[...] [...]
بسم‌الله محمدی (زادۀ ۱٣۴٠ خ - )، از جنگ‌سالاران دوران جهاد افغانستان و وزیر پیشین وزارت داخله (کشور)[۱] و وزیر کنونی وزارت دفاع این کشور است که نهادهای بین‌المللی و ناظران خارجی، او را یک چهرۀ محافظه‌کار مخالف تحولات مثبت و آلوده به فساد اداری توصیف کرده‌اند[٢].
[↑] زندگی‌نامه
بسم‌الله محمدی، در سال ۱٣۴٠ خورشیدی (۱۹۶۱ میلادی)، در درۀ پنجشیر به‌دنیا آمد. پس از ۱۴ سال آموزش، با دریافت درجۀ فوق‌دیپلم از مدرسۀ عالى امام ابوحنيفۀ کابل فارغ شد. سپس، تحصيلات نظامى را در سال ١٣٧٤ در دانشکدۀ حربی کابل، به پايان رسانید[٣]. او که نزد مردم پنجشیر به‌نام آمرصاحب بسم‌الله خان مشهور است، از یاران دوران جهاد احمدشاه مسعود بود. به‌روایت آگاهان، مسعود او را بسیار دوست می‌داشت و به او توجه و عنایت ویژه داشت که به گفتۀ محمدسلیم صائب، گه‌گاهی غبطه‌ی دوستان و حسادت خودبینان را سبب می‌شد[۴]. در زمان حکومت مجاهدین، در سال ١٣٧٤ به‌عنوان قوماندان فرقۀ چهل پياده، در سال ١٣٧٩ به‌عنوان قوماندان عمومى گارد ملى گماشته شد[۵].
پس از فروپاشی امارت اسلامی طالبان، محمدی بر اساس زد و بندهای سیاسی در کنفرانس اول بن، در سال ١٣٨١، به‌سمت فرمانده ستاد مشترک (لوی درستیز) وزارت دفاع افغانستان خدمت کرد[٦] و حدود ٩ سال، در بخش‌های مختلف این وزارت، مشغول به‌کار بود[٧].
محمدی، در اوایل ١٣٨٩، توانست از مجلس نمایندگان (ولسی‌جرگه) افغانستان، به‌عنوان وزیر امور داخله، رای اعتماد بگیرد. اما در اواسط ماه اسد (مرداد) ١٣٩١، وی و سترجنرال عبدالرحيم وردک، وزير دفاع ملى، به‌دليل افزايش ناامنی‌ها در کشور و نداشتن اقدامات مؤثر در پاسخ به حملات موشکی (راکتی) پاکستان، از سوی مجلس نمایندگان سلب صلاحيت شدند[٨].
به گفتۀ رازق مأمون، ناتو و امریکا نسبت به ژنرال بسم‌الله محمدی بی‌اعتماد هستند. بسم‌الله محمدی برای جلب و نزدیکی با امریکایی‌ها از تلاش‌های مستمر و شباروزی دریغ نکرده؛ اما ناظران خارجی او را یک چهرۀ محافظه‌کار مخالف تحول و آلوده به فساد اداری می‌دانند. اساساً [آمریکا به] محمدی به‌عنوان یک مانع در پروسۀ انتخابات و تحولات آینده مظنون است[۹]. این در حالی است که او، مدال شايستگى از سوى رئيس جمهور امريکا را به‌دست آورده است[۱٠].
