 |
|
جنوبی‌کپی انامی
فهرست مندرجات
◉ پیشینه‌ی کشف
◉ آرایه‌شناسی
◉ ریخت‌شناسی
◉ محیط زندگی
◉ رژیم غدایی
◉ يادداشت‌ها
◉ پيوست‌ها
◉ پی‌نوشت‌ها
◉ جُستارهای وابسته
◉ سرچشمه‌ها
◉ پيوند به بيرون
انسان‌شناسی انسان‌تباران
جنوبی‌کپی انامی با نام علمی استرالوپیتکوس آنامنسیس (به انگلیسی: Australopithecus anamensis)، از سردهی کپی‌های جنوبی و گونه‌ای از هومینین است که تقریباً بین ۴٫۲ تا ۳٫۸ میلیون سال پیش در جنوب دریاچه‌ی تورکانا (Lake Turkana) در کنیای امروزی می‌زیست. تاکنون نزدیک به ۱۰۰ فسیل از این موجود در کنیا و اتیوپی پیدا شده است، که بیش از ۲۰ فرد را نشان می‌دهد. بسیاری دانشمندان پذیرفته‌اند که جنوبی‌کپی انامی اجداد اولیه‌ی جنوبی‌کپی عفاری (Australopithecus afarensis) است، که از ۳٫۷۶ میلیون سال تا ۲٫۹۲ میلیون سال پیش در شمال کنیا و جنوب اتیوپی زندگی می‌کرد و فسیل معروف لوسی متعلق به‌همین گونه است.
شواهد فسیلی نشان می‌دهد كه جنوبی‌کپی انامی، نخستین گونه‌ای از هومینین است که در حوضه‌ی توركانا، اما احتمالاً در اواخر عمر با جنوبی‌کپی عفاری زیست می‌کرد. این کپی ابزارسازی نمی‌کرد و هنوز کاملاً دوپا نبود. بینی‌اش بیش‌تر به اورانگوتان شباهت داشت. نام این گونه‌ی کپی از «انام» گرفته شده است که در زبان مردم تورکانا به‌معنای «دریاچه» است.
| ▲ | پیشینه‌ی تاریخی |
 |
نخستین نمونه‌ی فسیل‌شده از جنوبی‌کپی انامی، اگرچه در آن‌زمان با چنین نامی شناخته نمی‌شد، یک قطعه استخوان بازو است که در لایه‌ی دوره‌ی پلیوسن، که در مقیاس زمانی زمین‌شناسی از ۵٫۳۳۲ میلیون تا ۲٫۵۶ میلیون سال پیش ادامه داشت، در منطقه‌ی «کاناپوی» (Kanapoi) در غرب دریاچه‌ی تورکانا توسط یک تیم تحقیقاتی دانشگاه هاروارد در سال ۱۹۶۵ به‌دست آمد. در سال ۱۹۶۷، اولین مقاله در این مورد، توسط برایان پترسون (Bryan Patterson)، دیرینه‌شناس آمریکایی در موزه‌ی میدانی تاریخ طبیعی شیکاگو و ويليام دبليو هويلز (William White Howells)، انسان‌شناس در دانشگاه هاروارد، منتشر شد.
تجزیه و تحلیل اولیه‌ی آن‌ها روی این استخوان، نمونه‌ای از استرالوپیتکوس با قدمت ۲٫۵ میلیون سال را نشان می‌دهد. اما بعدها پترسون و همکارانش، براساس ارتباط داده‌های فسیلی، قدمت این نمونه را بین ۴ تا ۴٫۵ میلیون سال تخمین زدند.
در سال ۱۹۸۲ میلادی نیز از این گونه فسیل یک دندان مولار (آسیاب) به‌دست آمد. اما از آن‌سال تا دهه‌ی ۱۹۹۰ هیچ یافته‌ی دیگری از استرالوپیتکوس آنامنسیس در اختیار نیست.
در سال ۱۹۹۴، خانم ميف ليكی (Meave G. Leakey)، دیرینه‌شناس كنیایی متولد لندن و آلن والکر (Alan Cyril Walker)، باستان‌شناس و انسان‌شناس زیستی در دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا و پژوهشگر علمی در موزه‌ی (موزیم) ملی کنیا، در منطقه‌ی خلیج آلیا (Allia Bay)، که در شرق دریاچه‌ی تورکانا واقع است، کاوش کردند که در نتیجه، چندین قطعه استخوان دیگر، از جمله یك استخوان فك كامل پایین از گونه‌ای هومینید کشف شد. این استخوان فک بسیار شباهت به فک شامپانزه معمولی دارد، اما دندانهای آن بیش‌تر شبیه به آن‌چه است که در انسان وجود دارد.
