به‌باد انتقاد شدید گرفتند. در این زمان که مأموریت ظهره‌وند به‌عنوان سفیر ایران در ایتالیا تازه آغاز شده بود، او با انتشار بیانیه‌ای رسمی، رئیس این شرکت را «یک کاتولیک معتقد» خواند و از سرمایه‌گذاری این شرکت ایتالیایی در ایران حمایت کرد[۱٠].
اما، سفر جنجالی محمود احمدی‌نژاد به رُم، سبب شد، به سفارت ابوالفضل ظهره‌وند در ایتالیا پایان داده شود.
محمود احمدی‌نژاد در بهار سال ۱۳۸۷ برای شرکت در اجلاس رهبران دولت‌های عضو سازمان خواروبار و کشاورزی سازمان ملل متحد (فائو) که در رم پایتخت ایتالیا برگزار می‌شد، دعوت گردید. این اولین سفر اروپایی احمدی‌نژاد از زمان آغاز ریاست جمهوری‌اش در سال ۱۳۸۴ بود.
برنامه‌ریزی‌های این سفر و واکنش مقام‌های میزبان به اظهارات احمدی‌نژاد سفر او به رم را به یکی از جنجالی‌ترین مسافرت‌های رئیس جمهور ایران و یکی از مهم‌ترین موضوعات پیرامونی اجلاس فائو بدل کرد.
احمدی‌نژاد که پیش از ترک تهران به مقصد رُم مواضع شدیدی علیه اسرائیل از جمله نابودی قریب‌الوقوع این کشور را مطرح کرده بود، در بدو ورود به فرودگاه رم گفت که «مردم اروپا بیش از همه از صهیونیسم آسیب دیده‌اند و اکنون هم هزینه‌های سیاسی و اقتصادی این رژیم دروغین [اسرائیل] به دوش مردم اروپا افتاده است.»
پس از انتشار سخنان احمدی‌نژاد، وزیر دفاع ایتالیا اظهارات او را «خلاف تاریخ و عقل سلیم» خواند و رئیس مجلس ایتالیا هم در اعتراض به اظهارات رئیس جمهور ایران، ملاقات خود با ابوالفضل ظهره‌وند، سفیر وقت ایران در رم را لغو کرد.
هرچند دعوت از محمود احمدی‌نژاد برای شرکت در این نشست، از جانب دبیرکل فائو صورت گرفته بود، اما دولت ایتالیا در هنگام ورود او به رم از برگزاری مراسم استقبال رسمی که معمول است، خودداری کرد.
نخست وزیر ایتالیا مهمانی شامی هم به افتخار سران دولت‌های شرکت‌کننده در نشست فائو برگزار کرد اما منابع خبری ایتالیایی گفتند که از میان سران شرکت کننده، تنها محمود احمدی‌نژاد و رابرت موگابه رهبر زیمبابوه به این مهمانی دعوت نشدند.
منابع رسمی از برنامه دیدار رئیس جمهور ایران با سیلویو برلوسکونی، نخست‌وزیر وقت ایتالیا و پاپ بندیکت شانزدهم، رهبر کاتولیک‌های جهان خبر داده بودند. اما زمانی که رئیس جمهور ایران از رم به تهران بازگشت، فقط موفق به ملاقات با نخست‌وزیر ژاپن، معاون رئیس جمهور کوبا و بازرگانان ایتالیایی شده بود. او فقط در یک روز از نشست سه روزه فائو شرکت داشت.
ابوالفضل ظهره‌وند در ایتالیا گفته بود که «اگر مشکلی در این سفر پیش آمده، باید معاونت منطقه‌ای و بین‌الملل وزارت خارجه پاسخگو باشد». اما اظهارات سفیر وقت ایران درباره برنامه سوءقصد به‌جان احمدی‌نژاد یک بار دیگر مسافرت رُم را، این‌باز پس از پایان سفر، جنجال‌آفرین کرد.
حدود یک ماه پس از سفر رئیس جمهور ایران، ظهره‌وند در گفت‌و‌گو با ایرنا، خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی، گزارش‌های مربوط به سوءقصد به‌جان احمدی‌نژاد در سفر به رُم را تایید کرد و گفت این موضوع «توهم توطئه نیست و صحت دارد.» او به‌خطر جانی بالا رفتن میزان اشعۀ ایکس از ۱۵۰۰ واحد به بالا اشاره کرد:
- «گروهی قصد داشتند هنگام اقامت آقای احمدی‌نژاد در رُم، با استفاده از تابش مقادیر بسیار زیاد اشعۀ ایکس، او را دچار مسمومیت کنند. وقتی رئیس جمهوری وارد محل شد، میزان اشعه دستگاه بیشتر شد و به بالای ۱۰۰۰ رسید، به‌طوری که آثار ناشی از شدت اشعه در محیط داخل ساختمان کاملاً احساس می‌شد.»