رازق مأمون می‌افزاید: «در سال‌هایی که ژنرال محمدی مسئولیت لوی درستیز اردوی ملی را به‌عهده داشت، اختلافات و جنجال‌هایی بین وی و ژنرال رحیم وردک بروز کرده بود. رئیس جمهور کرزی که به‌نوبۀ خود با رحیم وردک میانه خوب نداشت، از بسم‌الله محمدی در برابر وی حمایت می‌کرد. اشاره‌هایی که بعدها در برخی روزنامه‌های بین‌المللی مشاهده شد خبر از آن داشت که رحیم وردک به مشاوران امریکایی توضیح داده بود که در ایجاد نظم و اصلاحات در وزارت دفاع دست وی بسته است. حتی وی بعد از رسوایی دزدی و غارت در شفاخانۀ سردار داوود خان، به امریکایی‌ها توصیه کرده بود اگر به حسابگیری زودهنگام از بسم‌الله محمدی شروع کنند، ممکن است مشکلات داخلی افزایش یابد.»[۱۱]
نام محمدی مانند همه کسانی که پیشینۀ جنگویی و شرکت در جنگ‌های داخلی دارند، در فهرست ناقضان حقوق بشر شامل است. از آن‌جایی که جامعه جهانی به حامد کرزی در کنفرانس توکیو هشدار داده بود که خودش را از چهره‌ها و افرادی که در جنگ‌ها و کشتارها سابقه دارند، جدا کند. در غیر آن، تمامی کمک‌ها به افغانستان قطع می‌شود، کرزی، ناگزیر، به حذف محمدی از کابینه شده است.
به‌نطر رازق مأمون، هدف اصلی حذف بسم‌الله محمدی بود که از آغاز کار بر رئیس جمهور تحمیل شده بود، او می‌نویسد:
- «کشته‌شدن دو افسر امریکایی در وزارت داخله، شخص وزیر داخله را مظنون قرار داد. قتل با هیچ یک از قتل‌های قراردادی و طالبی شباهت نداشت. در انجام تحقیقات شخص وزیر چندان همکاری نکرده و یا بی‌میل بود. چهل و دو میلیون دالر از شفاخانه سردار داوود ناپدید شده است. در آن ایام، بسم‌الله محمدی، لوی درستیز بود و جنرال یفتلی رئیس صحیۀ وزارت دفاع. تمام افسران ارشد شفاخانه شهادت داده‌اند که آقای یفتلی انبارهای شفاخانه را که از سوی ناتو از تجهیزات بسیار پیشرفته و دارو انباشته می‌شد؛ شب هنگام به‌جای نامعلومی انتقال می‌داد. آیا وی در این اقدامات از رحیم وردک هدایت می‌گرفت یا از بسم‌الله محمدی؟
رحیم وردک در برابر تحقیق کنندگان امریکایی کاملاً از این جریانات اظهار بی‌خبری کرد. هیأت بازرس امریکا پروندۀ کلانی را در رابطه به‌دست داشتن بسم‌الله محمدی در تخلیۀ ذخیره‌گاه‌های شفاخانۀ چهارصد بستر، در اختیار دارد»[۱٢]
بازهم به گفتۀ همو، زلمی مجددی، یار دوران «جهاد و مقاومت» بسم‌الله محمدی و نمایندۀ بدخشان در پارلمان که از نزدیکان رئیس جمهور کرزی به‌شمار می‌رود، پروژۀ برکناری محمدی را رهبری کرد.
وی حملات اصلی را بالای بسم‌الله محمدی و رحیم وردک آغاز کرد و بسم‌الله محمدی را به‌حیف و میل ٢۵ میلیون دلار که از سوی امریکا برای تأمین امنیت وکلای پارلمان به وزارت داخله داده بود، متهم نمود. هم‌چنان وی گفت:
- «بودجه‌ای که برای مبارزه با مواد مخدر به نهاد شما داده شد به مصرف نرسیده است. چند ماه قبل در دفتر شما مشاور بلند پایه خارجی کشته شد. آیا این‌ها ضعف ارگان‌های شما را نشان نمی‌دهد؟ شما در این مورد چه اجرائیاتی را انجام داده‌اید؟
ما بارها با وکلای بدخشان در مورد ناامنی‌های بدخشان گفتگو کردیم و بعد از این که شما وزیر داخله شدید، ناامنی بدخشان افزایش یافت و برای حملاتی که در این منطقه می‌شود شما، تنها گروهی را فرستادید که نه‌تنها امنیت را تامین نکردند، بلکه اسلحه و مهمات به مخالفین دادند و امروز می‌بینیم که هم تاجکستان و هم نقاط مرزی از وجود طالبان رنج می‌برد و ۱٦ نفر جام شهادت نوشیدند و شما هیچ اقدامی نکردید.