میف لیکی و همکارانش، در حال کاوش در منطقه‌ی خلیج آلیا (Allia Bay)، که در شرق دریاچه‌ی تورکانا در کنیا.
در سال ۱۹۹۵، میف لیکی و همکارانش، با توجه به تفاوت‌های بین جنوبی‌کپی عفاری و یافته‌های جدید، این گونه‌ای از سرده منقرضشده از انسان‌تباران را با نام علمی استرالوپیتکوس آنامنسیس نامید. این نام به‌فارسی «جنوبی‌کپی انامی» ترجمه شده است.
در میان رسوبات آلیا بای (Allia Bay) یافته‌های آنامنسیس شامل قطعات فک پایین و دندانهای می‌شد که دارای قدمت ۳٫۹ میلیون سال است.
در سال ۲۰۰۶، در شمال‌شرق اتیوپی، نمونه‌های فسیلی از دندان و استخوان ران جنوبی‌کپی انامی به‌دست آمد. اما در سال ۲۰۱۶، باستان‌شناسان جمجمه‌ای تقریباً کامل را در اتیوپی یافتند که متعلق به جنوبی‌کپی انامی در سه میلیون و ۸۰۰ هزار سال پیش است. به‌گفته‌ی پژوهشگران کشف این جمجمه حلقه‌ای است از زنجیره‌ای که به درک منشأ انسان‌های اولیه کمک می‌کند.
آن‌گونه که در مقاله‌ای منتشر شده در مجله‌ی تخصصی «نیچر» (Nature) نوشته‌اند، محققان با کشف جمجمه‌ی یادشده توانسته‌اند تمامی صورت انسان اولیه را بازسازی کنند. تاکنون اطلاعات اندکی درباره‌ی جنوبی‌کپی انامی وجود داشت و تنها چند قطعه استخوان دست، فک و پا از آن به‌دست آمده بود.
جمجمه‌ای ۴ میلیون ساله کشف شد
پالاب گوش گزارش می‌دهد: در آفریقا، در زمان‌های بسیار دور موجودات گوریل‌مانند پیشرفته به انسان‌های اولیه تبدیل شدند. برای دهه‌ها دانشمندان معتقد بودند این نمونه که لوسی نامیده شده، از اجداد انسان‌های اولیه است. اما در یک حفاری در منطقه عفر ایتوپی این شی (یک جمجمه تقریباً کامل) پیدا شد و این دیدگاه را به چالش کشید. وقتی تمیز شد، یک جمجمه تقریباً کامل از اجداد لوسی به‌دست آمد که آنامنسیس نامیده شد. با استفاده از اسکن‌های کامپیوتری محققان این چهره را ساختند، که چهره واقعی آنامنسیس را نشان می‌دهد.
آیدا گومز رابلز، زیست‌شناس می‌گوید: «ما با این کار چهره و گونه‌های را ساختیم که تا حالا نمی‌شناختیم یا اطلاعات کمی در موردشان داشتیم. این یعنی حالا ما می‌توانیم آن‌ها را با گونه‌های دیگر مقایسه کنیم و ارتباطات تکاملی را کشف کنیم.»
تا حالا اطلاعات کمی در مورد آنامنسیس وجود داشت.
«این‌ها نمونه‌های ساخته‌شده از نمونه‌های آنامنسیس‌اند. استخوان‌های فک، دست و پا. این‌ها تنها اطلاعاتی هستند که تا حالا داشتیم. اما کشف این جمجمه فهم ما در مورد این گونه و همین‌طور در چگونگی تکامل انسان‌ها از این گونه‌ی گوریل‌مانند پیشرفته را هم تغییر داد.»
