فهرست مندرجاتایران بر سر دوراهی
دشمنی با عربستان یا اسرائیل
[قبل] [بعد]
[↑] ایران بر سر دوراهی
درگیری‌های اخیر در عراق و پیشرفت ناگهانی داعش بار دیگر نشان داد که سر سخت‌ترین و قدرتمندترین دشمن ایران در خاورمیانه گروه‌های افراطی سنی هستند که بسیاری از آن‌ها مستقیم یا غیرمستقیم از رژیم عربستان سعودی و دیگر کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس کمک دریافت می‌کنند.
با این‌که حکومت اسرائیل هم حکومت ایران را دشمن خود می‌داند، اما در مقام مقایسه هزینه سرمایه‌گذاری عربستان در منطقه علیه ایران و هم‌پیمانانش بسیار بیشتر از اسرائیل است.
دو دلیل اصلی دشمنی رژیم عربستان و حامیانش با ایران مذهب و ملیت است. دلیل دشمنی عربستان با ایران حمایت دولت ایران از گروه‌های شیعه است که رژیم عربستان از آن‌ها بیم دارد. حتی بعضی از روحانیون وهابی ارشد دربار خانواده آل سعود شیعیان را کافر خوانده‌اند. بخشی از دشمنی گروه‌های تحت حمایت عربستان به ملیت غیر عرب ایرانیان باز می‌گردد.
دلایل اصلی دشمنی اسرائیل با ایران اما بر اساس اختلافات ژئوپولیتیک منطقه‌ای و سیاست‌ها و دیدگاه‌های ضد اسرائیلی حکومت ایران است. ایران پس از انقلاب تصمیم گرفت که به دشمنان اسرائیل در منطقه مانند حماس و حزب‌الله کمک کند چون بر اساس نظرات آیت‌الله خمینی: اسرائیل غده سرطانی منطقه است و بایستی از صحنه روزگار محو شود.
برخلاف دشمنی عربستان اما دشمنی اسرائیل با حکومت ایران بر اساس دین نیست. اسرائیل نه تنها با کشورهای مسلمانی چون مثل مصر و اردن و قطر روابط دیپلماتیک دارد، بلکه یکی از بزرگ‌ترین خریداران اسلحه اسرائیل و هم پیمانش در منطقه کشور شیعه جمهوری آذربایجان است.
حل اختلافاتی که دلایل آن‌ها ژئو پولیتیک و سیاسی است در مقایسه با مشکلات دینی و ملی بسیار ساده‌تر است.
قاعدتا تحولات اخیر به‌خصوص جنگ داخلی سوریه و رخدادهای عراق، باید برای رهبران ایران انتخاب اسرائیل یا عربستان را به‌عنوان دشمن اصلی این کشور آسان‌تر کرده باشد.
به نقل از روزنامه گاردین دولت ایران تا سال ٢٠١٢ هر ماه ٢٣ میلیون دلار کمک ملی به گروه حماس کرده است. به‌رغم دریافت این کمک‌های مالی هنگفت، حماس در جنگ داخلی سوریه از شورشیان ضد اسد حمایت کرد. حماس در سال ۲۰۱۲ نیز اعلام کرد که «اگر جنگی بین ایران و اسرائیل رخ دهد، حماس در چنین جنگی کلیک شرکت نخواهد کرد». یعنی در مقابل حمله احتمالی اسرائیل به ایران حماس ایران را تنها خواهد گذاشت.
اگر در آینده نخست وزیر جدیدی در اسرائیل به‌قدرت برسد که بخواهد با حماس مذاکره کند و به توافق برسد، اگر این توافق به نفع حماس و به‌ضرر ایران باشد این گروه، براساس منافع خود عمل خواهد کرد.
گروه فتح بعد از استقبال گرمی که در ایران پس از انقلاب از رهبر آن یاسر عرفات شد در جنگ عراق و ایران، از صدام حسین حمایت کرد. از آن زمان هم این گروه با ایران روابط سردی داشته و چندین بار رهبران آن از دولت ایران تقاضا کرده‌اند که در امور فلسطین دخالت نکند.
به‌نظر می‌رسد بعد از ٣٥ سال حمایت همه جانبه حکومت ایران از گروه‌های فلسطینی، هیچ‌کدام از آن‌ها حاضر به دفاع از منافع ایران در منطقه نیستند.
تنها گروه فلسطینی که روابط خود با ایران را حفظ کرده گروه جهاد اسلامی است که این گروه در مقایسه با فتح و حماس از نظر نظامی بسیار ضعیف است. هم‌چنین سیاسی نبودن این گروه و عدم شرکت آن در تحولات سیاسی فلسطین آن را بیش از پیش ضعیف کرده است.
ادامه دشمنی همزمان با اسرائیل و عربستان در منطقه برای منافع ملی ایران، حتی برای منافع طرفداران سر سخت حکومت بیش از پیش هزینه خواهد داشت. ایران، حتی بدون تحریم های بیشتر در آینده توان درگیری همزمان با این دو کشور را نخواهد داشت.
می‌توان گفت که ایران در تاریخ معاصر خود هیچگاه در خاورمیانه این چنین تنها نبوده است. تحولات عراق و سوریه و رفتار گروه‌های فلسطینی با این کشور هشدار بزرگی است برای تغییر در شیوه رفتار سیاسی رهبران ایران با حکومت‌ها و گروه‌های سیاسی منطقه در راستای حفظ منافع این کشور.[۱]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده است.
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- مئیر جاودانفر، ایران بر سر دوراهی: دشمنی با عربستان یا اسرائیل، وب‌سایت فارسی بی بی سی (بخش ایران): سه‌شنبه ٠۱ ژوئيه ٢٠۱۴ - ۱٠ تیر ۱٣۹٣
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ وب‌سایت فارسی بی بی سی (بخش ایران)
