- واژه‌شناسی
- طبقه‌بندی علمی
- تاریخچۀ کشف
- يادداشت‌ها
- پيوست‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
- پيوند به بيرون
[...] [...]
انسان‌ساییان یا میمون‌های آدم‌وار[۱] (با نام علمی: Homininae)، در آرایه‌شناسی علمی، زیرخانواده‌ای از خانوادهٔ انسان‌سانان (یا هومینید)[٢] است[٣]. این زیرخانواده شامل انسان‌ها، گوریل‌ها، شمپانزه‌ها و بونوبوها و برخی دیگر از خویشاوندان منقرض‌شده‌ی آنان می‌شود[۴]. به‌سخن دیگر، شامل همه انسان‌سانان یا انسان‌ریخت‌های که پس از انشعاب از اورانگوتان‌ها (پونگینه‌‌ها) به‌وجود آمده‌اند[۵].
در کلادوگرام انسان‌ساییان، سه شاخه‌ی اصلی وجود دارد که منجر به سرده‌های گوریل‌ها، شامپانزه‌ها و بونوبوها، و انسان می‌شود. امروزه، چندین گونه از شامپانزه‌ها و گوریل‌ها باقی مانده است؛ در حالی که فقط یک گونه از انسان موجود است. هر چند که آثار چند گونه‌ی فرضی پیش از تاریخ آن با قُدمت در حدود ۱٢٠٠٠ سال پیش (انسان فلورسی[٦] و انسان‌تبار دنیسووا[٧]) به‌دست آمده است. با این وجود، موجودات این رده به‌عنوان انسان‌سایان (Homininae) در نظر گرفته می‌شود که نباید با انسان‌تباران[٨] (Hominini) اشتباه شود[۹].
در زیرخانوادهٔ انسان‌ساییان، شمپانزه‌ها به انسان نزدیک‌ترند تا به‌دیگر کپی‌های بزرگ — به‌ویژه گوریل‌ها. بنابراین، انسان و شمپانزه نزدیک‌ترین خویشاوندهای یکدیگرند[۱٠].
[↑] واژه‌شناسی
انسان‌ساییان واژۀ برساخته فارسی برای نامیدن «هومینینه» (Homininae) است که به آن «میمون‌های آدم‌وار» نیز گفته می‌شود[۱۱].
[↑] طبقه‌بندی علمی
انسان‌ساییان (براساس رده‌بندی جان ادوارد گری در سال ۱۸۲۵ میلادی)، از فرمانرو جانوران[۱٢]، شاخه‌ی طنابداران[۱٣]، رده‌ی پستانداران[۱۴]، راسته‌ی نخستی‌سانان (نخستی‌ها یا پریمات‌ها)[۱۵]، فروراسته‌ی میمونان[۱٦]، بالاخانواده‌ی انسان‌واران (کپی‌ها)[۱٧]، و زیرخانواده‌ی از تیره‌ی انسان‌سانان (هومینیدها)[۱٨] است. پان‌تباران[۱۹] و انسان‌تباران[٢٠] از تباری از زیرخانواده‌ی انسان‌ساییان هستند[٢۱].
[↑] تاریخچه کشف
تا سال ۱۹٨٠، خانواده‌ی انسان‌سانان یا هومینیدها (Hominidae) فقط شامل انسان‌ها می‌شد و کَپی‌های بزرگ (great apes) در خانواده‌ی «Pongidae» قرار داشت. اکتشافات بعدی منجر به تجدیدنظر در این طبقه‌بندی شد. در حال حاضر، انسان‌سایان هم کَپی‌های بزرگ (زیرخانواده‌ی Ponginae) و هم انسان‌ها (زیرخانواده‌ی Hominidae) را در بر می‌گیرد. همچنین اکتشافات بعدی نشان داد که گوریل‌ها و شامپانزه‌ها بیشتر نزدیک به انسان‌ها هستند تا به اورانگوتان‌ها. از این روی، آنان نیز در زیرخانواده‌ای انسان‌ساییان (Homininae) قرار گرفتند[٢٢].
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]-
[٢]- انسان‌سا یا هومینید (با املای هومونید هم نوشته شده) با نام علمی Hominidae (انگلیسی‌شده: Hominid، همچنین به‌نام کَپی‌های بزرگ great apes یاد شده‌است.) یک خانوادهٔ آرایه‌شناختی است که شامل چهار سردهٔ موجود است: شامپانزه‌ها، گوریل‌ها، انسان‌ها و اورانگوتان‌ها.
[٣]- انسان‌ساییان، از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
[۵]- همان‌جا
[٦]- انسان فلورسی، با نام علمی «Homo floresiensis» گونه‌ای منقرض‌شده از انسان است. بازمانده‌هایش در جزیرهٔ فلورس در اندونزی یافت شده است. کم‌ترین قدمت نمونه‌های به‌دست آمده حدود ۱۲۰۰۰ سال است.
[٧]- انسان‌تبار دنیسووا با نام علمی «Denisova hominin»، نام جمعیتی از انسان‌تباران است که باقی‌ماندهٔ دو نفر از ایشان در غار دنیسووا در رشته‌کوه آلتایی سیبری جنوبی کشف شده است. پژوهشگران معتقدند، این نوع از انسان که حدود ۳۰٬۰۰۰ تا ۵۰٬۰۰۰ سال پیش، با انسان خردمند هم‌زیستی داشته است.
[٨]- انسان‌تباران با نام علمی «Hominini»، تباری از زیرخانوادهٔ انسان‌ساییاناند. این تبار شامل تمام گونه‌های موجود یا منقرض‌شده‌ایست که به انسان امروزی نزدیک‌ترند تا به شمپانزه‌های امروزی. به اعضای این تبار نام متعارف‌تر دودمان انسان هم اطلاق می‌شود.
[۹]- همان‌جا
[۱٠]- انسان‌ساییان، از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
[۱۱]-
[۱٢]-
[۱٣]-
[۱۴]-
[۱۵]-
[۱٦]-
[۱٧]-
[۱٨]-
[۱۹]-
[٢٠]-
[٢۱]-
[٢٢]- از زمان داروین باز قرابت فرگشتی کپی‌های بزرگ و انسان دانسته بوده است. داروین به‌درستی به خویشاوندی نزدیک‌ترِ کپی‌های بزرگ افریقا (شمپانزه و گوریل) با انسان در قیاس با آنِ کپی بزرگ آسیا (اورانگوتان) با انسان اشاره کرد. تا سال‌های پایانی قرن بیستم میلادی باور سنتی بر این بود که شاخهٔ فرگشتی منتهی به انسان از آنِ کپی‌های بزرگ افریقا جدا شده است. پس یک شاخه به انسان انجامیده است و از شاخهٔ دیگر گوریل و شمپانزه بر آمده‌اند. با انجام آزمایش‌های دقیق مولکولی و رمزگشایی ژنوم انسان و کپی‌های بزرگ مشخص شد که شمپانزه و گوریل به انسان نزدیک‌تر است تا اورانگوتان و همچنین، شمپانزه به انسان نزدیک‌تر است تا به گوریل. به بیان دیگر در میان موجودات زنده، انسان و شمپانزه نزدیک‌ترین خویشاوندان یکدیگرند. پس آرایه‌شناسی کپی‌های بزرگ تغییرات بنیادی یافت.
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
