عمل سزارین

از: دانشنامه‌ی آریانا

سزارین

فهرست مندرجات ◉ پیشینه‌ی تاریخی ◉ کاربرد سزارین ◉ روش انجام ◉ فرایند بهبود ◉ عوارض ◉ جامعه و فرهنگ ◉ يادداشت‌ها ◉ پيوست‌ها ◉ پی‌نوشت‌ها ◉ جُستارهای وابسته ◉ سرچشمه‌ها ◉ پيوند به بيرون

پزشکی زایمان

زایمان

سزارین (به انگلیسی: Caesarean section، با تلفظ آمریکایی: Caesarean) که به آن عمل رُستَم‌زایی یا عمل رُستَمینه نیز می‌گویند، نوعی عمل جراحی برای زایمان غیرطبیعی است که در آن نوزاد با ایجاد برشی در دیواره شکم و رحم مادر خارج می‌شود.

▲	پیشینه‌ی تاریخی

رُسْتَمْ، نام‌آورترین چهره‌ی اسطوره‌ای در شاهنامه‌ی فردوسی و به‌تبع آن، مهم‌ترین چهره‌ی اسطوره‌ای ادبیات فارسی دری و جهان پهلوان سیستانی است، که فرزند زال و رودابه است. تبار پدریِ رستم به گرشاسپ و از طریق گرشاسپ به جمشید می‌رسد؛ تبار مادری او به مهراب‌شاه کابلی و در نهایت به ضحاک. گفته می‌شود، او با انجام عمل سزارین به‌دنیا آمده‌ است. دربارهٔ چگونگی به دنیا آوردن رستم در اشعار حکیم ابوالقاسم فردوسی آمده که رودابه همسر زال دچار درد شدید زایمان گردید و نتوانست کودک را به‌دنیا آورد. به‌دستور سیمرغ یک موبد و یک طبیب را بر بالین رودابه آوردند. در این عهد روحانیون و موبدان علاوه بر انجام وظایف دینی، پزشکی نیز می‌کردند و بدین‌جهت وی در علاج، توأم دارو و ادعیه به‌کار می‌برند. طبیب ابتدا رودابه را با خوراندن شراب قوی بیهوش کرد. آن‌گاه پهلویش را شکافت سپس سر جنین که به‌طرف راه طبیعی خروج (فرج) بود برگردانیده و آن‌را از رحم خارج نمود. دوباره محل پارگی رحم و شکم را بخیه زد. برای آن‌که محل بخیه عفونی نشود، به آن مرهم ضد عفونی‌کننده و التیام‌بخش مالید. بدین ترتیب، رستم سالم به‌دنیا آمد و مادرش رودابه نیز زنده ماند. بنابراین، این شیوه زایمان در افغانستان قدمتی چند هزار ساله دارد، که تاریخ دقیق آن مشخص نیست. به حال، به دلیل این داستان، در فرهنگ فارسی به عمل سزارین، «رستم‌زایی» یا «رستمانه» گفته می‌شود.

در اروپا مشابه این داستان برای تولد ژول سزار (Julius Caesar) (زاده‌ی ۱۲ یا ۱۳ ژوئیه ۱۰۰ پیش از میلاد - درگذشته‌ی ۱۵ مارس ۴۴ پیش از میلاد)، امپراتور روم باستان، روایت می‌شود و ریشه‌ی نام سزارین نیز از آن است. اما این‌که ادعا می‌شود، ژول سزار اولین کسی بود که به‌شکل سزارین به‌دنیا آمد، درست به‌نظر نمی‌رسد. زیرا، در روایت تولد او آمده است: «وقتی مادرش از دنیا رفت، طبیبان مجبور شدند تا با شکافتن و برش شکم مادرش او را به‌دنیا بیاورند.»

