 |
|
عطامحمد نور استعفا نمی‌کنم!
فهرست مندرجات
.
عطامحمد نور
یکدنگی سیاسی و گفتارهای قلدرمآبانه
در رویارویی با حکومت وحدت ملی
تا زمانی‌که گفته‌ها و تصمیمات سیاسی یک سیاستمدار یا رهبر یک گروه سیاسی از انسجام فکری و منطقی برخوردار باشد و با مسئولیت‌پذیری همراه شود، حتی اگر آن گفته‌ها و رفتارها مخالف دمکراسی هم باشد، لااقل آن سیاستمدار یا رهبر سیاسی از احترام در صفوف هواداران خود و در مواردی از احترام گروه‌های سیاسی رقیب نیز برخوردار است. افول یک سیاستمدار از آن‌جا شدت می‌گیرد که به‌خاطر تکرار سیاست‌ها و گفتارهای غلط و پافشاری بر آن‌ها، دیگر احترام خودی‌ها را نیز از دست بدهد.
بیش از یک دهه، عطامحمد نور، در کرسی ولایت بلخ، به سمت سیاست‌ها و گفتارهای قلدرمآبانه هم در برابر مردم و هم در رویارویی با حکومت و حتی اربابان خارجی خود پیش رفته است. او می‌خواهند با قلدری یا یکدنگی سیاسی والی بلخ باشد. در حالی‌که گفتارها و پافشاری‌های عجیب او هیچ منطق سیاسی را بر نمی‌تاباند. آن‌چه در زیر می‌آید چند نمونه از این‌گونه گفتارها و تصمیمات سیاسی عطامحمد نور است.
عطامحمد نور، در جشن نوروز ۱٣۹٦ گفته بود که به‌زودی درباره‌ی استعفایش از ولایت بلخ تصمیم می‌گیرد، ولی در واقع، او نه‌تنها تصمیمی در این مورد اتخاذ نکرد، بلکه ائتلاف سه‌جانبه‌ای با معاون اول اشرف غنی، ژنرال عبدالرشید دوستم و معاون دوم عبدالله عبدالله، محمد محقق در ترکیه ایجاد کرد و انتقادات شدیدالحنی علیه رهبران دولت وحدت ملی مطرح و باری در هرات از اصطلاح «سقوط» دولت وحدت ملی استفاده کرد. پس از آن، کاخ ریاست‌جمهوری افغانستان روز ۲۷ قوس (آذر) ۱٣۹٦، اعلام کرد که محمداشرف غنی، رئیس‌جمهوری، «استعفای عطامحمد نور» از ولایت بلخ را تأیید و به‌جای او محمدداوود را تعیین کرده است.
عطامحمد نور پیش از این گفته بود که برای کنار رفتن از ولایت بلخ شرایطی دارد و برکناری‌اش بدون در نظرداشت خواسته‌های او موجب تنش در ولایت‌های شمالی به‌ویژه ولایت کلیدی بلخ خواهد شد. ولی پس از امضای توافق‌نامه آشتی بین دولت و حزب اسلامی - رقیب جمعیت اسلامی - و تنش لفظی بین رهبران جمعیت اسلامی و گلبدین حکمتیار، رهبر حزب اسلامی، روابط عطامحمد نور با دفتر ریاست جمهوری تیره شد. اکنون او مدعی است که «والی بلخ می‌ماند تا پروژه طالبان و داعش ناکام شود و رهبران حکومت وحدت ملی به این دلیل نمی‌توانند او را برکنار کنند که یکی از آن‌ها (رئیس‌جمهوری) طرف توافق حزب جمعیت اسلامی در تشکیل حکومت وحدت ملی است و دیگری (رئیس اجرائی) منصوب جمعیت اسلامی است.».
با این حال، حامیان دولت به‌شمول نزدیکان رئیس‌جمهوری و رئیس اجرائی افغانستان می‌گویند که عطامحمد نور نمی‌تواند هم والی دولت باشد و هم از امکانات دولتی بهره‌مند باشد و هم در اردوگاه مخالفان سیاسی دولت علیه دولت فعالیت کند و از آن انتقاد کند.
