عبدالهادی داوی فرزند عبدالاحد آخوندزاده طبیب قوم داوی قندهاری می‌باشد و وی در سال ۱۲۷۴ هجری شمسی در باغ علی‌مردان شهر کابل به دنیا آمد. در مکتب حبیبیه تحصیل کرد و شاعر و نویسندۀ پرآوازه شد. در سال ۱۲۹۰ در ادارۀ سراج‌الاخبار تقرر حاصل کرد و همیشه مقالات سیاسی و اجتماعی نشر می‌کرد. مرحوم داوی عضو فعال جمعیت رفقای مشروطیت دوم بود و در نهضت ادبی و فکری جدید، بعد از استاد علامه محمود طرزی قرار داشت و از ایام جوانی به آثار و اشعار فیلسوف هند علامه اقبال ولعی خاصی داشت. مرحوم داوی بعد از حمله به امیر حبیب‌الله خان توسط مرحوم عبدالرحمن لودین دستگیر و برای مدت ۷ ماه زندانی شد. بعد از جلوس شاه امان‌الله خان، مرحوم داوی از زندان رها شد و به حیث اولین سردبیر جریدۀ نو بنیاد امان افغان منصوب شد. مرحوم داوی به تاریخ ۲۷ اسد ۱۳۶۱ به عمر ۸۸ سالگی در کابل درگذشت.
نویسنده، شاعر و مشروطه‌خواه نامور افغان عبدالهادی داوی (پریشان) در سال اخیر سلطنت امیرحبیب‌الله خان و ۱۴ سال نیز در زمان سلطنت محمدظاهر شاه زندانهای مخوف و پُر مشقت را گذشتانده است، طی پارچه شعری که از او در سراج‌الاخبار منتشر شد، به نکوهش از تاریک اندیشی و اشاره به شخص امیر ابیات زیر را می‌سراید که در جامعۀ ما پس از یک قرن همان معضلات هنوز هم پا برجا مانده است.
- در وطن گر معرفت بسـیار می‌شـــد بد نبود
چــاره‌ای ایــن ملـت بیـمار می‌شـــد بد نبود
این شب غفلت که تار و مار می‌شد بد نبود
چشـم پر خوابـت اگر بیدار می‌شـــد بد نبود
کله‌ای مستت اگر هشیار می‌شـــد بد نبود
- ١- عضو هیأت سیاسی افغانستان در کوه مسوری هند تحت ریاست محمود طرزی سال ۱۲۹۹ ش
٢- سفیر افغانستان در بخارا ۲۱ دلو سال ۱۲۹۹ ش
٣- عضو هیأت مذکرات افغان با دابس نماینده هند بریتانوی در کابل از ۱۵ جدی ۱۲۹۹ تا عقرب ۱۳۰۰ ش
۴- مدیر شعبه هند و اروپا در وزارت خارجه افغانستان – سال ۱۳۰۰
۵- ریس هیأت سفارت فوق‌العاده به بخارا – سال ۱۳۰۲ ش
٦- وزیر مختار نخستین افغانستان در لندن و افتتاح سفارت افغانی در لندن – سال ۱۳۰۲
٧- وزیر تجارت افغانستان در کابل از سال ۱۳۰۵-۱۳۰۷ ش
٨- وزیر مختار افغانی در برلین (آلمان) از سال ۱۳۰۸-۱۳۱۱ ش
٩- استعفا از سفارت برلین و بازگشت به افغانستان ۱۳۱۱ ش
١٠- عضو افتخاری انجمن ادبی کابل ۱۳۱۱ ش
١١- سرمنشی دربار شاهی ۱۳۲۷ ش
١٢- وکیل ده سبز کابل و رئیس گماشته شورای هفتم ۱۳۲۸ الی ۱۳۳۲ ش
١٣- سفیر افغانستان در جمهوری عربی مصر ۱۳۳۲ ش
١۴- سفیر افغانستان در اندونیزیا از سال ۱۳۳۴ الی ۱۳۳۸ ش
١۵- رئیس گماشته مشرانو جرگه بعد از سال ۱۳۳۸ ش
- ١- زما رسول پاک؛ ترجمۀ پشتوی کتاب اردو "پیغمیراسلام" تالیف عبدالمجید قرشی
٢- تجارت ما با اتحاد جماهیر شوروی؛ رساله‌ای است به زبان دری در باره تجارت دو کشور (افغان و شوروی) که در سال ۱۹۲۷ نوشته شده است
٣- غیاصه که کتاب است در نظم و به زبان پشتو
۴- لالی ریخته؛ ترجمۀ منظوم اشعار اردوی دکتر اقبال به زبان دری
۵- نغمات؛ مجموعه اشعار خود مرحوم داوی
٦- رجال وطن؛ شرح احوال و آثار برخی از مشاهیر افغانستان
٧- زیست‌نامه؛ مشتمل بر شرح احوال مرحوم داوی
يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله که به ظاهر توسط آقای رحيم آريا نگاشته شده، بيشتر برگرفته از کتاب "جنبش مشروطيت در افغانستان" شادروان پوهاند عبدالحی حبيبی است. از آنجا که نامبرده اين مطلب را بدون ذکر منبع رونويس کرده است، اين کار وی در حرف مطبوعات سرقت ادبی تلقی می‌شود.
جُستارهای وابسته
منابع
