[مجاهدین افغان] [جنگ‌های داخلی افغانستان]
در حالی که در افغانستان گروه‌های مختلف سياسی، به‌ويژه مجاهدين سابق برای رسيدن به‌يک تفاهم سياسی تلاش می‌کنند، ده سال پيش در چنين روزهايی، در کابل، بين برخی از همين گروه‌ها جنگ خونين قدرت جريان داشت.
در اثر اين جنگ‌ها که نزديک به پنج سال ادامه داشت، بخش وسيعی از شهر کابل ويران شد و ده‌ها هزار نفر کشته شدند.
[↑] تفاهم به‌جای تقابل
ويليام ريو (William Rive) از خبرنگاران بين‌المللی بی بی سی در کابل، از نزديک شاهد اوضاع بود.
او خاطره آن شب‌ها و روزها را اينگونه بيان می‌کند: "خوب به ياد دارم که صبح يکی از روزهای اولين هفته ماه ژانويه سال ۱۹۹۴ ميلادی بود که در اثر صداهای مهيب انفجارهای وحشتناک، از خواب بيدار شدم؛ تصور هر چيزی می‌رفت، ولی نتيجه اين بود که ژنرال دوستم از حمايت برهان‌الدين ربانی رييس جمهور وقت دست برداشته و با نخست‌وزير ناراضی گلبدين حکمتيار ائتلاف کرده بود."
افراد اين دو، بر سنگرهای سربازان حامی آقای ربانی و فرمانده مسعود حمله کرده بودند، جنگ سختی بود که صدها تن غير نظامی در آن کشته يا مجروح شده بودند.
ترس و وحشت کابل را فراگرفته بود، بيمارستان‌ها مملو از مجروحان و کشته شدگان بود، شهروندان کابل در حالی که کوله‌بارهايی از بساط روزانه‌شان را به دوش می‌کشيدند، در جستجوی محل امنی بودند. اما هيچ‌جا ايمن نبود، هر طرف راکت می‌خورد، هواپيماها بمباران می‌کردند و گلوله‌های سربی هم بدون تبعيض سينه‌ها را می‌شکافت."
به گفته ويليام ريو، ده سال قبل، اين شهر به پايگاه‌ها و سنگرهای گروه‌های درگير تقسيم شده بود، در محلات جنوب آن افراد وابسته حزب اسلامی گلبدين حکمتيار، در سمت غرب نيروهای حزب وحدت اسلامی، در مناطق جنوب غرب رزمندگان تحت امر ژنرال عبدالرشيد دوستم رهبر جنبش ملی اسلامی و در قسمت شمال شرق شهر افراد جمعيت اسلامی به رهبری برهان‌الدين ربانی و به فرماندهی احمدشاه مسعود قرار داشتند.
ويليام ريو می‌گويد که اين گروه‌ها با سنگين‌ترين سلاح‌ها از هوا و زمين مواضع يکديگر را در هم می‌کوبيدند.
در نخستين هفته ماه ژانويه سال ۱۹۹۴، گروه جنبش ملی اسلامی به رهبری ژنرال دوستم دست از حمايت جمعيت اسلامی برداشته و با حزب اسلامی به‌رهبری حکمتيار پيوست که در نتيجه آن جنگ سختی آغاز شد.
خبر نگار بی بی سی از نتيجه اين جنگ چنين می‌گويد: "در پايان سال ۱۹۹۴ ميلادی، ما با کمک صليب سرخ جهانی ارقام دقيقی را دريافتيم که نشان می‌داد در آن سال، در اثر جنگ ميان گروه‌ها اسلامی رقيب، از هر شش نفر شهروند کابل يک نفر کشته يا زخمی شده بودند و شهر کابل هفتاد درصد آسيب ديده بود."
او می‌افزايد: "می‌توان گفت که در تناسب با افراد مسلح، غير نظاميان تلافات بيشتری داشتند، آمار دقيق نشان می‌دهد که تنها در همين سال ۵٠ هزار نفر غير نظامی کشته شده بود."
در جريان اين جنگ‌ها جامعه بين‌المللی، افغانستان را به فراموشی سپرد و حتی سازمان ملل متحد کارمندان خارجی‌اش را از اين کشور خارج کرده بود.
آقای ريو می‌گويد که هنگامی که در سال ۱۹۹٧، طالبان بخش زيادی از افغانستان را تصرف کردند، اين گروه‌ها توان نظامی‌شان را از دست داده بودند و به‌شدت ضعيف شده بودند.
به باور ويليام ريو، در سال ٢٠٠۱ ميلادی هنگامی که ائتلاف بين‌المللی به رهبری آمريکا عليه طالبان و متحدانش وارد جنگ شد، گروه‌های مجاهدين يکبار ديگر تقويت شدند.
او معتقد است که حالا يکبار ديگر همان گروه‌ها، باعث بروز مشکلات سياسی و امنيتی ديگر شده‌اند.
اما آيا باز هم اين گروه‌ها مانند سال‌های دهه نود ميلادی، با ايجاد ائتلاف‌های جديد خاطرات همان سال‌ها را تکرار خواهند کرد؟
خبرنگار بين‌المللی بی بی سی می‌گويد: "بازهم جنگ‌هايی شده است (بعد از سقوط طالبان). به‌طور مثال در شمال ميان افراد وابسته به ژنرال دوستم و يکی از فرماندهان مارشال فهيم (فرمانده عطا محمد) جنگ‌هايی صورت گرفته است و در برخی مناطق هم فرماندهان به جدال‌های لفظی پرداخته‌اند، اما به باور من رهبران گروه‌های نظامی اکنون ديگر تمايلی به جنگ ندارند، چون حالا آمريکايی‌ها با جنگنده‌های B52 و سلاح‌های مدرن‌شان هنوز اينجا هستند، فرماندهان نمی‌خواهند خود را با آن‌ها درگير کنند يا به اصطلاح از صحنه کنار زده شوند."
با وجود چانه‌زنی‌های سياسی شديد در لويه جرگه اين‌بار احزاب سياسی برای رسيدن به تفاهم تلاش می‌کنند و اين مساله نشان می‌دهد که اين‌بار احزاب و گروه‌های مختلف، زير فشار نيروهای بين‌المللی، برای حل اختلافات‌شان به‌جای دست بردن به سلاح و نيروهای نظامی راه گفتگو و مذاکره را در پيش گرفته‌اند.[۱]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده است.
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- مجاهدين بعد از ده سال: تفاهم به‌جای تقابل، بخش فارسی بی بی سی: شنبه ٠٣ ژانويه ٢٠٠۴
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ بخش فارسی بی بی سی