اداره‌ی مستقل ارگان‌های محلی افغانستان می‌گوید که مکلف است تا حکم رئیس‌جمهوری درباره‌ی معرفی والی جدید بلخ را اجرا کند. منیره یوسفزاده، سخنگوی این اداره به بی‌بی‌سی گفته که اداره‌ی ارگان‌های محلی، کارهای مقدماتی معرفی والی جدید بلخ را آغاز کرده است. او با تأکید بر این که تغییر و تبدیل در سمت‌های سیاسی یک امر عادی و مروج بوده، گفته که امیدوار است عطامحمد نور، والی پیشین بلخ «با درایت و مدیریتی که در ۱۴ سال مأموریت از خود نشان داده، حکم رئیس‌جمهوری را بپذیرد».
آن‌چه در زیر می‌آید، گزارش‌هایی است از یکدنگی سیاسی و گفتارهای قلدرمآبانه عطامحمد نور در رویارویی با حکومت وحدت ملی افغانستان. نور، که رئیس اجرایی حزب جمعیت اسلامی نیز است، حدود چهارده سال می‌شود که به‌عنوان والی بلخ کار کرده است. ولایت بلخ در شمال افغانستان به دلایل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی اهمیت دارد و پایگاه اجتماعی او است.
نور که رئیس اجرایی حزب «جمعیت اسلامی» نیز هست، گفته که چند ماه پیش از طرف حزبش با ارگ وارد مذاکره شده بود و ورق استعفأ را به‌منظوری به رئیس‌جمهوری سپرده بود که در صورت برآورده‌شدن خواسته‌هایش، بتواند قبول کند. حالا نور می‌گوید تنها بخشی از خواسته‌های او برآورده شده، بنابراین استعفایش منتفی بوده و قابل قبول نیست. نور این سخنان را در ویدیویی گفته که ظاهراً از روی دوربین تلویزیون ملی ضبط شده و در فیسبوک دست‌به‌دست شده است.
ارگ ریاست جمهوری افغانستان صبح روز دوشنبه، ۲۷ قوس (آذر) اعلام کرد که محمداشرف غنی، رئیس‌جمهوری افغانستان، استعفای عطامحمد نور، والی بلخ را تأیید کرده است. در خبرنامه ارگ که به رسانه‌ها فرستاده شد، آمده که این استعفا چندی قبل صورت گرفته بود. [به‌جای او]، محمدداوود به‌عنوان والی جدید بلخ معرفی شده است.
عطامحمد نور گفت واکنش او به این اقدام ارگ برای فعلاً فقط حرکت مدنی در چهارچوب قانون خواهد بود. او افزود: «اما در صورتی‌که از طریق قوه‌ی قهریه اقدام شود، هر گزینه‌ای را در نظر خواهیم گرفت».
حزب جمعیت اسلامی افغانستان بدون اشاره به استعفا، «تصمیم ریاست جمهوری در مورد عطامحمد نور، والی بلخ» را اقدامی «عجولانه، غیرمسئولانه، مخالف ثبات و امنیت افغانستان و اصول موافقت‌نامه حکومت وحدت ملی» خوانده است. این حزب با نشر اعلامیه‌ای گفته است که این تصمیم را شدیداً محکوم می‌کند.[۱]
کاخ ریاست‌جمهوری افغانستان روز دوشنبه ۲۷ قوس (آذر) اعلام کرد که محمداشرف غنی، رئیس‌جمهوری، «استعفای عطامحمد نور از ولایت بلخ را تأیید و به‌جای او محمدداوود را تعیین کرده است.»
اما نور روزشنبه اول جدی (دی) در جمع هوادارانش در بلخ گفت: «فعلاً والی می‌باشم که بازسازی و شگوفایی را به‌حدی برسانم که در افغانستان بی‌نظیر باشد و اگر حکومت از در تفاهم پیش نیامد، آن‌چه را که رهبری جمعیت [پیشنهاد] دارد قبول نکنید، به کمک خداوند والی باقی می‌مانم».
