 |
|
امیر شیرعلی خان
فهرست مندرجات
پادشاهان افغانستان سلسله‌ی بارکزایی
امیر شیرعلی‌خان بارکزی (زادۀ ۱۸۲۵ م - درگذشتۀ ۱۸۷۹ م)، سومین پسر امیر دوسـت‌محمدخان، دومین امیـر افغانسـتان از دودمـان بارکـزی بـود که دو نوبـت - بین سـال‌های (۱۸۶۳-۱۸۶۶ م) و (۱۸۶۸-۱۸۷۹ م) - در افغانسـتان پادشـاهی کـرد.
| ▲ | زندگی‌نامه |
 |
امیـر شـیرعلـی‌خان، سـومین پسـر امیـر دوسـت‌محمدخان، در سـال ۱۸۲۵ میـلادی زاده شـد.
امیر دوسـت‌محمد خان، در آخرین روزهای عمرش که سخت بیمار بود و «امید بهبودی برایش باقی نمانده بود، فقط دو مسـئله در نظرش پیهم می‌گذشـت و در واقع هر دوی آن اهمیت حیاتی داشـت، یکی تعیین جانشـین، دو دیگر، فتح هرات.» بنابراین، شهزادگان و سرداران را احضار نمود و به نوشتۀ میرزا یعقوب‌علی‌خان خافی در کتاب «پادشاهان متأخر افغانستان»، چنین آغاز سخن کرد:
- «در ده بوری کابل سـردار محمدعلی‌خان پسـر سـردار شیرعلی‌خان را ولیعهد پدرش کرده به‌دست خود شمشیر به کمرش بسـتم و به‌شـما بزرگان حضور خطاب کردم که سـردار شیرعلی‌خان جانشـین من اسـت. امروز مرض سـرکار قوی و امید صحت شـدن ندارد، به صلاح و صوابدید شـمایان باید سـردار شیرعلی‌خان را ولیعهد سـازم و به‌جای خود پادشـاه افغانسـتان نمایم، شـمایان چه مصلحت می‌دهید؟ جمله بزرگان که حضور داشتند قبول کردند و عرض کردند که خداوند مبارک گرداند. بعد از آن به‌دسـت مبارک خود دستار خود را به سـر سـردار شـیرعلی خان گذاشتند و شمشـیر خود را به کمرش بسـتند و به‌حضور خرد و بزرگ و پسـران خود و جمیع بزرگان لشـکر و افواج دربار موج به منصب امیر سـر افراز نمودند.
بعد از آن به‌حضور مبارک از همه مردم چه شـاه و چه گدا بیعت گرفتند و جمله مبارک بادی کردند و از جانب امیر شـیرعلی خان تمامی سـرکردگان و بزرگان سـرکار نصیحت کردند و امر به فرمان برداری امیر شـیرعلی خان نمودند. ثانی در باب اتفاق وعظ و نصیحت فرمودند و تحقیقات بسـیار و سـفارشـات بی‌شـمار کردند. چون از این رهگذر فارغ شـدند در حضور تسـخیر هرات و تأخیر نکردند و سـرعت نمودن با بزرگان و سـرکردگان گفتگو کردند، امر نمودند و اجازه دادند که تکیه بر ضمایر الهی کرده به‌زودی یورش برند و در حیات سـرکار شـهر هرات را تصرف دارند، زیرا که پادشـاه شـما که من باشـم عمر خود را آخر می‌دانم و در باقی عمر خود اعتماد ندارم هر چند زودتر کار هرات را انجام بدهید آرزوی پادشـاه بر آورده می‌شـود و آرمان به‌دل نمی‌ماند و می‌خواهم که فتح هرات را ملاحظه کنم بعد آسـوده‌خاطر به‌رضای خداوند واصل شـوم.»
