فهرست مندرجاتموافقتنامه امنیتی امریکا با افغانستان
موانع و خطرات
- موافقت‌نامه امنیتی امریکا با افغانستان و موانع بسیار
- يادداشت‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
[قبل] [بعد]
[↑] موافقت‌نامه امنیتی امریکا با افغانستان و موانع بسیار
این خطر وجود دارد که ایالات متحده امریکا و افغانستان، به توافقی برای حضور نظامی امریکا در افغانستان پس از سال ۲۰۱۴ دست نیابند. اما رییس‌جمهور اوباما- ناراحت از حامد کرزی، رییس‌جمهور افغانستان و مصمم به پایان دادن به نقش امریکا در افغانستان در سال آینده- تا ماه اکتوبر به کابل فرصت داده تا یا به توافقی دست یابد و یا با اقدامات یک‌جانبه و نامشخص واشنگتن مواجه خواهد شد. پرده‌برداری‌های تازه حاکی از آن است که اوباما در اندیشه خارج ساختن تمامی سربازان امریکا و به تعقیب آن نیروهای بین‌المللی از افغانستان است. بحث‌هایی که من با مقام‌ها در واشنگتن و افغانستان داشتم مرا به این نتیجه رساند که امضای توافقی تا ماه اکتوبر محتمل به‌نظر نمی‌رسد.
بی‌اعتمادی در سطح رهبری، فرضیه‌های گوناگون تهدید و ضرب‌الاجل زورکی اما از لحاظ سیاسی کارا موانع مهمی را در رابطه به این قرارداد ایجاد کرده‌اند. اتهامات کرزی درباره سوءنیت ایالات متحده، علاقه‌مندی اداره اوباما را برای امضای توافق‌نامه امنیتی از بین برده است. این‌که آیا کرزی کاملا از هزینه‌های بریدن از واشنگتن آگاه است، مشخص نیست. پیشنهاد امریکا برای توافق، افغانستان را برای مدت زمان معینی به بزرگ‌ترین دریافت‌کننده کمک‌های امنیتی و اقتصادی امریکا حتا مقدم‌تر از متحدان نزدیک این کشور چون اسرائیل بدل می‌کند.
بخشی از بی‌اعتمادی کرزی به ایالات متحده حداقل ریشه در فهرستی طولانی از رویارویی‌های سیاسی و شخصی اداره اوباما با وی دارد. کام کرزی هنوز از اتهامات امریکا درباره تقلب در انتخابات سال ۲۰۰۹ تلخ است و وی آن را تلاشی برای مهندسی شکست انتخاباتی و خدشه وارد کردن بر عزت خانواده و نزدیکانش می‌بیند. خط مشی امریکا نسبت به پاکستان، منبع دیگری از تنش است. کرزی از بی‌علاقگی واشنگتن برای مواجهه با پناهگاه‌های شورشیان در آن کشور یا واکنش به گلوله‌باران‌ها در امتداد مرز با افغانستان، ناراحت است. از دید کرزی، گشایش مفتضحانه دفتر سیاسی طالبان در دوحه در ماه گذشته، توطیه امریکا و پاکستان برای تجزیه افغانستان بود. کرزی از این مساله نه تنها برای متحد ساختن افغان‌های ضدطالبانی بر ضد پاکستان که بر ضد ایالات متحده هم استفاده کرد.
موضوع پاکستان به اختلافی ریشه‌ای‌تر در فرضیه‌های تهدید از سوی امریکا و افغانستان ارتباط می‌گیرد. اداره اوباما بیش از همه دلواپس شکست القاعده است. با آن هم افغانستان نه تنها از سوی القاعده که زنجیره‌ای وسیع‌تر از گروه‌های مستقر در پاکستان به‌شمول طالبان و متحدان القاعده آن مثل حرکت اسلامی ازبکستان تهدید می‌شود. در نتیجه، واشنگتن و کابل بر سر این‌که این مشکل در پیمان امنیتی دوجانبه چگونه مورد توجه قرار گیرد، اختلاف دارند. مقام‌های افغان بر آن باورند که به‌جز گفتگوهای صلح، حملات نظامی بر ضد پناهگاه‌های مخالفان در آن سوی مرز، تنها راه‌حل واقعی است. اما در حالی‌که به‌نظر نمی‌رسد که گفتگوهای صلح در کوتاه‌مدت به نتیجه برسند، اداره اوباما متعهد به استفاده از زور بر ضد پناهگاه‌های شورشیان در پاکستان نیست.
