دموکراسی چيست؟ دِموکراسی یا مردم‌سالاری، (به انگلیسی: Democracy) از ترکيب دو واژۀ يونانی "دموس" (مردم) و "کراتوس" (حاکميت، قدرت) پديد آمده است.[۱] دموکراسی به معنی "حکومت مردم"، نظامی سیاسی است که در آن مردم، نه فرد یا گروهی خاص حکومت می‌کنند.[٢] دموکراسی از زمانی که پریکلس، آن را "حكومت مردم" تعريف كرد، تا امروز در جوامع مختلف غربی دچار دگرگونی‌های زياد شده است.[۳]
دموکراسی سياسی، در عمل، به معنای "حکومت اکثريت" يا "نصف به اضافه‌ی يک رأی‌دهندگان" است و آبراهام لينکلن آن را "حکومت مردم به دست مردم و برای مردم" تعريف کرده است. دموکراسی، در مقام فلسفه‌ی سياسی، مردم را در اداره‌ی امور خود و نظارت بر حکومت شايسته و توانا و حقدار می‌شناسد و وجود دولت را ناشی از اراده‌ی مردم می‌شمارد و از جمله ديگر اصول آن برابری شهروندان کشور در برابر قانون، مسئوليت دولت در برابر اکثريت، و گردن نهادن به قوانين برآمده از خواست اکثريت است.[۴]
"کارل پوپر" فيلسوف معاصر می‌گويد دموکراسی هرگز حکومت مردم نبوده، و نمی‌تواند باشد، و نبايستی که باشد. اين خطرناک است به مردم و به‌ويژه به کودکان بياموزيم که دموکراسی به معنی حکومت مردم است، يعنی حکومت عموم، که حقيقت ندارد، و وقتی فرد از واقعیت مساله آگاه شود، احساس می‌کند فریب خورده است، و اين احساس می‌تواند حتی به تروريسم بيانجامد.[۵]
به هر حال، حکومت‌ها به‌هر شـکل و صورتی که در آیند اگر پایۀ آنها بر آراء مردم بنا نشده باشد به خودکامگی و اسـتبداد رأی فردی و یا اسـتبداد اقلیت محدود می‌رســد و استبداد هرگونه باشد چه فردی و چه دسـته‌جمعی به فســاد می‌انجامد.[۶]
[↑] تاريخچۀ دموکراسی
دموکراسی، نخستین‌بار در تفکر فيلسوفان و سياسيون یونان باستان مطرح شد. آقای داريوش آشوری در اين مورد می‌نويسد:
- "لفظ دموکراسی در اصل در دولتشهرهای يونان باستان پديد آمد و مراد از آن حکومت عامه‌ی مردم است، يعنی حق همگان برای شرکت در تصميم‌گيری در مورد امور همگانی جامعه. اين صورت از دموکراسی مستقيم نام دارد. اين شکل از حکومت بويژه در آتن (سده‌ی پنجم ق.م) پديد آمد و در آن همه‌ی مردم (بجز زنان و بردگان) مستقيم در وضع قوانين شرکت می‌کردند و برای امور اجرائی نيز به نوبت عهده‌دار سمتها می‌شدند، و دادرسان دادگاهها نيز با قرعه برگزيده می‌شدند. جمهوری روم نيز با برخی از جنبه‌های دموکراسی آشنايی داشت و روش نمايندگی نخستين‌بار در آن به کار بسته شد، اما با پيدايش دوره‌ی امپراطوری، دموکراسی نيز از آن رخت بر بست."[٧]
[↑] …
[↑] …
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[۱]
[٢]
[٣]
[۴]
[۵]
[٦]
[٧]
[٨]
[۹]
[۱٠]
[۱۱]
[۱٢]
[۱٣]
[۱۴]
[۱۵]
[۱٦]
[۱٧]
[۱٨]
[۱۹]
[٢٠]
[٢۱]
[٢٢]
[٢٣]
[٢۴]
[٢۵]
[٢٦]
[٢٧]
[٢٨]
[٢۹]
[↑ ] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهديزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱: دکتر مصطفی رحیمی، اجمالی درباره سیر دموکراسی
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- "دموکراسی"، يک اصطلاح يونانی است. واژۀ "دموس" (Demos) که معمولاً به معنای "مردم" تعبير می‌شود، در اصطلاح يونانی به معنای تمام مردم نبوده بلکه به‌معنای اکثریت و یا فقرا برداشت می‌شده است و واژۀ "کراسی" (Cracy)، از کلمه قدیمی "کراتوس" (Kratos) ،مشتق می‌شود که به معنی "قدرت" یا "قانون" است. بنابراين، دموکراسی برداشت منفی و تحقیرآمیزی داشته و دلالت بر حکومت فقرا به خرج اغنیا و یا حکومت ناآگاهان و تحصیل نکرده‌ها بخرج عقلا می‌کند، مثلا جمهوری پلتس (platos Republic) این نظر را به ذهن متبادر می‌کرد که احتمالا نتیجه حکومت دمکراتیک، خودکامگی خواهد بود. [آندرو هایوود (Andrew Heywood)، ايدئولوژی‌های سياسی دموکراسی فمينيسم و سوسياليسم، ترجمۀ دکتر زهراعرفانی، زوريخ - سوئيس: ۲۰۰۱]
[۲]- سرواژۀ "دموکراسی" در Merriam-Webster's Online Dictionary
[۳]- فرید سیاوش، بحث آزاد دموکراسی چيست؟، سايت اينترنتی زندگی
[۴]- داريوش آشوری، دانشنامۀ سياسی، سرواژۀ "دموکراسی"، تهران: انتشارات مرواريد، چاپ دوم - ۱۳۷۰، ص ۱۵۸
[۵]- فريد سياوش، برگرفته از: کارل پوپر، درس‌های این قرن (مجموعه‌ای مقالات پوپر ترجمه‌ی علی پاپا)، ۱۹٧٧؛ سايت اينترنتی زندگی
[۶]- فریدون آدمیت، نظری به سیر فلسفۀ آزادی و اصول دموکراسی، تهران: انتشارات سخن، اکتبر ۱، ۱۹۶۱
[٧]- دانشنامۀ سياسی، سرواژۀ "دموکراسی"، ص ۱۵۸
[۸]-
[۹]-
[۱٠]-
[۱۱]-
[۱۲]-
[۱۳]-
[۱۴]-
[۱۵]-
[۱۶]-
[۱٧]-
[۱۸]-
[۱۹]-
[٢٠]-
[٢۱]-
[٢۲]-
[٢۳]-
[٢۴]-
[٢۵]-
[٢۶]-
[٢٧]-
[٢۸]-
[٢۹]-
[↑] جُستارهای وابسته
□ دموکراسی در افغانستان
□ جنبش دموکراسی در افغانستان
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
[برگشت به بالا] [گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله]