تحلیلی که در مجله‌ی نیچر منتشر شده نشان می‌دهد که آنامنسیس جد لوسی نبوده و هر دو گونه دست‌کم صد هزار سال باهم همزیستی داشته‌اند. این یعنی لوسی ممکن است گونه‌ای از آنامنسیس باشد. اگر این‌طور باشد، دیگر گونه‌های تکامل‌یافته از گونه‌های گوریل مانند آن‌زمان هم ممکن است زیرشاخه‌های خود را داشته باشند. محققان می‌گویند، این به این معنی است که حالا علاوه بر لوسی گونه‌های بیش‌تری می‌توانند به‌عنوان منشأ انسان‌های اولیه در نظر گرفته شوند.
بر اساس گزارشی که روز چهارشنبه ۲۸ اوت ۲۰۱۹ منتشر شد، فسیل جمجمه‌ی کشف‌شده متعلق به گونه‌ای از اجداد انسان است که ترکیبی شگفت‌انگیز از ویژگی‌های میمون و انسان دارد. به‌گفته‌ی دانشمندان، فسیل یافت‌شده، موسوم به «ام آر دی» (MRD)، تقریباً کامل است و قدمتش به ۳٫۸ میلیون سال می‌رسد. کشف این فسیل دریچه‌ای تازه به تاریخ تکامل انسان اولیه خواهد گشود، فصلی کلیدی و سرنوشت‌ساز که در نهایت به پیدایش انسان امروزی انجامیده است.
فسیل جمجمه‌ی کشف‌شده متعلق به «ام آر دی» (MRD)، نشانی اختصاری در طبقه‌بندی گونه‌های انسان، متعلق است به سرده منقرضشده «جنوبی کپی انامی» با نام علمی Australopithecus Anamensis است، که قدمتش به ۳٫۸ میلیون سال می‌رسد. عمر فسیل ام آر دی نشان می‌دهد این گونه از انسانیان در بازه‌ای تقریباً ۱۰۰ هزار ساله با گونه لوسی همزیستی داشته است. از همین رو، تصورهای پیشین مبنی بر امکان‌ناپذیری همزیستی گونه‌های نخستین انسان در روند تکامل، اکنون محل تردید است.
تاریخ پیدایش این گونه به ۴٫۲ میلیون سال قبل بر می‌گردد و جد مستقیم سردهی «جنوبی کپی عفاری» است. این گونه منقرضشده شهرتش را بیش از همه مدیون کشف فسیل «لوسی» است که در حفاری سال ۱۹۷۴، در ۵۵ کیلومتری ناحیه‌ی عفار اتیوپی پیدا شد، همان محلی که سه‌سال پیش فسیل ام آر دی را از زیر خاک بیرون آوردند. دانشمندان قدمت لوسی را حدود ۳٫۲ میلیون سال برآورد کرده‌اند.
کشف هر دو فسیل، ام آر دی و لوسی، نقطه‌ی عطفی است در ترسیم تصویری واضح از چهره‌ی اجداد انسان اولیه. یوهانِس هایله سلاسی (Yohannes Haile-Selassie)، دیرینه‌شناس موزه‌ی تاریخ طبیعی کلیولند، که پژوهش اخیر زیر نظر او انجام شده است، معتقد است این کشف جدید می‌تواند پاسخ پرسش‌هایی باشد که دهه‌هاست بی‌‌جواب مانده است. یافته‌های این پژوهش در نشریه‌ی علمی نیچر (Nature) منتشر شده است.
یوهانس سلاسی، باستان‌شناس اتیوپیایی گفت: فسیل‌های یافت‌شده‌ی جنوبی‌کپی انامی، دست‌کم متعلق به ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار تا ۴ میلیون سال پیش هستند و از اهمیت زیادی در فهم تکامل انسان پیش از «لوسی» برخوردارند.
تا پیش از این، بقایای جمجمه‌های یافت‌شده فقط امکان مطالعه و بررسی تکه‌هایی از آرواره و دندانهای گونه متعلق به سردهی «جنوبی‌کپی انامی» را فراهم کرده بود و شناخت کامل این گونه برای دانشمندان دشوار بود. کشف کاسه‌ی سر بسیار مهم و کلیدی است، چرا که به دانشمندان کمک می‌کند شناخت و اطلاعات بیش‌تری درباره‌ی رژیم غذایی، اندازه‌ی مغز و خصوصیات ظاهری چهره‌ی این سرده از اجداد انسان کسب کنند.
| ▲ | آرایه‌شناسی |
از لحاظ طبقه‌بندی علمی، جنوبی‌کپی انامی، از فرمانرو جانوران (Animalia)، از شاخه‌ی طنابداران (Chordata)، از رده‌ای پستانداران (Mammalia)، از راسته‌ی نخستی‌ها (Primates)، اززیرراسته‌ی خشک‌بینیان (Haplorhini)، از فروراسته میمونان (Simiiformes)، از خانواده‌ای هومینید (Hominidae)، از زیرخانواده‌ای میمون آدم‌آور (Homininae)، از تیره‌ای میمون آدم‌نما (Hominini) و از سرده‌ای جنوبی کپی (Australopithecus) است.
