 |
|
سيد گل‌پاچا الفت
فهرست مندرجات
- زندگی‌نامه
- افتخارات
- نمونه‌ی شعر
- آثار
- يادداشت‌ها
- پيوست‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
- پيوند به بيرون
شاعران افغانستان شاعران پشتو
سيد گل‌پاچا الفت (به انگلیسی: Gul Pacha Ulfat) (زاده‌ی ١٢٨٧ خ - درگذشته‌ی ١٣۵٦ خ)، شاعر، نويسنده، روزنامه‌نگار و يکی از چهره‌های برجسته‌ی ادبی زبان پشتو و به‌لحاظ سیاسی از اعضای معروف سازمان ويش زلميان (جوانان بيدار) بود. او از سال ١٣۴١ تا سال ١٣۵٦ در مقام‌های مختلف رسمی خدمت می‌كرد. در اين ميان، عضويت انجمن ادبی، مشاور روزنامه‌ی اصلاح، مديريت جريده‌ی اتحادمشرقی، مديريت قبايل، رياست پشتو تولنه و نمايندگی در دوره‌های هفتم و هشتم شورای ملّی از جمله‌ی وظايفی بودند كه الفت به‌عهده داشت.
| ▲ | زندگی‌نامه |
 |
سید گل‌پاچا الفت فرزند مير سيد پاچا، در سال ١٢٨٧ خورشیدی، در يک خانواده‌ی سادات در محل «كج عزيز خان» ولسوالی (شهرستان) «قرغه‌يی» ولايت (استان) لغمان به‌دنيا آمد. علوم متداول روزگار خود را در مکتب‌خانه‌های سنتی زادگاهش و مبادی علوم عربی را در مدارس خصوصی آن‌زمان در ننگرهار و کابل آموخت.
وی در سال ١٣١۴ خورشیدی، که هم‌زمان با دوره‌ی زمامداری محمدظاهر شاه بود، در روزنامه ملی «انیس» مشغول فعالیت شد و یک‌سال بعد (در سال ١٣١۵) به‌عضویت شعبه (دفتر) تالیف و ترجمه‌ی «پشتو تولنه» درآمد. آن‌گونه که در «دانشنامه‌ی ادب فارسی در افغانستان» آمده است الفت از سال ١٣١٦ خورشیدی، عضو هیات تحریریه نشریه‌ی «زیری» شد، نویسندگی آن را بر عهده گرفت و نوشته‌هایش مدت ١٨ ماه در این نشریه منتشر می‌شد.
وی از سال ١٣١٨ تا ١٣٢٧ (به‌مدت ١۰ سال)، در سمت‌های معاون مدیریت صحافی پشتو تولنه، مدیریت شعبه‌ی لغات و قواعد پشتو، مشاور پشتوی روزنامه‌ی اصلاح، مبصر عمومی و ریاست شعبه‌ی صحافی و تالیف پشتو تولنه، مدیریت روزنامه‌ی اتحاد ننگرهار و نیز مدیریت عمومی قبایل مشرقی کار کرد.
در این جمع، سید گل‌پاچا الفت نفر بیستم است. فاروق انصاری در دانشنامه‌ی جهان اسلام گل‌پاچا الفت را از ادیبان معروف ملی‌گرای پشتون می‌خواند.
گل‌پاجا الفت، افزون بر فعالیت‌های روزنامه‌نگاری و نویسندگی فعالیت سیاسی نیز داشت. وی ابتدا به‌عضویت حزب «ویش زلمیان» درآمد، اما به‌نوشته‌ی محمدباقر مصباح‌زاده، در کتاب «آغاز و فرجام جنبش‌های سیاسی در افغانستان»، پس از آن‌كه به ماهيت غيرمذهبی و وابستگی بعضی از رهبران حزب ويش زلميان پی برد، از آن حزب فاصله گرفت و جريده‌ی مستقل را به‌نام ُولُس (= مردم) منتشر ساخت. او در دهه‌ی دموكراسی از همكاران غلام‌محمّد فرهاد در حزب افغان ملّت به‌شمار می‌رفت.
در سال از ١٣٢٨ خورشیدی، الفت به‌عنوان نماینده مردم جلال‌کوت در هفتمین و هشتمین دوره‌ی مجلس شورای ملی به پارلمان افغانستان راه پیدا کرد و در انتخابات هیأت رئیسه‌ی مجلس، به‌سمت معاون دوم پارلمان برگزیده شود. از ١٣٣۵ تا ١٣۴٢ (به‌مدت ٧ سال)، ریاست آکادمی علوم افغانستان و از ١٣٣٧ تا ١٣۴٢، ریاست انجمن دوستی افغانستان و اتحاد شوروی را نیز بر عهده داشت.