عدم رغبت اوباما برای به تاخیر انداختن جدول زمانی جهت پایان دادن به مداخله مستقیم امریکا در افغانستان، این مذاکرات را پیچده‌تر ساخته است. در درون اداره اوباما، ناسازگاری کرزی، موضع مقام‌های ارشد امریکا را که خواهان خروج کامل عساکر امریکا هستند تقویت کرده و آن‌ها استدلال می‌کنند که اوباما نباید باز هم زیر یک تعهد علنی دیگر بزند. اوباما هم ضرب‌الاجل اکتوبر را پیش کشیده چرا که ناتو هم تا زمانی‌که ایالات متحده در مذاکرات به نتیجه‌ای نرسد، اقدام به توافق پس از سال ۲۰۱۴ نخواهد کرد. ناکامی در دست‌یابی به یک توافق‌نامه امنیتی، پیامدهای استراتژیک عمده‌ای خواهد داشت. از دست دادن مراکزی در افغانستان، مانع حملات هواپیماهای از راه دور بر ضد القاعده در منطقه خواهد شد. این امر هم‌چنین نشانی از ترک بیشتر افغانستان از سوی امریکا خواهد بود که منازعه درونی را تشدید خواهد کرد و سبب مداخله بیشتر پاکستان، هند، ایران، چین و روسیه خواهد شد.
واشنگتن هنوز می‌تواند این مذاکرات را نجات بخشد اما شیوه را باید تغییر دهد. مقام‌های امریکا در کنار پیش کردن این توافق‌نامه به افغان‌ها به‌حیث تضمینی برای مقابله با ناکامی فاجعه‌بار، باید آن را به‌حیث راهی جهت مقاوم ساختن افغانستان، تقویت ارتش و نهادهای سیاسی و اقتصادی این کشور، ببیند. گروه‌های مورد حمایت پاکستان تا زمانی‌که متقاعد نشوند حکومت افغانستان به اندازه کافی نیرومند است که مقاومت کند از روی حسن نیت مذاکره نخواهند کرد. واشنگتن هم باید به نگرانی‌های افغان‌ها در باره تهاجم بیرونی توجه کند. حکومت کرزی، فهرستی از گام‌های دیپلوماتیک، سیاسی و نظامی دارد تا ایالات متحده امریکا مواجهه با چنان تهدیداتی را در نظر بگیرد. گام‌های مورد نظر، هزینه‌هایی بر پاکستان خواهد داشت و مانع حملات بیشتر خواهد شد. این تغییرات ممکن است برای کرزی جهت امضای موافقت‌نامه کافی باشد.
در صورت امتناع کرزی از امضای موافقت‌نامه، اوباما هم نباید سریعا مذاکرات را ترک کرده و گزینه صفر را بپذیرد. وی باید دست در دامن صبر استراتژیک زده و منتظر خروج کرزی از قدرت بماند. بیشتر رهبران افغان همانند مردم این کشور عموما طرفدار یک توافق‌نامه امنیتی دوجانبه با ایالات متحده هستند. واشنگتن تا برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان وقت دارد و می‌تواند بدون آوردن تغییر چشمگیری در جدول زمانی خروج نیروهای امریکایی به توافقی با جانشین کرزی دست یابد. مذاکرات روی یک توافق‌نامه برای پس از ۲۰۱۴، آزمونی برای رهبران هر دو کشور است. کرزی مخیر به چسبیدن به خواسته‌های شخصی خود یا فعالیت برای تامین منافع درازمدت افغانستان است. اوباما هم باید تصمیم بگیرد که آیا اقتضائات کوتاه‌مدت، ارزش به خطر انداختن دست‌آوردهای دشوار به‌دست آمده را دارد و یا این‌که بگذارد تا افغانستان پناهگاهی برای گروه‌های هراس‌افکن شود و رییس‌جمهور آینده امریکا مجبور شود که بار دیگر این کشور را اشغال کند.[۱]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده است.
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- زلمی خلیلزاد، موافقت‌نامه امنیتی امریکا با افغانستان و موانع بسیار، برگردان: یحیا سرپلی، وب‌سایت روزنامۀ هشت صبح: یکشنبه ۶ اسد ۱۳۹۲
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ وب‌سایت روزنامۀ هشت صبح؛ برگرفته از: واشنگتن‌پست
