[...] [...]
رازق مامون (زادۀ ۱٣۴٣ خ - )، نویسنده و خبرنگار چیره‌دست معاصر افغانستان است[۱] که عاصف حسینی از او بهعنوان جنجالیترین روزنامهنگار این کشور نام می‌برد و می‌افزاید که "او هر از گاهی اسناد و اطلاعات سیاسی را از منابع نامعلوم منتشر میکند و زلزلهیی را در عرصه سیاست افغانستان ایجاد میکند"[٢] و شماری از آگاهان به این باورند که در برخی موارد افشاگریهای مامون بر معادلات سیاسی در کابل تاثیر میگذارد[٣].
[↑] زندگی‌نامه
رازق مامون، در سال ۱٣۴٣ خورشیدی در یک خانوادۀ پنجشیری، در شهر کابل به‌دنیا آمد. او خود میگوید: "من در اصل از ولایت پنجشیر هستم؛ اما زادگاه اصلی و بستر شخصیت فکری و خانوادگی من شهر کابل است"[۴].
وی آموزش‌های دورۀ ابتدایی و متوسطه را به ترتیب در مدرسه "سید جمال‌الدین افغان" و دبیرستان "شیرشاه سوری" به پایان برد. در شانزده سالگی تحت تأثیر جو سیاست‌زده آن روزگار، به سیاست علاقه‌مند شد و به‌گفتۀ خود او: "از شانزده سالگی دارای تفکرات سیاسی بود و از ابتداء در یک محیط سیاسی‌اندیش، در دو بستر فکری سیاسی چپ و راست پرورش یافت."[۵]
اما عاصف حسینی مینویسد: "او در ۱٦ سالگی بهدلیل عضویت در حزب اسلامی گلبدین حکمتیار به زندان رفت و در سال ٦٦ از زندان آزاد شد. رزاق مامون در گفتگویی با تلویزون طلوع گفت که پس از آزادی از زندان فعالیت سیاسی نداشته است."[٦]
رازق مامون دربارۀ خود مینویسد:
- "دیریست که از چهارچوب سازمانی بسترهای فکری چپ و راست خارج شده‌ام. اما جوهره‌های اصلی که مرا در پهنای انسان بودن و برای انسانیت و مراد غایی رهنمونی می‌گشت، با تمام قوت در من باقی است و من به برکت همین جوهره هنوز می‌توانم مدعی شوم که غایت مطلوب من انسان شدن و تلاش برای انسانی زیستن است. البته در این امر گاه‌گاهی من بیش از حد معمول شتابزده و احساساتی عمل می‌کنم.
از اوایل سالهای شصت خورشیدی که در زندان بودم به ادبیات روی آوردم. در ابتدا گرایش به‌سرایش شعر داشتم؛ اما به‌زودی متوجه شدم که شهروند خوبی برای این دنیای پیچیده و لطیف نیستم. شاید من دنیایی داشتم که در قلمرو شعر نمی‌توانستم این دنیا را نفس بکشم و درونی کنم. تغییرات ذهنی من سریع‌تر از آهنگ دوره‌های اولیه شعرسرایی بود. به‌همین سبب، یک مشت سروده‌ها را به آتش ریختم و خودم را تحویل دنیای داستان‌نویسی کردم. از سالهای نیمه اول شصت به داستان‌نگاری کوتاه روی آوردم."[٧]
مامون فعالیت مطبوعاتی خود را در دوران سربازی - در اواخر دولت دکتر نجیب - آغاز کرد. او در همان سالها توانست با یاری رهنورد زریاب که رییس انجمن ادبی بود، از بخش نظامی به بخش ملکی منتقل شود و مسوولیت کانون نویسندگان جوان را به عهده بگیرد[٨].