وی علاوه بر نویسندگی و فعالیت‌های پژوهشی شاعری توانا نیز بود و به زبان پشتو شعر می‌سرود که بیشتر اشعار وی بیان‌کننده‌ی دردهای مردم بود و سروده‌های پشتویش، از توجه عموم برخوردار شد که بیانگر ویژگی‌های برجسته‌ی شعرهای وی به این زبان است. سروده‌های فارسی الفت نیز هم‌سنگ شعرهای پشتو، مضامین اجتماعی داشت و در سروده‌های فارسی خود، از سبک شاعران کلاسیک، به‌ویژه از رودکی، پیروی می‌کرد. شعرهای وی از نگاه محتوا ساده و روان و به دور از تکلفات شعری است، فلسفه مرگ و زندگی درون‌مایه‌ی اغلب سروده فارسی الفت می‌باشد.
گل‌پاچا الفت، آخرین روزهای زندگی‌اش را در روستای خود در استان لغمان گذراند. او پس از عمری تحقیق و پژوهش، سرانجام در سن ٦٧ سالگی به‌سبب نارسایی قلب در روز دوشنبه ٢٨ آذرماه (ماه قوس) ١٣۵٦ (۱۹ دسامبر ۱۹٧٧) در لغمان از جهان رفت و در قبرستان خانوادگی‌اش در همان روستا دفن شد.
| ▲ | افتخارات |
گل‌پاچا الفت پس از بازنشستگی بیشتر به کارهای ادبی پرداخت، و به‌سبب خدمت به زبان پشتو، بارها برنده‌ی جایزه‌های مطبوعاتی، از جمله جایزه‌ی خوشحال‌خان ختک، ابوعلی‌سینا و مدال ستاره شده است.
| ▲ | نمونه‌ی شعر |
الفت به زبان‌های پشتو و دری شعر می‌گفت و اشعارش انعكاس‌دهنده‌ی سوز و گداز اجتماعی و دردهای مردم بود. نمونه‌ی زیر یکی از اشعار پشتو اوست:
| زه پـټـې ســتـرگی نـه يمـه په مســرڅـه اوس پـوهيــږم | په خلاصو سـترگو باندی ماجهان ليـدلی دی | |
| له دامه که دی خلاص کړم په قفس کې دې ايسار کړم | صـياده؟ ماخـو څـو رنگه زنـدان ليـدلی دی | |
| عــمــل چــی وی ازاد او انـتـقــاد پـه کــی بـنـدی وی | ماهلته د ظلمـو نو سـخت طوفـان ليدلـی دی | |
| کـه هـريــورانـه وژنـی خـيــال او فـکــر مـومـه وژنــه | په دی کی می وطن ته لوی تاوان ليدلی دی |
| ▲ | آثار |
گل‌پاچا الفت شخصيّت مذهبی، علمی و ادبی بود. از این محقق و پژوهشگر زبان پشتو، آثاری درباره سبک‌شناسی، منطق، رسم‌الخط و برخی نوشتارهای علمی به‌زبان پشتو و نیز دو برگردان با نام‌های «د تولنی علم» و «موقعیت لیار» منتشر شده است. افزون بر این، اغلب سروده‌های فارسی او، در دو مجموعه با نام‌های «اشعار منتخب» (١٣٣۴ خورشیدی) و «صدای قلب» (١٣۴١ خورشیدی) به‌چاپ رسیده است. از دیگر آثار او که بیشتر آن‌ها به‌زبان پشتو منتشر شده است، می‌توان چنین نام برد:
- □ ادبی بحثونه (= بحث‌های ادبی)، چاپ ١٣٣٢ خ.
□ د آزادی پيغام (= پيام آزادی)، چاپ ١٣٣٢ خ.
□ جلد پنجم پښتو کلی (در دو جزو) غوره اشعار (= اشعار منتخب)، چاپ ١٣٣۴ خ.
□ غوره نثرونه (= نثرهای منتخب) پښتو سندری (ترانه‌های پشتو).
□ لغوي څېړنه (= تحقيقات لغوی).
□ منطق، چاپ ١٣٣۵ خ.
□ نطق، چاپ ١٣٣۵ خ.
□ لوړ خيالونه او ژور فکرونه (اندیشه‌های بلند و فکرهای ژرف)، چاپ ١٣٣۵ خ.
□ د پسرلی نغمه (= نغمه‌ی بهار)
□ نوی سبک او نوی ادب (= سبك جديد و ادب جديد)، چاپ ١٣٣۹ خ.
□ ليكوالی املاء او انشاء (= املأ و انشای نويسنده)، چاپ ١٣٣۹ خ.
□ د زړه وینا (= صدای قلب)، چاپ ١٣۴٢ خ.
□ ملّی قهرمان خوشحال خان ختك (= قهرمان ملّی خوشحال خان ختك)، چاپ ١٣۴۹ خ.
□ عالی افكار (= افكار عالی).
[▲] يادداشت‌ها
[▲] پيوست‌ها
...
[▲] پی‌نوشت‌ها
...
دكتر شمس‌الحق آريانفر می‌نويسد: گل پاچا الفت در سال ١٢٨٨ هجری شمسی در يك خانواده‌ی روحانی و علمی زاده شد.
انصاری، فاروق، جرايد در افغانستان، دانشنامه‌ی جهان اسلام.
[▲] جُستارهای وابسته
□
□
□
[▲] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[▲] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
رده‌ها: │ ...