او استدلال کرد که در مسائل کشور به‌همراه متحدانش «یک طرف قضیه» است و رهبران حکومت وحدت ملی به این دلیل نمی‌توانند او را برکنار کنند که یکی از آن‌ها (رئیس‌جمهوری) طرف توافق حزب جمعیت اسلامی در تشکیل حکومت وحدت ملی است و دیگری (رئیس اجرائی) منصوب جمعیت اسلامی است.
نور همچنین افزود به این دلیل به‌عنوان والی بلخ می‌ماند تا به گفته او، «پروژه‌های داعش‌سازی و طالب‌سازی ناکام باشد» و «این سرزمین را طالب و داعش نگیرد».
او به هوادارانش گفت: «هرگاه ما جواب منفی گرفتیم، آمادگی داشته باشید و به کل دوستانتان از طریق فیسبوک [پیام] برسانید که حرکت ما حرکت مدنی است. اگر برای حرکت مدنی هم گوش شنوا پیدا نشد، آن‌وقت با مشورت و اجازه شورای رهبری [جمعیت اسلامی] تصامیم دیگری گرفته خواهد شد.»
نور تاکید کرد: «مامور بادآورده نیستم و تعیین‌شده با کاغذ اشرف غنی نیستم» و افزود: «ما در وضعیتی هستیم که مجبوریم از حقوق خود دفاع کنیم و دفاع می‌کنیم. وقتی که این‌ها می‌خواستند به بهانه‌ی استعفا چیزی را اعلام کنند، به ایشان احوال فرستادم که استعفا را اعلان نکنید که من مجبورم ردش کنم. این صلاحیت را شما ندارید.»
رئیس اجرائی جمعیت اسلامی در بخشی از سخنانش گفت: «آقای اشرف غنی، رئیس‌جمهوری، هر خصومتی که با من می‌کند، حقش است؛ مخالفش بودم، علیه تیمش کار می‌کردم، برضدش حرف هم زده‌ام. بعد از حکومتش هم حرف‌های زیادی زده‌ام، در مورد ضعف حکومتش.» اما او بخش زیادی از سخناش را به حملات شدید لفظی به عبدالله عبدالله، رئیس اجرائی، اختصاص داد و او را «مار آستین» خواند. او حمایت از دکتر عبدالله در دو انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۸۸ و ۱۳۹۳ را اشتباه خواند و گفت که او به حزب جمعیت اسلامی، رهبران آن و خانواده‌ی احمدشاه مسعود خیانت کرده است.
او از گفتن سخنان طعنه‌آمیز هم ابایی نکرد. نور گفت: «[عبدالله عبدالله] دندان‌هایش را به جان من تیز کرده». او هشدار داد که «دندان‌هایش را می‌شکنم». نور سازماندهی دیدار «شورای انسجام جمعیت اسلامی» با اشرف غنی را هم به دکتر عبدالله نسبت داد.
این فرمانده‌ی قدرتمند پیشین جهادی در شمال افغانستان تصمیم‌گیری درباره‌ی ولایت خود در بلخ را مربوط به تصمیم شورای رهبری جمعیت اسلامی کرد و گفت: «اگر رهبری جمعیت بگوید از مزارشریف برو، می‌روم؛ اگر بگوید بمان، مثل کوه مقاومت می‌کنم و کسی نمی‌تواند مرا از جایم تکان دهد.»
پیش از این صلاح‌الدین ربانی، وزیر خارجه و رئیس حزب جمعیت اسلامی اعلامیه شورای رهبری این حزب را منتشر کرد که در آن تصمیم اشرف غنی «انحصارطلبانه» و اقدامی «عجولانه، غیرمسئولانه، مخالف ثبات و امنیت افغانستان و اصول موافقت‌نامه حکومت وحدت ملی» خوانده است.
نور به پایگاه اجتماعی خود و حمایت متحدانش در شمال، شرق و غرب و همچنین جنوب کشوراشاره کرد. او به‌صورت مشخص از عبدالرشید دوستم، معاون اول رئیس جمهوری، محمد محقق، معاون دوم رئیس اجرائی، ژنرال رازق فرمانده پلیس قندهار و شورای مشرقی به‌رهبری ظاهر قدیر در این مورد نام برد.
