- ساختار خورشید
- هسته‌ی خورشید
- جو خورشید
- مرگ خورشید
- ...
- ...
- ...
- ...
- ...
- ...
- ...
- يادداشت‌ها
- پيوست‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
- پيوند به بيرون
[کهکشان راه شیری] [منظومهٔ شمسی]
خورشید (به عربی: الشمس؛ به انگلیسی: Sun)، یکی از ۴٠٠ ميليارد ستاره کهکشان راه شیری و تنها ستاره منظومهٔ شمسی است که ۵ ميليارد سال پيش از ابری از غبار - كه بقايای انفجار يك ابرنواختر بود - به‌وجود آمد و هم‌اكنون در نيمه عمر خود به سر می‌برد.
خورشيد مانند ساير ستارگان كهكشان راه‌شيری در حال چرخش به دور مركز كهكشان است. سرعت اين حركت ٢۱٧ کيلومتر بر ثانيه و هر دور گردش خورشيد به دور مركز كهكشان، ٢٢۵ تا ٢۵٠ ميليون سال است. زمين، سيارات منظومه شمسی و اقمار آنها، سيارات كوتوله، سيارک‌ها، شهاب‌سنگ‌ها، دنباله‌دارها و ذرات معلق گرد و غبار، خورشيد را در اين سفر همراهی می‌كنند.
مرکز خورشيد، کوره‌ای هسته‌ای با دمای ۱۵ ميليون درجه سانتيگراد و چگالی ۱۵۰ برابر آب است. تحت چنين شرايطی هسته‌های اتم هيدروژن با هم ترکيب شده و به هليوم تبديل می‌شوند. در اين حين، ٧/۰ درصد جرم ترکيب شده، تبديل به انرژی می‌شود. از ۵۹۰ ميليون تن هيدروژنی که در هر ثانيه ترکيب هسته‌ای می‌شوند، ۹/۳ ميليون تن ماده به انرژی تبديل می‌شود. اين سوخت هيدروژنی، تا ۵ ميليارد سال ديگر دوام خواهد داشت.
این ستاره که با فاصله‌ای حدود ۱۵۰ میلیون کیلومتری از زمین قرار گرفته و قطری تقریباً معادل ۱٬۳۹۰٬۰۰۰ کیلومتر و وزنی معادل ۳۳۰ هزار بار سنگین‌تر از زمین دارد، منبع اصلی نور و گرما و زندگی بر روی زمین محسوب می‌شود.
[↑] ساختار خورشید
مواد تشکيل‌دهنده خورشيد حالت گازی دارند، بنابراين لايه‌های خورشيد محدوده دقيق و معينی نداشته و گازها و مواد اطراف لايه‌های خارجی به تدريج در فضا منتشر می‌شوند. با اين حال، چنين به نظر می‌رسد که خورشيد لبه تيزی داشته باشد، چرا که بيشتر نوری که به زمين می‌رسد از يک لايه که چند صد کيلومتر ضخامت دارد ساطع می‌شود. اين لايه "شيدسپهر" (رخشان‌كره يا فوتوسفر) نام دارد و به‌عنوان سطح خورشيد شناخته شده است. بالای سطح خورشيد، "فام‌سپهر" (رنگين‌کره يا کروموسفر) و "هاله" (کرونا يا تاج خورشيدی) قرار دارند که با همديگر جوّ خورشيد را تشکيل می‌دهند.
خورشيد ۹۹٪ از جرم کل منظومه شمسی را شامل می‌شود. از آنجا که خورشيد در حالت پلاسمايی قرار دارد و فاقد ساختار جامد است، دائماً دستخوش تغييرات چرخشی متنوعی در حين چرخش به دور محور خودش می‌شود. سرعت چرخش در نواحی استوايی خورشيد سريع‌تر از سرعت چرخش آن در قطبين است. مدت زمان يک چرخش کامل خورشيد به دور محور خود، ٢۵ روز برای نواحی استوايی و ٣۵ روز برای قطبين آن است. البته به علت چرخش کره زمين به دور خورشيد، مدت زمان يک دور چرخش کامل خورشيد در نواحی استوايی آن از ديد ناظر روی زمين ٢٨ روز محاسبه می‌شود.