سنگواره‌های گونه‌های دودمان انسان پس از جدا شدن از شامپانزه‌ها امروزه نسبتاً به‌خوبی شناخته شده‌اند. قدیمی‌ترین آنان ساحل‌مردم چادی، که ۷ میلیون سال پیش و اُرُرین توگِنی که ۶ میلیون سال پیش می‌زیستند، هستند و پس از آنان سرده‌های زیر می‌زیستند: ۱- آردی‌کپی (۵٫۵ تا ۴٫۴ میلیون سال پیش) با گونه‌های آردی‌کپی کادابا و آردی‌کپی رامید؛ ۲- جنوبی‌کپی (۴ تا ۱٫۸ میلیون سال پیش) با گونه‌های جنوبی‌کپی انامی، جنوبی‌کپی عفاری، جنوبی‌کپی آفریقایی، جنوبی‌کپی بحرالغزالی، جنوبی‌کپی گارهی، و جنوبی‌کپی سدیبا؛ ۳- کنیامردم (۳ تا ۲٫۷ میلیون سال پیش) با گونه‌ی کنیامردم پخت‌رخ؛ ۴- پرامردم (۳ تا ۱٫۲ میلیون سال پیش) با گونه‌های پرامردم اتیوپی، پرامردم بویسی، و پرامردم تناور؛ ۵- انسان‌ها (۲ میلیون سال پیش تاکنون) با گونه‌های انسان ماهر، انسان رودولفی، انسان کارورز، انسان گرجی، انسان پیشگام، انسان سپرانن سیس، انسان راست‌قامت، انسان هایدلبرگی، انسان رودزیایی، انسان نئاندِرتال، انسان خردمند ایدالتو، انسان خردمند باستانی، و انسان فلورسی.
| ▲ | ریخت‌شناسی |
فسیل یافت‌شده موسوم به «ام آر دی» (MRD)، نشانی اختصاری در طبقه‌بندی گونه‌های انسان، متعلق است به سرده منقرضشده «جنوبی‌کپی انامی» با نام علمی «استرالوپیتکوس آنامنسیس» است.
جنوبی‌کپی انامی، از نظر آناتومی، ویژگی‌های عقب‌مانده‌ی را به نمایش می‌گذارد، به‌طوری‌که تفاوت اختصاصی میان این گونه و اردیپیتکوس (Ardipithecus) مشکل است.
تحقیقات پژوهشگران بر روی جمجمه یافت شده نشان می‌دهد که مغز انسان‌تباری که در اتیوپی می‌زیسته بسیار کوچک‌‌تر از هومو ساپینس (انسان خردورز) بوده که به آن در اصطلاح علمی «انسان نوین» نیز می‌گویند. بنابراین مغز انسان در روند تکامل مدام بزرگ‌تر شده است. این جمجمه هم‌چنین نشان می‌دهد که این سرده از انسان‌تباران گونه‌های بسیار برجسته و پیشانی‌ای کوتاه داشته است. بنابراین، طیف رشد انسان‌ها و تغییرات آناتومی نسبت به انسان‌های اولیه بسیار زیاد می‌باشد، چرا که آناتومی جمجمه آن‌ها با انسان امروزی بسیار متفاوت می‌باشد و بیش‌تر به میمون‌ها شباهت بسیار نزدیکی داشتند.
گفته می‌شود برخی از مشخصات اسکلت این موجود منعکس‌کننده‌ی مشخصات قابل مشاهده در گوریل‌های بسیار کهن است؛ هم‌چنین آثاری از گونه‌های انسان‌نما که بعداً ظاهر شدند در آن دیده می‌شود.
