واژگان علمی

از: دانشنامه‌ی آریانا

واژه‌نامه‌ی علمی

  م  

جستجو			آ	ا	ب	پ	ت	ث	ج	چ	ح
خ	د	ذ	ر	ز	ژ	س	ش	ص	ض	ط	ظ
ع	غ	ف	ق	ک	گ	ل	م	ن	و	ه	ی

• يادداشت‌ها
  
• پيوست‌ها
  
• پی‌نوشت‌ها
  
• جُستارهای وابسته
  
• سرچشمه‌ها
  
• پيوند به بيرون
  
  

[واژه‌نامه]

[بعد]

فرهنگ واژگان علمی، فرهنگ اصطلاحات علمی یا واژه‌نامه‌ی علمی، مجموعۀ است که در آن معانی واژه‌های علمی، به‌طور عمومی در رشته‌های مختلف دانش بشری با توضیحات مربوط به آن‌ها، به ترتیب حروف الفبا به‌زبان فارسی دری گردآوری شده است.

م	واژگان ردهٔ  « م »

	مدل استاندارد	Standard Model
	مدل استاندارد (به انگلیسی: Standard Model) یا مدل استاندارد ذرات بنیادی، یک نظریه در مورد فعل و انفعالات هسته‌ای الکترومغناطیسی، ضعیف و قوی، که واسطه پویایی ذرات زیر اتمی شناخته‌شده، می‌باشد. به سخن دیگر، رده‌بندی ذرات به‌صورتی خاص که اکنون برای توصیف ذرات بنیادی به‌کار می‌رود را مدل استاندارد می‌گویند. بر اساس مدل استاندارد (ذرات بنیادی)، ماده از ٦۱ ذره تشکیل شده است که این ذرات در سه دسته قرار می‌گیرند: «لپتون‌ها»، «کوارک‌ها»، و «واسطه‌ها». مدل استاندارد برهمكنش‌های قوی، الکترومغناطیسی و ضعیف بنیادی را با به‌کارگیری نظریه میدان‌های کوانتومی بیان می‌کند. نظریه پیمانه‌ای آن بر پایۀ تقارن موضعی گروه‌های SU(3)C * SU(2)L * U(1)Y می‌باشد. در این نظریه، C نشان‌دهندۀ رنگ، L کایرالیتی چپگرد و Y فوق بار ضعیف است.

	مربی	Lecturer
	مربی، از مراتب علمی دانشگاهی برای اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها است و از نظر بین‌المللی معادل »lecturer« و در افغانستان معادل واژۀ پشتوی «پوهنیار» می‌باشد. این عنوان به دارندگان مدارک دانشگاهی پایین‌تر از دکتری داده می‌شود. این مرتبه بالاتر از مرتبه آموزگار دانشگاه (پوهیالی) و پایین‌تر از مرتبه استادیاری (پوهنمل) می‌باشد.

	مه‌بانگ	Big Bang
	مه‌بانگ یا انفجار بزرگ (به انگلیسی: Big Bang)، یک نظریه علمی آزموده‌شده یا مدل کیهان‌شناسی پذیرفته‌شده برای توصیف مراحل نخستین شکل‌گیری جهان می‌باشد. بنابر این نظریه، جهان تقریباً ۰.۰۳۷± ۱۳٫۷۹۸ میلیارد سال قبل، در نتیجه انفجاری بسیار بزرگ به‌نام «مه‌بانگ» پدید آمده‌ است و این نظریه، در حال حاضر، تنها توضیح ارائه شده درباره منشأ جهان می‌باشد که به‌طور گسترده پذیرفته شده است. بر طبق این نظریه، جهان، در اثر یک انفجاری بسیار بزرگ، از یک ذره بسیار کوچک‌تر از کوچک‌ترین ذرات بنیادی به‌وجود آمد. انفجار بزرگ بسیار پرانرژی و پرحرارت بود. در این لحظه، جهان در وضعیتی بسیار داغ و چگال قرار داشت و شروع به انبساط با سرعت بسیار زیاد نمود. پس از این انبساط نخستین، جهان داغ اولیه رو به سردشدن گذاشت و دمای جهان به اندازه‌ای کاهش یافت که اجازه تبدیل انرژی به ذرات زیراتمی گوناگون مانند پروتون و الکترون و نوترون را می‌داد. اگرچه در همان سه دقیقه نخست پس از مه‌بانگ هسته‌های اتم‌های ساده به‌وجود آمده بودند، اما تا پیدایش نخستین اتم‌های خنثای بدون بار الکتریکی هزاران سال سپری شد. بیشتر اتم‌های به‌وجودآمده در اثر مه‌بانگ اتم‌های هیدروژن بودند و مقادیر کمتری از هلیم و لیتیم نیز به‌وجود آمده بودند. پس از آن ابرهای غول‌پیکری از گردهم‌آیی این اتم‌های نخستین بر اثر نیروی گرانش به‌وجود آمد که باعث شکل‌گیری ستاره‌ها و کهکشان‌ها شدند. اتم‌های سنگین‌تر نیز درون ستاره‌ها و در ابرنواخترها پدید آمدند.

	مه دود	Smog
	مه دود (به انگلیسی: Smog)، نوعی از آلودگی هوا است و به سخن دیگر، عبارت است از ابری ‌از آلاينده‌های ‌هوا مانندگردوغبار، دود گازهايی ‌كه كارخانجات و اگزوز وسايل نقليه توليد می‌كنند و معمولاً بر روی ‌مناطق شهری ‌متمركز است. مه دود می‌تواند باعث بروز يا تسريع ناراحتی‌های ‌دستگاه تنفسی ‌شود. اجزاء تشكيل‌دهنده مه دود عبارت است از: ازن، منواكسيدكربن، دی ‌اكسيد سولفور، دی ‌اكسيد نيتروژن.

	...	...
	...

[▲] يادداشت‌ها

يادداشت ۱: اين مقاله برای دانش‌نامه‌ی آريانا توسط مهدیزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.

[▲] پيوست‌ها

پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:

[▲] پی‌نوشت‌ها

[۱]-
[٢]-
[٣]-
[۴]-
[۵]-
[٦]-
[٧]-
[٨]-
[۹]-
[۱٠]-
[۱۱]-
[۱٢]-
[۱٣]-
[۱۴]-
[۱۵]-
[۱٦]-
[۱٧]-
[۱٨]-
[۱۹]-
[٢٠]-

[▲] جُستارهای وابسته

□
□
□

[▲] سرچشمه‌ها

□
□
□
□

[▲] پيوند به بیرون

□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]