مامون میگوید: "مأموریت کاری من، برای گذران زندگیام، روزنامهنگاری است و بلافاصله پس از رهایی از زندان هفت ساله، در سال ۱٣٦٦ در نشریات مختلف به کار پرداختم و بین سالهای ۱٣٧۱ تا ۱٣٧۵ مدیر مسوول هفتهنامه کابل بودم."[۹]
رزاق مامون نخستین مدیر مسوول هفتهنامه "کابل" پس از سقوط رژیم کمونیستی بود. او در زمان حکومت طالبان به پاکستان رفت و از اواخر دهه ۹٠ تا سال ٢٠٠٢ میلادی، با نام مستعار "احمد آرمان"[۱٠]، بهعنوان خبرنگار بی بی سی، در پیشاور کار میکرد[۱۱]. پس از سقوط طالبان به کابل بازگشت و چهار سال با رادیو آزادی که از پراگ پخش میشد، همکار بود[۱٢] و سپس به تلویزیون خصوصی طلوع رفت[۱٣]. او خود در این باره مینویسد:
- "مدت ۵ سال خبرنگار بخش فارسی رادیوی بی بی سی (بخش افغانستان) در پیشاور بودم. سپس چهار سال در رادیوی آزادی بهعنوان خبرنویس و روزنامهنگار خدمت کردم. در سال ٢٠٠٦ در تلویزیون طلوع مشغول به کار شدم و کمتر از یک سال گردانندگی برنامه "گفتمان" را بر عهده داشتم. حالا بیکار هستم."[۱۴]
وی در سالهای اخیر، کتابهای دربارهی مرگ احمدظاهر، مشهورترین آوازخوان افغانستان، قتل دکتر نجیبالله، آخرین رئیس جمهور رژیم کمونیستی و قتل فاروق یعقوبی، وزیر اطلاعات او منتشر کرده است که در این کتابها افرادی را بهدست داشتن در این قتلها متهم کرده که به حکومتهای پیشین افغانستان و یا طالبان مرتبط بودهاند و برخی از آنها امروزه نیز جزئی از چهرههای سیاسی این کشور هستند[۱۵].
کتاب اخیر وی، زیر عنوان "رد پای فرعون"، نیز عمدتاً به نقش ایران در تحولات سالهای جنگ داخلی در افغانستان میپردازد[۱٦] و یکی از اتهاماتی که در این کتاب علیه ایران مطرح شده، دست داشتن این کشور در قتل احمدشاه مسعود است. این در حالی است که در سالهای جهاد و همچنین در سالهای حکومت طالبان ایران رسماً از فرمانده مسعود حمایت میکرد[۱٧].
اخیراً، رزاق مامون شامگاه سه شنبه ٢٨ جدی (دی) ۱٣٨۹ خورشیدی (۱٨ ژانویه ٢٠۱٢ میلادی)، در نزدیکی خانهاش، واقع در محله مکروریان شهر کابل، مورد حمله فرد ناشناسی قرار گرفت و بهصورتش اسید پاشیده شد[۱٨]. بلافاصله او به بیمارستان "چهارصد بستر" کابل منتقل شد و تحت درمان قرار گرفت. پزشکان گفتند که "چشمانش بهدلیل داشتن عینک آسیب ندیده، اما صورتش زخمهای عمیقی برداشته است"[۱۹]. با آن که تا هنوز بهدرستی معلوم نیست چه فرد و یا گروهی عاملان این حادثه بودهاند[٢٠]، مامون گفته است که این حمله به فعالیتهای روزنامهنگاری او مرتبط بوده است[٢۱] و او با صراحت جمهوری اسلامی ایران را متهم کرد که این عمل تروریستی کار آنهاست[٢٢]. این در حالی است که خواجه محمدرفیع (که در برخی از گزارشها خواجه عبدالرفیع آمده)، کسی که به ظن تیزابپاشی به روی مامون دستگیر شده میگوید که وی برای انتقامگیری اینکار را کرده است. رفیع شوهر زهرا موسوی است که مامون گویا با وی روابط نامشروع داشته است. با توجه به اعتراف محمدرفیع و نقلقولهای خانوادهی متهم، گمان اینکه این حمله انتقامگیری سیاسی بوده باشد را مردود میسازد و این ظن را بیشتر تقویت میکند که رزاق مامون، تاوان لغزشهای اخلاقیاش را پس داده است[٢۳].