اولین دلیل برای رد این ادعا این است که فرآیند برش‌دادن و شکافتن شکم زنان باردار برای به‌دنیا آوردن نوزاد در فرهنگ‌های مختلف جهان حتی پیش از ژولیوس سزار وجود داشته و جزئی از قانون امپراتوری روم باستان که به آن قانون شاهی (Leges regiae) یا قانون سزاری (Lex Caesaria) گفته می‌شد نیز بوده است. این قانون، که از زمان «نوما پومپیلیوس» (Numa Pompilius) (زاده‌ی ۷۵۳ قبل از میلاد - درگذشته‌ی ۶۷۳ قبل از میلاد)، دومین پادشاه روم، اجرا می‌شد، خیلی پیش‌تر از زمان ژولی سزار وضع شده بود. بر اساس این قانون اگر زن بارداری از دنیا می‌رفت، باید جنین از رحم مادر خارج می‌شد. برخی می‌گویند این قانون به‌دلیل اعتراض بر سنتی وضع شده که بر اساس آن، کودک زن از دنیا رفته، هم به‌مانند مادرش به‌شکل جداگانه‌ای خاک‌سپاری می‌شد. پزشکان، پس از این قانون دریافتند که با چنین روشی می‌توانند زندگی کودک سالم را با وجود از دنیارفتن مادرش نجات بدهند. بنابراین عمل سزارین در روم باستان، قبل از تولد ژول سزار، هم انجام می‌شد. دوم، این‌که گفته می‌شود، آور«آورلیا کوتا»، مادر ژول سزار، زمانی‌که او را باردار بود از دنیا نرفت، بلکه بزرگ‌شدن ژول سزار را هم دید و یکی از مشاوران سیاسی او نیز به‌شمار می‌رفت. مادر ژول سزار ۱۰ سال پیش از قتل پسرش از درگذشت و در هنگام خاکس‌پاری، اثر هیچ‌گونه برشی بر روی شکم مادر سزار دیده نمی‌شد.

به‌هر حال، نظری بر تاریخ ملل دیگر نیز این نظر را به چالش می‌کشد. مادر بیندوسَرَه (Bindusara)، دومین امپراتور هند در عصر موریا که در ۲۹۸ پیش از میلاد به‌جای پدر (چاندراگوپتا) به تخت نشست و در ۲۷۲ میلادی درگذشت، زمانی‌که نزدیک وضع حمل بود، به‌طور تصادفی زهر نوشید، در لحظه‌ای مرگ او، یک برهمن هندو به‌نام چاناکیا (که نام واقعی او ویشنوگوپتا بود و نیز به‌نام کوتیلیه نیز شناخته می‌شد) به این فکر افتاد که کودک او را نجات دهد. از این‌رو، بطن مادر را شکافت و کودک را زنده بیرون آورد.

براساس روایت کتاب شیجی، که در ممالک غربی با عنوان ثبتیات مورخ بزرگ (Records of the Grand Historian) شناخته می‌شود و از سال ۱۰۹ تا ۹۱ پیش از میلاد نوشته شده‌ است، لئوزونگ (Luzhong)، از نسل ششم امپراتور زرد یا هوانگ تی فرمانروای اسطوره‌ای و یکی از قهرمانان مشهور چین باستان، شش پسر داشت که همه به‌شکل سزارین به‌دنیا آمدند.

▲	کاربرد سزارین

...

▲	فرایند بهبود

▲

عوارض

بیش‌تر زنان باردار به‌علت فرار از درد زایمان طبیعی به انجام زایمان به‌شیوه سزارین تمایل دارند، حال آن‌که بیهوشی، حساسیت به مواد بیهوش کننده، عفونت‌های رحمی و ایجاد برش‌های متعدد در لایه‌های مختلف شکمی، چسبندگی جفت در محل سزارین، پارگی مثانه و چسبندگی روده‌ها از عوارض زایمان به‌شیوه سزارین است.

▲	جامعه و فرهنگ

[▲] يادداشت‌ها

[▲] پيوست‌ها

...

[▲] پی‌نوشت‌ها

...

نام گرشاسب در اوستا به‌صورت کرساسپه، سانسکریت کرساسوه آمده است. در آبان یشت بند ۲۷ آمده است : «گرشاسب نریمان (دلیر) در کنار دریاچه پیشیننگه، فدیه نیاز اردویسور ناهید کرد از او درخواست که وی را بشکست دادن گندروه، در ساحل دریای فراخکرت موفق سازد». بندهش در فصل ۲۹ بند ۱۱ نویسد: «دشت پیشیانش در کاولستان یا کابلستان واقع است».

[▲] جُستارهای وابسته

□
□
□

[▲] سرچشمه‌ها

□
□
□
□

[▲] پيوند به بیرون

□ [۱ ۲ ۳ ۴ ۵ ۶ ۷ ۸ ۹ ۱۰ ۱۱ ۱۲ ۱۳ ۱۴ ۱۵ ۱۶ ۱۷ ۱۸ ۱۹ ۲۰]

رده‌ها │ ...