[حواریون عیسی] [انجیل یوحنا]
یوحنا معروف به یوحنای رسول (به یونانی: Ιωάννης) (زادۀ حدود ٦ پس از میلاد مسیح - درگذشتۀ حدود ۱٠٠ م)، از شمار حواریون و از دوازده رسول برگزیده عیسی بود که مسیحیت سنتی، او را نویسنده انجیل یوحنا و نیز نویسنده کتاب مکاشفه می‌داند[۱].
[↑] زندگی‌نامه
یوحنا، فرزند زبدی و برادر کوچکتر یعقوب حواری بود[٢]. به‌نظر می‌رسد كه مادرش سالومه بوده باشد[٣]، یعنی همان زنی كه با توجه به یوحنا ۱۹: ٢۵ احتمالاً خواهر مریم، مادر عیسی است. در این‌صورت یوحنا پسر خالۀ عیسی و تقریباً همسن او بوده است و دوران آشنایی آنان به ایام كودكی باز می‌گردد[۴].
یوحنا فاقد تحصیلات و فردی بیسواد بود[۵] و حرفه‌ی ماهیگیری داشت. او یكی از ۵ نفری بود كه در شغل ماهیگیری شریك بوده و برای خود «مزدوران» استخدام می‌كردند[٦]. او علاوه بر اشتغال به كار ماهیگیری در كفرناحوم، منزلی نیز در اورشلیم داشت[٧] و از آشنایان نزدیك كاهن اعظم به‌حساب می‌آمد[٨].
او یكی از شاگردان یحیی تعمیددهنده بود[۹]. اگر او پسر خالۀ عیسی بوده باشد[۱٠]، می‌بایستی با یحیی تعمیددهنده نیز مناسبتی داشته باشد[۱۱]. و در نتیجه می‌بایستی از آنچه فرشته در مورد عیسی و یحیی اعلام كرده بود[۱٢]، با خبر بوده باشد. بنابراین هنگامی كه یحیی تعمیددهنده ظاهر شده فریاد برآورد كه ملكوت آسمان نزدیك است، یوحنا پسر زبدی آماده بود تا با او همراه شود.
در اثر شهادت یحیی تعمیددهنده، یوحنا بی‌درنگ از پی عیسی روانه شد[۱٣]. یوحنا یكی از اولین پنج شاگرد عیسی بود كه به‌همراه عیسی به جلیل برگشت[۱۴]. سپس به‌نظر می‌رسد كه او به شغل ماهیگیری خود بازگشته باشد. احتمالاً قریب به یكسال بعد، عیسی او را دعوت كرد تا شغل خود را رها كرده، او را پیروی كند. از آن پس او دائماً با عیسی بود. به‌همین دلیل او شاهد عینی تمام آن چیزی است كه در انجیل خود می‌نویسد.
عیسی به او لقب «پسر رعد» داد[۱۵]، كه ظاهراً دلالت بر تند مزاجی او دارد. ولی او این خلق خشن را تحت كنترل درآورد. ممانعت نمودن اشخاصی كه با نام عیسی دیوها را بیرون می‌كردند[۱٦] و علاقه برای بارانیدن آتش بر سر سامریان[۱٧]، زمینه‌های چشمگیر طبیعت او می‌باشند.
او از جمله سه شاگردی بود كه بیش از دیگران همراه مسیح دیده می‌شدند و از بین این سه نفر نیز به عیسی نزدیكتر بود. پنج مرتبه از او به‌عنوان شاگردی كه «عیسی او را محبت می‌نمود» یاد شده است[۱٨]. بالطبع او می‌بایستی شخصیت بسیار برجسته‌ای داشته باشد كه آنچنان مصاحبت عیسی را به خود جذب كرده است.
عیسـی مسـیح و یوحنـا در شـام آخـر - نقـاشـی توسـط والنتیـن د بولـونیـه (Valentin de Boulogne) (۱٦٢٦)
او و پطرس به عنوان رهبران آن دوازده شناخته شدند. هر چند كه از لحاظ خو و مزاج كاملاً متفاوت بودند، لیكن معمولاً همراه یكدیگر بودند[۱۹].
به‌نظر می‌رسد كه برای چند سالی اورشلیم محل سكونت اصلی او بوده باشد. بر اساس روایت معتبری، او سالهای آخر عمر خود را در افسس گذرانید. در مورد فعالیت‌ها و خدمات او در افسس، اطلاع چندانی در دست نیست. وی دوران كهنسالی طولانی خود را در افسس گذرانید و در آنجا انجیل، سه رساله و كتاب مكاشفۀ خود را به‌رشتۀ تحریر درآورده است[٢٠].
در قرون اخیر، منتقدان نوگرا، این نظریه را مطرح کرده‌اند که کتاب مکاشفه در سال ۷۰ میلادی، به‌دست یوحنا پاتموس نوشته شده است، زیرا نویسنده کتاب مکاشفه بارها خود را به‌نام یوحنا خوانده؛ اما در انجیل یوحنا نامی از نویسنده به‌طور مستقیم نیامده است. یوستینیوس، در سال ۱۳۵ میلادی، نگاشتن کتاب مکاشفه را به یوحنا بن زبدی، نسبت داد؛ ولی ائوسیبیوس، در قرن چهارم، در اصالت آن تردید کرد[٢۱]. هم‌چنان، این اعتقاد كليسا كه «يوحنای حواری نويسندۀ انجيل یوحنا است»، در قرن نوزدهم زير سؤال رفت[٢٢]. از طرفی، به گفتۀ آرچيبالد رابرتسون هيچ منبع [مستقل] ديگری نيز او را نویسندۀ اين انجيل معرفی نكرده است[٢۳].