[↑] آثار
رازق مامون دارای چندین آثار چاپ شده است که میتوان از آنها چنین نام برد:
- رمان عصر خودکشی (دو جلد) جلد اول هشت سال پیش در ۴٧٠ نسخه در پشاور چاپ شده اما جلد دوم انتشار نیافته است.
- نمایشنامه افشین (در هفت پرده - چاپ نشده)
- مجموعه داستانهای کوتاه سلام بر عشق (چاپ شده)
- مجموعه داستان کوتاه "مرا بازداشت میکنند" (چاپ شده)
- نمایشنامه زلزله (چاپ شده)
- نمایشنامه عبدالخالق (نوجوانی که نادرشاه را ترور کرد)
- چند خط سرخ (مجموعهیی از مقالات در رد نظرات دکتر حقشناس - چاپ نشده)
- احمدظاهر چگونه ترور شد؟ (چاپ کابل)
- راز خوابیده: جلد اول - اسرار مرگ دکتر نجیبالله (همراه با اسناد خطی و انکارناپذیر - چاپ شده)
- راز خوابیده: (جلددوم - سقوط دکتر نجیب و راز مرگ فاروق یعقوبی - چاپ شده)
- حق پادشاهی - نمایشنامه در پنچ پرده (چاپ شده)
مسعود در نبرد استخباراتی: (تحقیقات - چاپ شده) - تکنوکراتهای مسلح - مجموعۀ مقالات سیاسی (چاپ شده)[٢۴]
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- اعلاميۀ مطبوعاتی رئیس جمهور، ٢٩ جدی ١٣٨٩
[۲]- رزاق مامون کیست؟، بخش دری سایت دویچه وله (صدای آلمان)
[۳]- همانجا
[۴]- زنده‌گی‌نامه قلمی رزاق مامون، سایت آسمایی
[۵]- همانجا
[۶]- رزاق مامون کیست؟، پیشین
[٧]- زنده‌گی‌نامه قلمی رزاق مامون، پیشین
[۸]- رزاق مامون کیست؟، پیشین
[۹]- زنده‌گی‌نامه قلمی رزاق مامون، پیشین
[۱٠]- رزاق مامون کیست؟، پیشین
[۱۱]- به صورت یک روزنامهنگار افغان اسید پاشیده شد، بخش فارسی سایت بی بی سی: چهارشنبه ۱۹ ژانويه ٢٠۱۱ - ٢۹ دی ۱۳۸۹
[۱۲]- رزاق مامون کیست؟، پیشین
[۱۳]- به صورت یک روزنامهنگار افغان اسید پاشیده شد، پیشین
[۱۴]- زنده‌گی‌نامه قلمی رزاق مامون، پیشین
[۱۵]- به‌صورت یک روزنامهنگار افغان اسید پاشیده شد، پیشین
[۱۶]- همانجا
[۱٧]- تشکیل تیم ویژه تحقیق برای ردیابی عاملان حمله به روزنامهنگار افغان، بخش فارسی سایت بی بی سی: چهارشنبه ۱۹ ژانويه ٢٠۱۱ - ٢۹ دی ۱۳۸۹
[۱۸]- به صورت یک روزنامهنگار افغان اسید پاشیده شد، پیشین
[۱۹]- همانجا
[٢٠]- داکتر سید مخدوم رهین از رزاق مامون عیادت کرد، سایت خبری آژانس باختر
[٢۱]- به صورت یک روزنامهنگار افغان اسید پاشیده شد، پیشین
[٢۲]- پرتو نادری، دشمن در تاریکی توطیه میکند، سایت آسمایی
[٢۳]- حملهکننده به رزاق مامون اعتراف کرد، وبگاه کنکاش
[٢۴]- زنده‌گی‌نامه قلمی رزاق مامون، پیشین
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
□
□
[برگشت به بالا] [گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله]