امیر شیرعلی‌خان، نخستین پادشاه افغانستان است که از او تصویر واقعی به‌جا مانده است. این تصویر، توسط جان بروک، در سال ۱٨٦٩ میلادی، در امباله، در هند بریتانیایی، در یک نشست بزرگ تشریفاتی که در آن امیر برای گفتگو با بریتانیا درباره‌ی پیمان جدید شرکت کرده بود، گرفته شده است.
امیر شیرعلی خان در ۱۲ ژوئن ۱٨٦٣ میلادی، پس از مرگ پدرش - در سن ۴۱ سالگی - زمام قدرت را به‌دست گرفت. اما نوبت اول پادشاهی او که پنج سال طول کشید، در ادامه اختلافات و جنگ‌های شدید بین برادران محمدزایی، به‌منظور کسب مقام سلطنت، گذشت.
در این ایام، به‌نوشته میر غلام‌محمد غبار، انگلیسی‌ها، به حال تماشاچی باقی ماندند. اما همین که امیر شیرعلی خان به‌سوی هرات رفت، آن‌ها در سال ۱٨٦٧، یادداشتی برای امیر فرستادند که اگر او تمایلی به ایران نشان دهد، حکومت بریتانیا، علناً به تقویت رقبای امیر (برادران و برادرزاده‌های او) خواهد پرداخت.
با این حال، سرانجام، دوره‌ی اول پادشاهی او با پیروزی برادرش، محمدافضل‌خان (پدر عبدالرحمن‌خان) به‌پایان رسید ولی پس از مدت کوتاهی، امیر با نیروی داخلی خود به خانه‌جنگی‌ها پایان داد و در ۱٨٦٨ میلادی دوباره پادشاه شد.
تصـویـر امیــر شــیـرعـلـی خـان، در ســال ۱٨٦۹ میـلادی، در کنفـرانـس امبـاله (Ambala) در هند بریتانیایی. امیر شیرعلی‌خان در امباله، مایو (Mayo)، نایب‌السلطنه بریتانیا را دیدار کرد و خواهان حمایت از بریتانیا در برابر تهاجم احتمالی امپراتوری روسیه شد؛ زیرا، روس‌ها، در سال ۱٨٦٨ میلادی، بخارا را تسخیر نموده بودند. در ضمن امیر شیرعلی خان، در این سفر، از بریتانیا خواست تا عبدالله، پسرش را که در این تصویر، در سمت راست امیر ایستاده است، به‌عنوان ولیعهد و جانشین او به‌رسمیت بشناسد.
سلطنت امیر شیرعلی‌خان با تهدید دو قدرت بزرگ آن زمان (یعنی: بریتانیای کبیر و روسیه) رویه‌رو بود. اما او تا سال ۱۸۷۹ میلادی بی‌طرفی افغانستان را حفظ کرد.
امیر شیرعلی‌خان، پادشاه افغانستان، بین دو ابر قدرت: شیر (بریتانیا) و خرس (روسیه)
| ▲ | نگارخانه |
...
[▲] يادداشت‌ها
[▲] پيوست‌ها
...
[▲] پی‌نوشت‌ها
در دانشنامه ویکی‌پدیا (انگلیسی) تاریخ تولد امیرشیرعلی خان ۱۸۲۵ میلادی ذکر شده است. رجوع شود به مقالۀ: Sher Ali Khan. اما محمدنعیم قدرت، در کتاب «سیاه و سفید (حقایق تاریخی از چشم‌انداز تصویر)» صفحات ۲۲ و ۲۳، تولد او را در سال ۱۸۲۲ میلادی نگاشته است.
احمدعلی کهزاد، رجال و رويدادهای تاريخی افغانستان، ص ؟
میر غلام‌محمد غبار، افغانستان در مسیر تاریخ، ج ۱، ص ۵۸۹
همان‌جا، ج ۱، ص ۵۹٧
همان‌جا، ج ۱، ص ۵۹٧
[▲] جُستارهای وابسته
□
□
□
[▲] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[▲] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
رده‌ها: │ تاریخ افغانستان │ پادشاهان افغانستان │ زندگی‌نامه‌ها