گونه‌ی پیش از جنوبی‌کپی، آردی‌کپی با نام علمی Ardipithecus سرده‌ای منقرض شده از دودمان انسان است. معروف‌ترین گونه‌ی این سرده آردی‌کپی رامید است که در حدود ۴٫۴ میلیون سال پیش می‌زیسته است و گونه‌ی ناشناخته‌تر این سرده آردی‌کپی کاداباست که در حدود ۵٫۶ میلیون سال پیش زندگی می‌کرده است. با این‌حال، دانشمندان می‌گویند که آردی با قدی ۱۲۰ سانتی‌متری در بالا رفتن از درختان مهارت داشته است، اما هم‌چنین روی دو پا راه می‌رفته است. با این‌حال کف پاهایش مثل انسان امروزی قوس‌دار نبوده، که نشان می‌دهد نمی‌توانسته در فواصل طولانی راه برود یا بدود.
بررسی و مطالعه روی فسیل ام‌آر‌دی (MRD) نشان می‌دهد جثه‌ی این سرده بسیار کوچک‌‌تر از انسان‌های امروزی بوده است. ابعاد جمجمه‌ی یافت‌شده، که ظاهراً متعلق به مردی بالغ است، ۲۰ سانتی‌متر - از جلو تا پس‌سر - و پهنای آن ۱۱٫۵ سانتی‌متر برآورد شده است. دانشمندان هنوز به برآورد دقیقی از قد و قامت این گونه نرسیده‌اند.
اما دانشمندان هنوز به برآورد دقیقی از قد و قامت جنوبی‌کپی انامی نرسیده‌اند، در حالی که، طبق برخی از گزارش‌ها احتمال داده می‌شود که نرهای این گونه حدوداً ۱۵۰ سانتی‌متر قد و وزن ۴۵ کیلوگرمی داشتند و در کنار آن‌ها ماده‌ها قد یک متری و وزن ۲۸ کیلوگرمی را دارا بودند.
| ▲ | محیط زندگی |
سنگواره‌های گونه‌ای جنوبی‌کپی انامی، در کنیا، به‌ویژه در خلیج آلیا، در تورکانای شرقی یافت شد. از طریق تجزیه‌وتحلیل داده‌های ایزوتوپ پایدار، اعتقاد بر این است که محیط زیست آن‌ها سایبان‌های جنگلی بیش‌تری در اطراف دریاچه‌ی تورکانا، نسبت به امروز داشت. بیش‌ترین تراکم جنگل‌های چوبی در خلیج آلیا در امتداد رودخانه‌ی اجدادی اومو (Omo) بود. به نظر می‌رسد که حاشیه‌ی رودخانه را بیش‌تر زمین‌های هموار تشکیل می‌داد، هم‌چنین در ساحل خلیج آلیا چنین وضعتی وجود داشت، که می‌توانست درختان دانه‌دار را پدید آورد. با این وجود، این مسئله قطعی نیست و در مورد آن پژوهش‌های بیش‌تر لازم است.
| ▲ | رژیم غدایی |
ظاهراً سردهی جنوبی‌کپی، در خصوص آن‌چه می‌خوردند، کمتر سخت‌گیری می‌کردند. این امر به آن‌ها این اجازه را می‌داد که تنوع غذایی بیش‌تری داشته باشند. شواهد باستان‌شناسی نظیر فسیل دندان‌ها و آرواره نشان می‌دهد که این موجودات به‌ریشه‌ها، ساقه‌ها و بذرهای گیاهان علاقه داشتند. اجداد جنوبی‌کپی در جنگل‌هایی زندگی می‌کردند که درختان میوه‌ای کمتری داشتند، از این‌رو، کمبود مواد غذایی بسیار شایع بود. در نتیجه، آن‌ها مجبور بودند در جستجوی غذا، شروع به کندن زمین کنند. آن‌ها ریشه‌ها و پیازهای خوشمزه‌ی پُرکالری را یافتند که ارزش غذایی بسیار بیش‌تری نسبت به میوه‌ها داشتند.
[▲] يادداشت‌ها
[▲] پيوست‌ها
لیلا میرزاخان، جمجمه ۳،۸ میلیون ساله‌ی نیاکان انسان
...
[▲] پی‌نوشت‌ها
...
[▲] جُستارهای وابسته
□
□
□
[▲] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[▲] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
رده‌ها │ ...
