دکتر رنگین دادفر اسپنتا (سپنتا نیز نوشته می‌شود) (زادۀ ۱٣٣٢ خ - )، وزیر خارجه کنونی افغانستان است.
زندگی‌نامه
رنگین دادفر اسپنتا در پانزده دسامبر سال ۱۹۵۳ میلادی در ولسوالی کرُخ در ولایت هرات افغانستان در يک خانوادۀ تاجيک زاده شد.[۱] پدرش "شاه‌عالم خان طاهری" نام داشت و وکيل انتخابی از شهرستان (ولسوالی) کرخ هرات در پارلمان دورۀ سلطنت محمدظاهر شاه بود.[٢] تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در شهر هرات به پایان رساند و در سال ۱۹۷۰ وارد دانشگاه کابل شد و مدرک ليسانس را در رشته حقوق و علوم سیاسی به‌دست آورد. پس از آن، برای ادامه تحصيل به ترکيه رفت و از دانشگاه انقره در رشتۀ علوم سیاسی و روابط بین‌المللی فوق‌لیسانس گرفت. سپس در همان دانشگاه به درجه دکتری در علوم سیاسی نايل آمد.[٣]
به دنبال اشغال افغانستان بوسيلۀ شوروی سابق، در سال ۱۹۸۲ به کشور آلمان مهاجر شد و به روايت بی‌بی‌سی، "در بخش علوم سیاسی، جامعه‌شناسی و روابط بین‌المللی، فوق لیسانس گرفت، تا آنکه وارد دانشگاه آخن شد و در رشته علوم سیاسی، به درجه دکتری رسید."[۴] اين گزارش عليرغم آن که با گزارش سايت رسمی دولت جمهوری اسلامی افغانستان اختلاف دارد، اما با روايت يکی از دوستان نزديک دکتر اسپنتا به‌نام "باقی سمندر" همخوان است. او می‌نويسد:
- "پدرش او را بخاطر دوستی که به‌نام رنگین داشت، رنگین نام گذاشت... رنگین تا صنف ششم در مکتب ابتدائیه کرخ درس خواند، صنوف (کلاس های) هفتم و هشتم و نهم (دورۀ راهنمايی) را در لیسۀ مولانا عبدالرحمن جامی ادامه داد و صنوف دهم، یازدهم و دوازدهم را در لیسه غیاث‌الدین غوری در هرات به پايان برد. در سال ١٣۵۳ وارد فاکولته (دانشکدۀ) حقوق و علوم سیاسی در دانشگاه کابل گردید. در آن زمان مستحق بورس تحصیلی به فرانسه شناخته شد؛ اما اين بورس را به او ندادند. پس از پايان سال دوم دانشکده بود که دوباره برای وی بورس تحصیلی به ترکیه داده شد و تا سال ١٣۵٩ در دانشگاه انقره درس می‌خواند... وی در سال ١٩٨١ لیسانس خود را از انقره ترکیه به‌دست آورد.
رنگین در اواخر سال ١٣۵٩ یعنی بعد از ختم تحصیلات‌اش از ترکیه به پاکستان رفت و از پاکستان ... به ایران رفت و مشغول کار و فعالیت سیاسی شد. در اواسط سال ١٩٨١ دوباره به ترکیه بازگشت تا همسر و فرزندش را به ایران ببرد. اما سفارت ایران برای همسر و فرزندانش ویزه نداد و از آن معذرت خواست. در سال ١٩٨٢ همراه با همسر و فرزندانش به آلمان غرب سفر کرد تا سال ١٩٨۵ دست به کار فعالیت سیاسی بود.