وی پیش از این هم گفته بود که اعلام استعفایش را قبول ندارد، اما با اظهارات تازه خود تصمیم حکومت وحدت ملی را عملاً به چالش کشیده، تصمیمی که منابع کاخ ریاست جمهوری گفته‌اند که تغییرناپذیر است.[٢]
او که از ۱۳ سال پیش به‌عنوان والی بلخ کار کرده، روز شنبه ۹ جدی (دی) در جلسه‌ای با حضور مقام‌های محلی بلخ در اظهاراتی که به‌صورت زنده از رسانه‌های محلی پخش می‌شد، تأکید کرد که هیچ‌کسی صلاحیت برکناری او را ندارد، مگر این که جمعیت اسلامی در این مورد تصمیم بگیرد.
نور رئیس اجرائی حزب جمعیت اسلامی به رهبری صلاح‌الدین ربانی، وزیر خارجه، است که به گفته او، «یک طرف اصلی» در تشکیل حکومت وحدت ملی بوده و حالا هم طرف اصلی تعامل با اشرف غنی، رئیس‌جمهوری است و نه عبدالله عبدالله، رئیس اجرائی حکومت وحدت ملی که عضو و نامزد مورد حمایت این حزب نامزد در انتخابات ۱۳۹۳ بود.
او بعد از جنجال‌های اخیر، این روز نخست بود که به دفترش آمد، ولی ضمن یادآوری افزایش اختیارات معاونش، گفت که پس از این بیش‌تر از گذشته به دفترش خواهد آمد و اسناد دولتی را مانند گذشته امضا خواهد کرد.
رئیس اجرائی جمعیت اسلامی افزود که استعفای او از ولایت بلخ مشروط به اجرای توافق‌نامه حکومت وحدت ملی بوده و بارها هشدار داده بوده که اگر استعفایش را جانب دفتر ریاست جمهوری اعلام شد، آن را رد می‌کند، ولی دفتر ریاست جمهوری بدون توجه به این موضوع پذیرش استعفایش را اعلام کرده است.
منابع نزدیک به دفتر ریاست جمهوری در واکنش به اظهارات تازه عطامحمد نور گفته‌اند که او حرف تازه‌ای نگفته است. پیش از این اداره‌ی ارگان‌های محلی گفته که در حال برنامه‌ریزی برای آغاز به کار محمدداوود است.
نور در اظهارات تازه‌ی خود از موضع قدرت صحبت کرد و گفت که او «بیدی نیست که از هر بادی بلرزد». او به تشکیل ائتلاف‌های سیاسی با منتقدان رئیس جمهوری یاد کرد و گفت که «ترس آقای غنی از نفوذش در بازی‌های انتخاباتی پیش رو است».
اشاره او به انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۹۹ بود که انتظار می‌رود، اشرف غنی از نامزدهای اصلی آن باشد. آن‌گونه که نور صحبت می‌کرد، ممکن است او در برابر غنی، چه به‌عنوان نامزد و چه به‌عنوان حامی نامزد رقیبش، نقش بازی کند.
نور به برکناری اسماعیل‌خان از ولایت هرات در زمان ریاست‌جمهوری حامد کرزی، برکناری بسم‌الله محمدی از وزارت دفاع، احمدضیا مسعود از نمایندگی ریاست جمهوری در امور حکومتداری خوب اشار کرد و افزود که او مانند آن‌ها در خانه آرام نخواهد نشست.
او همچنین به تیرگی روابط اشرف غنی با عبدالرشید دوستم، معاون اول رئیس‌جمهوری اشاره کرد که ماه‌ها است در ترکیه به‌سر می‌برد. نور این پرسش را مطرح کرد که چرا به او جازه داده نمی‌شود که به کشور برگردد و به کارش ادامه دهد.
وی در بخشی از سخنانش تاکید کرد که نمی‌خواهد «اشتباه دیگران» را مرتکب و بعد به دار آویخته شود. اشاره تلویحی او به توافقی بود که حبیب‌الله کلکانی، امیر پیشین افغانستان با محمدنادر شاه، پادشاه بعدی کرد و براساس آن از شمال کابل به پایتخت رفت و به‌دست طرفداران محمدنادرشاه به‌قتل رسید و جسدش از دار آویخته شد.