نيروی گريز از مرکز حاصل از اين حرکت چرخشی خورشيد، ۱٨ ميليون بار ضعيف‌تر از نيروی جاذبه در سطح خورشيد در ناحيه استوای آن است. همچنين نيروی جاذبه سياراتی که به دور خورشيد می‌گردند، قادر نيست بر جاذبه بسيار قوی خورشيد تاثير محسوسی بگذارد و در شکل ظاهری آن تغييری ايجاد نمايد.
خورشيد به دليل داشتن ساختار پلاسمايی مانند سيارات سنگی دارای مرز و محدوده مشخص و معينی نيست و در بخشهای خارجی‌تر، چگالی گازهای آن کمتر می‌شود که می‌توان اين‌طور نتيجه گرفت که رابطهای نمايی بين فاصله گازها از هسته خورشيد و ميزان چگالی آنها وجود دارد. شعاع خورشيد به صورت خطی مستقيم از هسته آن تا لبه شيدسپهر در نظر گرفته می‌شود. شيدسپهر يا فوتوسفر لايه‌ای از سطح خارجی خورشيد است که به آسانی با چشم غيرمسلح قابل رويت بوده و به عنوان لبه خورشيد در نظر گرفته می‌شود. گازها در اين منطقه بسيار سردتر از آن هستند که بتوانند به خوبی بدرخشند و پرتوافشانی نمايند. هسته خورشيد، ده درصد از کل حجم خورشيد را شامل می‌شود که ۴٠٪ از کل جرم خورشيد را در خود جای داده است. بخش داخلی خورشيد به طور مستقيم قابل مشاهده نيست و خود خورشيد نيز به علت داشتن تشعشعات شديد الکترومغناطيسی به طور شفاف و واضح قابل مشاهده نيست.
به هرحال، همان‌گونه که علم لرزه‌شناسی با استفاده از امواج توليد شده ناشی از زمين‌لرزه به تعيين ماهيت و ساختار درونی زمين می‌پردازد، "علم لرزه‌شناسی خورشيدی" نيز با بررسی امواج حاصل از انفجارهای درون خورشيد سعی در شناخت و آشکارسازی ساختار داخلی خورشيد دارد. البته مدل‌سازی کامپيوتری خورشيد نيز به عنوان ابزاری مكمل برای تشخيص ماهيت و ساختار درونی خورشيد مورد استفاده قرار می‌گيرد.
[↑] هسته‌ی خورشید
[↑] جو خورشید
[↑] مرگ خورشید
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[↑] :
[۱]
[٢]
[٣]
[۴]
[۵]
[٦]
[٧]
[٨]
[۹]
[۱٠]
[۱۱]
[۱٢]
[۱٣]
[۱۴]
[۱۵]
[۱٦]
[۱٧]
[۱٨]
[۱۹]
[٢٠]
[٢۱]
[٢٢]
[٢٣]
[٢۴]
[٢۵]
[٢٦]
[٢٧]
[٢٨]
[٢۹]
[٣٠]
[٣۱]
[٣٢]
[٣٣]
[٣۴]
[٣۵]
[٣٦]
[٣٧]
[٣٨]
[٣۹]
[۴٠]
[۴۱]
[۴٢]
[۴٣]
[۴۴]
[۴۵]
[۴٦]
[۴٧]
[۴٨]
[۴۹]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط … برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]-
[۲]-
[۳]-
[۴]-
[۵]-
[۶]-
[٧]-
[۸]-
[۹]-
[۱٠]-
[۱۱]-
[۱۲]-
[۱۳]-
[۱۴]-
[۱۵]-
[۱۶]-
[۱٧]-
[۱۸]-
[۱۹]-
[٢٠]-
[٢۱]-
[٢۲]-
[٢۳]-
[٢۴]-
[٢۵]-
[٢۶]-
[٢٧]-
[٢۸]-
[٢۹]-
[۳٠]-
[۳۱]-
[۳۲]-
[۳۳]-
[۳۴]-
[۳۵]-
[۳۶]-
[۳٧]-
[۳۸]-
[۳۹]-
[۴٠]-
[۴۱]-
[۴۲]-
[۴۳]-
[۴۴]-
[۴۵]-
[۴۶]-
[۴٧]-
[۴۸]-
[۴۹]-
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
□
□
[برگشت به بالا] [گفت و گو و نظر کاربران در بارهٔ مقاله]