در سال ١٩٨۵ در رشته علم سیاست، جامعه‌شناسی و روابط بین‌المللی به درس خواندن آغاز کرد. در سال ١٩٩٢ از فاکولته (دانشکده) علوم سیاسی دکترای خود را به‌دست آورد. عنوان دکترای وی اگر دقیق بتوانم بیان دارم "پیدایش افغانستان در تحت انکشاف جنگ و مقاومت" است."[۵]
بيــن ســـال‌هـای ١٣٧١ تــا ١٣٨١ خورشـــيدی (١٩٩٢ تــا ٢٠٠٢ میــلادی)[٦]، در دانشـگاه آخن آلمان به تدریس پرداخـت و در عین حال، مسئولیت انستیتوی (انستیتوت) مطالعات جهان سوم در همان دانشگاه را نيز به‌عهده گرفت.[٧]
دکتر رنگین دادفر سپنتا، از آغاز حکومت طالبان در افغانستان تا سال ۲۰۰۵ میلادی، به‌عنوان تحلیگر مسایل سیاسی افغانستان، در مطبوعات غربی، به‌ویژه رادیو بی‌بی‌سی فارسی شناخته شد.[٨]
او که در سالهای جنگ افغانستان بیشتر در بیرون از افغانستان به‌سر برد[۹]، پس از برگزاری نخستين انتخابات رياست جمهوری افغانستان، در سال ۲۰۰۵ میلادی برای تدریس در دانشگاه کابل، به‌عنوان استاد مهمان به کشورش بازگشت و سپس، مشاور رییس جمهور حامد کرزی در امور بین‌الملل شد.[۱٠]
فعاليت‌های سياسی
اسپنتا زمانی که هنوز دانش‌آموز بود، گرایش چپی داشت.[۱۱] اما در مدت زمان حضور در خارج از کشور، به فعالیت‌های سیاسی آغاز کرد؛ با حضور اتحاد شوروی در افغانستان مخالف بود و با حزب طرفدار محیط زیست – سبزها – و سوسیال دموکرات‌های آلمان ارتباط پیدا کرد. او نظریات لیبرال دارد و به‌گفتۀ خود وی از مدافعان جدی حقوق بشر است.[۱٢] با اين وجود، او تا سال ۲۰۰۵ میلادی به‌عنوان یک چهره اکادمیک و دانشگاهی مطرح بود. اما زمانی به یکی از چهره‌های اصلی سیاست افغانستان تبدیل شد که حامد کرزی، رئیس جمهور افغانستان او را به‌عنوان وزیر امور خارجه کابینه خود معرفی کرد.[۱٣]
حضور در کابينه
[۱۴]
دکتر اسپنتا دارای تابعیت دوگانه آلمانی - افغانی است و یکی از شرط‌های نمایندگان پارلمان افغانستان برای دادن رای اعتماد به وی ترک تابعیت آلمانی بود، وی این شرط را پذیرفت، اما به‌گفته نمایندگان پارلمان، تاکنون اسناد ترک تابعیت خود را ارائه نداده است.[۱۵]
استیضاح
[۱٦]
[۱٧]
[۱٨]
[۱۹]
[٢٠]
[٢۱]
[٢٢]
[٢٣]
[٢۴]
[٢۵]
[٢٦]
[٢٧]
[٢٨]
[٢۹]
يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامۀ آريانا توسط مهديزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.پيوست‌ها
پيوست ۱: اسپنتا؛ از استادی دانشگاه تا وزارت خارجه، به روايت بی‌بی‌سی
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
پی‌نوشت‌ها
[۲]-
[۳]-
[۴]-
[۵]- باقی سمندر، نگاهی به فرمان شماره پنجم در مورد رنگین دادفر سپنتا، سايت د لمر رنا
[۶]-
[٧]-
[۸]-
[۹]-
[۱٠]-
[۱۱]-
[۱۲]-
[۱۳]-
[۱۴]-
[۱۵]-
[۱۶]-
[۱٧]-
[۱۸]-
[۱۹]-
[٢٠]-
[٢۱]-
[٢۲]-
[٢۳]-
[٢۴]-
[٢۵]-
[٢۶]-
[٢٧]-
[٢۸]-
[٢۹]-
جُستارهای وابسته
منابع
□
پيوند به بیرون
<برگشت به بالا><گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله>