با این حال، اظهارات سفیر وقت ایران نشان می‌داد که علی‌رغم این احساس خطر، برای تغییر اقامتگاه رئیس جمهور اقدامی نشده است.
کمتر از سه هفته بعد از سفر محمود احمدی‌نژاد به رُم، ابوالفضل ظهره‌وند از ایتالیا به تهران فراخوانده شد. پیش از آن‌که فراخوانی ظهره‌وند رسماً تایید شود، او در گفت‌وگویی با سایت خبری تابناک از تغییر خود به‌درخواست احمدی‌نژاد خبر داده و وجود انتقادها نسبت به عملکردش در وزارت امور خارجه را تایید کرده بود.[۱۱]
بدین ترتیب، ظهره‌وند بین سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۷ سفیر ایران در ایتالیا بود و از سال ۱۳۸۷ تا پیش از مسوولیت جدیدش به‌عنوان سفیر ایران در افغانستان، مشاور و معاون رسانه‌ای سعید جلیلی دبیر شورای امنیت ملی ایران بود.[۱٢]
[↑] جنجال‌آفرینی در افغانستان
اینک ابوالفضل ظهره‌وند سفیر ایران در افغانستان شده است. او اواخر پنجشنبه گذشته، هفتم اردیبهشت (۲۶ آوریل) ۱٣۹۱ استوارنامه خود را در ارگ ریاست جمهوری افغانستان، تسلیم حامد کرزی، رئیس جمهور این کشور کرد.
ظهره‌وند که به‌جای فداحسین مالکی سفیر ایران در افغانستان شد، در جریان دیدار با رئیس جمهور افغانستان، گفت که دو کشور ظرفیت‌های فراوانی برای توسعه همکاری‌ها دارند و امیدوار است که در دوره ماموریتش بتواند در این زمینه موفق باشد.
هشتم اردیبهشت، ابوالفضل ظهره‌وند، در کابل، کارش را رسماً آغاز کرد. اما اظهارات وی در مورد موافقت‌نامه استراتژیک آمریکا و افغانستان در نخستین هفته‌های کارش در کابل، واکنش شدید، مجلس سنا، مجلس نمایندگان و شماری از گروه‌های سیاسی افغانستان را بر انگیخت و در رسانه‌های داخلی افغانستان نیز بازتاب گسترده‌ای یافت.
چهار روز پس از امضای موافقت‌نامه استراتژیک آمریکا و افغانستان، وزارت امور خارجه ایران امضای این سندی را برای کشورهای منطقه نگران‌کننده توصیف کرد.
رامین مهمان‌پرست سخنگوی وزارت خارجه ایران گفت: «ابهام در وضعیت آینده پایگاههای نظامی آمریکا در افغانستان و عدم شفافیت در نحوه وظایف امنیتی آمریکا از محورهای نگرانی ایران و کشورهای منطقه است.»[۱٣]
به‌دنبال واکنش وزارت امور خارجه ایران، رسانه‌های محلی در افغانستان گزارش کردند که سفیر ایران در دیدار با رئیس مجلس سنا، با «لحن تهدیدآمیزی» گفته است در صورتی‌که این توافق‌نامه امضا شود، ایران مهاجران افغان را اخراج خواهد کرد.
مجلس سنای افغانستان می‌گوید که سفیر ایران در کابل، در دیدار با فضل‌الهادی مسلمیار، رئیس مجلس سنا، امضای موافقت‌نامه استراتژیک و بحث ایجاد پایگاههای دائمی آمریکا در افغانستان را در تضاد با منافع ایران دانسته و از او خواسته است که این مجلس موافقت‌نامه همکاری میان افغانستان و آمریکا را تصویب نکند.
نثار حارث، از اعضای مجلس سنای افغانستان که در این دیدار حضور داشت، می‌گوید: «رئیس مجلس سنا در یک «واکنش تند» به سفیر ایران گفت که تصامیم مربوط به افغانستان براساس قوانین این کشور و از سوی مردم افغانستان گرفته می‌شود.»
پس از آن، سنای افغانستان از وزارت امور جارجه خواست که سفیر ایران در کابل را احضار کند و در مورد اظهارات اخیرش از او توضیح بخواهد.[۱۴]
این مسئله در جلسه عمومی روز دوشنبه، ۱۸ ثور (اردیبهشت) ۱٣۹۱، مجلس نمایندگان افغانستان نیز مطرح شد و واکنش‌های تند اعضای مجلس را به‌همراه داشت.[۱۵] پارلمان افغانستان، ابوالفضل ظهره‌وند، سفیر ایران در کابل را به «مداخله» در امور افغانستان متهم کرد. گفته می‌شود که اعضای مجلس نمایندگان افغانستان این اظهارات را غیرمسئولانه دانسته و گفته‌اند که وزارت امور خارجه افغانستان باید ظهره‌وند را احضار کرده و در مورد این اظهارات از او توضیح بخواهد.