رئیس اجرائی جمعیت اسلامی در بخشی از سخنانش از پشتیبانی متحدان سیاسی خود و همچنین برخی مقام‌های محلی بلخ و حتی بخش عمده‌ای از نیروهای مسلح در شمال کشور یادآوری و از آن‌ها سپاسگزاری کرد.
او افزود که احزاب و افراد پرنفوذی در مناطق مختلف کشور، از جمله مناطق جنوبی، شرقی و شمالی کشور هستند که از او حمایت می‌کنند. از جمله از جنبش ملی اسلامی به‌رهبری عبدالرشید دوستم، حزب وحدت اسلامی مردم به‌رهبری محمد محقق و برخی سازمان‌های سیاسی و اجتماعی دیگر در شمال نام برد.[٣]
- چهارتا دزد و ولگرد و زیردار گریخته‌گی که در سرک ۱۵ وزیر اکبرخان، در کوچه سه و در مهمانخانه امنیت ملی و شورای امنیت جمع کرده‌اید، این‌ها را نه ما اجازه می‌دهیم و نه‌توان این را دارند و جرأت این را دارند که طرف ملت من ببینند و نه جرأت این را دارند که به‌طرف من حرکت بکنند. اما بسیار خطرناک است حکومت! اگر باز به قوه‌ای قهریه دست بزنید. نه تنهایی که ما و ملت ما ایستادگی می‌کنیم، بلکه شما قوای افغانستان را تحلیل و تجزیه می‌برید. بسیار اشتباه کردید این اشتباه خطرناک که سرنوشت کشور را واژگون می‌کند، این اشتباه را نکنید.
نور که جمعیت اسلامی را سهامدار پنجاه درصد کرسی‌های حکومت می‌داند، تاکید می‌ورزد که از همین‌رو رئیس‌جمهور نمی‌تواند وی را از مقامش برکنار نماید.
- مره داکتر صاحب عبدالله گفت که تو همه ره سخت گفتی، رئیس جمهوره سخت گفتی. گفتم که ما گفتیم فساد است که فساد است، ناامنی است که ناامنی است. داعش آمده، بلی. طالب گسترش پیدا کرده، بلی. اقتصاد از هم‌پاشیده، بلی. خو یگان گپ‌های دیگه هم گفته باشیم، بلی گفته‌ایم.
[عبدالله] گفت اگر تو عوض رئیس‌جمهور باشی چه می‌کنی؟ گفتم مه در یک ساعت برطرف می‌کنم، همچو والی ره! گفت پس تو چطور قبول نمی‌کنی؟ گفتم ما مالک وطن هستیم! ما که می‌گویم شما هم شامل می‌شوید (تمام جمعیتی‌ها). ما مالک وطن هستیم.[۴]
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده است.
[▲] پی‌نوشت‌ها
[۱]- عطامحمد نور: استعفایم منتفی است، قبول ندارم، وبسایت فارسی بی‌بی‌سی: دوشنبه ۱۸ دسامبر ٢٠۱٧ - ۲۷ آذر ۱٣۹٦
[٢]- عطامحمد نور: والی بلخ می‌مانم تا پروژه طالبان و داعش ناکام شود، وبسایت فارسی بی‌بی‌سی: شنبه ۲۳ دسامبر ٢٠۱٧ - ۲ دی ۱٣۹٦
[٣]- عطامحمد نور: والی بلخ می‌مانم مگر این‌که توافقی صورت گیرد، وبسایت فارسی بی‌بی‌سی: شنبه ۳۰ دسامبر ٢٠۱٧ - ۹ دی ۱٣۹٦
[۴]- کریم امینی، عطامحمد نور والی بلخ: هرگز اجازه نمی‌دهم مهندس داوود به بلخ بیاید، طلوع نیوز: ۱۴ جدی ۱۳۹۶. همچنین رجوع شود به فیسبوک طلوع نیوز.
[▲] جُستارهای وابسته
□
[▲] سرچشمه‌ها
□ وبسایت بی‌بی‌سی و طلوع نیوز