بورسیه‌های تحصیلی که در هر دو وزارت می‌آید صرف بر اساس روابط توزیع می‌شوند و خویشان و اقارب خود را روان می‌کنید.»[۱٣]
در نهایت، مجلس نمایندگان افغانستان پس از استیضاح بسم‌الله محمدی، وزیر داخله و رحیم وردک، وزیر دفاع، رأی به رد صلاحیت و سلب اعتماد از آن‌ها داد[۱۴].
با این حال، پس از سه هفته، بسم‌الله محمدی از سوی رییس‌جمهور کرزی به‌عنوان نامزد وزیر وزارت دفاع معرفی شد. به نوشتۀ روزنامۀ ٨ صبح:
- «به‌نظر می‌رسد که سلب صلاحیت بسم‌الله محمدی از سمت وزارت امور داخله، روابط حامد کرزی و مارشال محمدقسیم فهیم، معاون اول ریاست‌جمهوری را متاثر کرده است. گفته می‌شود که مارشال فهیم بسیار تلاش کرد تا بسم‌الله محمدی از آزمون رای اعتماد پارلمان موفق بیرون شود.
برخی از نمایندگان پارلمان گفتند که او با بسیاری از نمایندگان، تماس گرفته بود و از آنان خواسته بود، تا به بسم‌الله محمدی رای اعتماد دهند. اما جناح نیرومند طرفدار حکومت در پارلمان، از بسم‌الله محمدی حمایت نکرد. دلیل آن هم این بود که از سوی رییس‌جمهور کرزی اشاره‌ای مبنی بر حمایت از بسم‌الله محمدی دریافت نکرده بود. به همین علت، تلاش‌های مارشال محمد قسیم فهیم برای حفظ بسم‌الله محمدی در سمت وزارت امور داخله، ناکام ماند. سلب صلاحیت آقای محمدی از سمت وزارت امور داخله، مارشال فهیم را سرخورده کرد.»[۱۵]
در ۲۵ سنبله ۱۳۹۱، «ژنرال بسم‌الله محمدی کاندید وزیر، وزارت دفاع ملی با کسب ۱٢۴ رای از مجموع ٢۴۱، پنجاه به‌علاوه یک رای نمایندگان را به‌دست آورد و راهی وزارت دفاع ملی شد»[۱٦].
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱: زندگی‌نامه بسم‌الله محمدی از زبان خودش
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- بسم‌الله خان محمدی، از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
[٢]- رازق مامؤن، پی‌آمد حذف دو وزیر؛ تشدید کشمکش یا سازش‌های جدید؟، چشم‌انداز، اتاق تحلیل و خبر (وبلاگ رازق مأمون)
[٣]- ميرآغا نصرت صميمى، زندگی‌نامه‌هاى سه نامزد وزير و نامزد رياست امنيت ملى، خبرگزاری پژواک: ۱٢ سپتامبر ٢٠۱٢
[۴]- محمدسلیم صائب، ستر جنرال بسم‌الله محمدی، سایت خاوران
[۵]- ميرآغا نصرت صميمى، پیشین
[٦]- محمدسلیم صائب، پیشین
[٧]- ميرآغا نصرت صميمى، پیشین
[٨]- همان‌جا
[۹]- رازق مأمون، پیشین
[۱٠]- ميرآغا نصرت صميمى، پیشین
[۱۱]- رازق مأمون، پیشین
[۱٢]-
[۱٣]-
[۱۴]-
[۱۵]- تلاش مارشال برای حفظ بسم‌الله محمدی، روزنامۀ هشت صبح: سه‌شنبه ۱۴ سنبله ۱۳۹۱
[۱٦]- جنرال بسم‌الله محمدی وزیر دفاع ملی افغانستان شد، خبرگزاری صدای افغان (آوا): شنبه ۲۵ سنبله ۱۳۹۱
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