وزارت امور خارجه افغانستان روز سه شنبه هفتم ماه مه، ابوالفضل ظهره‌وند سفیر ایران در کابل را فراخوانده بود تا در مورد اظهارات اخیرش در رابطه به موافقت‌نامه آمریکا و افغانستان، توضیح دهد[۱٦]. اما ابوالفضل ظهره‌وند به وزارت خارجه نرفت و محمدکاظم نعیمی مستشار سفارت ایران در کابل را به‌جای خود فرستاد[۱٧].
عصر همان روز، وزارت امور خارجه افغانستان با انتشار اعلامیه‌ای از دیدار مستشار سفارت ایران در کابل با رئیس بخش شرق میانه و آفریقا در وزارت امور خارجه افغانستان خبر داد.
در این اعلامیه آمده است که: «هدف این ملاقات را مطالبه توضیحات پیرامون اظهارات اخیر جناب سفیر و نماینده فوق‌العاده جمهوری اسلامی ایران در کابل راجع به امضای موافقت‌نامه همکاری‌های درازمدت استراتیژیک میان دولت جمهوری اسلامی افغانستان و ایالات متحده آمریکا، تشکیل می‌داد.»
این اعلامیه می‌افزاید که نجیب‌الله علی‌خیل، رئیس شرق میانه و آفریقا در وزارت خارجه افغانستان در دیدارش با محمدکاظم نعیمی مستشار سفارت ایران در کابل، «خاطر نشان ساخت» که افغانستان به‌عنوان یک کشور مستقل حق دارد که با هر کشور دیگری از جمله آمریکا «به‌عقد اسناد همکاری، مبادرت کند.»
در بخش دیگر از اعلامیه وزارت امور خارجه افغانستان آمده است که در این ملاقات تصریح شد که امضای موافقت‌نامه استراتژیک با آمریکا، خواست مشروع مردم افغانستان بوده و «بدون شک در تقویت امن و ثبات و نیز رفاه مردمان منطقه، حائز اهمیت فراوان می‌باشد.»[۱٨]
بدین ترتیب، اظهارات مقام‌های ایرانی به‌ویژه سفیر ایران در کابل سبب بروز تنش‌های دیپلماتیک در روابط دو کشور شد.
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- سفیر تازه ایران در افغانستان کیست؟، سایت فارسی بی بی سی: شنبه ٢٨ آوريل ٢٠۱٢ - ٠۹ اردیبهشت ۱٣۹۱
[٢]- مرور روزنامه‌ها (روزنامه‌های پنجشنبه، ۲۵ شهریور ۱۳۸۹)، سایت رادیو فردا
[٣]- سفیر تازه ایران در افغانستان کیست؟، پیشین
[۴]- رازق مامون، با سفیرایران در کابل آشنا شوید، چشم‌انداز - اتاق تحلیل و خبر
[۵]- سفیر تازه ایران در افغانستان کیست؟، پیشین
[٦]- رازق مامون، پیشین
[٧]- سفیر تازه ایران در افغانستان کیست؟، پیشین
[٨]- همان‌جا
[۹]- همان‌جا
[۱٠]- همان‌جا
[۱۱]- همان‌جا
[۱٢]- سفیر جدید ایران در کابل کارش را آغاز کرد، سایت فارسی بی بی سی: جمعه ٢٧ آوريل ٢٠۱٢ - ٠٨ اردیبهشت ۱٣۹۱
[۱٣]- سفیر ایران در کابل از سوی وزارت خارجه افغانستان فرا خوانده شد، سایت فارسی بی بی سی: سه شنبه ٠٨ مه ٢٠۱٢ - ۱۹ اردیبهشت ۱٣۹۱
[۱۴]- همان‌جا
[۱۵]- اعتراض پارلمان افغانستان به اظهارات سفیر ایران در کابل، سایت فارسی بی بی سی: سه شنبه ٠٧ مه ٢٠۱٢ - ۱٨ اردیبهشت ۱٣۹۱
[۱٦]- سفیر ایران در کابل از سوی وزارت خارجه افغانستان فرا خوانده شد، پیشین
[۱٧]- وزارت خارجه ایران کاردار سفارت افغانستان در تهران را فراخواند، سایت فارسی بی بی سی: پنج شنبه ۱٠ مه ٢٠۱٢ - ٢۱ اردیبهشت ۱٣۹۱
[۱٨]- سفیر ایران در کابل از سوی وزارت خارجه افغانستان فرا خوانده شد، پیشین
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ سایت فارسی بی بی سی
□ سایت رادیو فردا
□ رازق مامون: چشم‌انداز - اتاق تحلیل و خبر
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