با این حال، نویسنده‌های قدیمی مانند ایرنیوس و ترتولیان می‌گویند که یوحنا این انجیل را نوشته و به گفتۀ دائرةالمعارف کتاب مقدس، دیگر مدارک نیز همگی با این نظر موافق هستند[٢۴].
غالباً تاریخ نگارش این انجیل، حدود سال ۹٠ میلادی تعیین شده است. عده‌ای بر این عقیده‌اند كه یوحنا اصلاً این انجیل را خیلی زودتر، یعنی به‌هنگام سكونتش در اورشلیم و قدری بعد از قیام، ابتدا به زبان عبری نوشته و سپس سال‌ها بعد در افسس آن را به زبان یونانی درآورده است[٢۵].
احتمالا در سال ۹۵ میلادی، توسط دومتیانوس امپراتور، به جزیره پاتموس (Patmos) تبعید گردید.[٢٦] او خود می‌نویسد:
- من یوحنا، برادر شما، که در اتحاد با عیسی در رنج و در پادشاهی و در بردباری شریک شما هستم به‌خاطر موعظه کلام خدا و شهادت به عیسی در جزیره‌ای به‌نام پاتموس مقیم بودم. آن روز، روز خداوند بود و روح‌القدس مرا فرا گرفت، در آن حال از پشت‌سر خود صدای بلندی مثل صدای شیپور شنیدم، که به من گفت: «آنچه را که می‌بینی در کتابی بنویس و به این هفت کلیسا، یعنی کلیساهای: افسس، اسمیرنا، پرغامس، طیاتیرا، سارد، فیلادلفیا، و لاودیکیه بفرست.»[٢٧]
پس از مرگ دومتیانوس، یوحنا از این جزیره بازگشته، مجددا در افسس سکونت گزید و روزگار را در آن سامان، به‌سر گذراند.[٢٨] به‌طور کلی، تاریخ زندگی یوحنا مبهم است. به‌همین دلیل است که تاریخ درگذشت وی چندان روشن نیست. طبق شهادت ایرنئوس و کلمنت اسکندرانی، وی تا اوایل حکومت تروجان، هم‌چنان زنده بوده است.[٢۹] اپیفانوس تاریخ وفات وی را در سال سوم سلطنت تروجان یعنی سال ۱٠٠ میلادی می‌داند و اظهار می‌دارد که او در سن ۹۴ سالگی در افسس از دنیا رفته است.[٣٠]
در مورد محل دفن یوحنا نیز روایت معتبری وجود ندارد؛ اما پولیکراتس (Polycrates) که در اواخر قرن دوم میلادی در این شهر به‌عنوان اسقف مشغول فعالیت بوده، ادعا کرده است که قبر یوحنای حواری در افسوس قرار دارد.[٣۱]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی، محمد محمدی و الهام محمدی برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- یوحنا، از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
[٢]- متی ۴: ٢۱
[٣]- متی ٢٧: ۵٦؛ مرقس ۱۵: ۴٠
[۴]- راهنمای مطالعه کتاب مقدس، ص ۵٦۴
[٦]- مرقس ۱: ۱٦-٢٠
[٧]- یوحنا ۱۹: ٢٧
[٨]- یوحنا ۱٨: ۱۵ و ۱٦
[۹]- یوحنا ۱: ٣۵ و ۴٠
[۱٠]- چنان‌كه مقایسۀ آیات فوق‌الذكر بر این امر دلالت دارد
[۱۱]- لوقا ۱: ٣٦
[۱٢]- لوقا ۱: ۱٧ و ٣٢
[۱٣]- یوحنا ۱: ٣۵-۵۱
[۱۴]- یوحنا ٢: ٢ و ۱۱
[۱۵]- مرقس ٣: ۱٧
[۱٦]- مرقس ۹: ٣٨
[۱٧]- لوقا ۹: ۵۴
[۱٨]- یوحنا ۱٣: ٢٣، ۱۹: ٢٦، ٢٠: ٢، ٢۱: ٧ و ٢٠
[۱۹]- یوحنا ٢٠: ٢؛ اعمال ٣: ۱ و ۱۱، ۴: ۱٣، ۱۴: ٨
[٢٠]- راهنمای مطالعه کتاب مقدس، صص ۵٦۴-۵٦۵
[٢۱]- یوحنا، از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
[٢٢]- فهيم عزيز، المدخل الی العهد الجديد، ص ۵۴٦
[٢٣]- آرچيبالد رابرتسون، عيسی اسطوره يا تاريخ (فصل اول)، ص ٢٧
[٢۴]- دائرةالمعارف کتاب مقدس، ص ٢٧٠
[٢۵]- راهنمای مطالعه کتاب مقدس، ص ۵٦۵
[٢٧]- مکاشفه باب اول: آیات ۹-۱۱
[٣٠]- هاکس، جیمز، قاموس کتاب مقدس، ص ۹٦٦؛ هم چنین دانشنامۀ آزاد ویکی‌پدیا (به‌زبان انگلیسی) می‌نویسد: «یوحنا به‌سبب کهولت سن در حدود ۱٠٠ میلادی در نزدیکی افسس درگذشت.» رجوع شود به:John the Apostle, From Wikipedia, the free encyclopedia
[٣۱]- Britannica Encyclopedia of World Religions, (Encyclopedia Britannica INC, 2006), p.577
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ کتاب مقدس (ترجمۀ تفسیرِ)، انجمن بین‌المللی کتاب مقدس، چاپ سوم - ٢٠٠٢ میلادی
□ دائرةالمعارف کتاب مقدس، ترجمۀ آلیس علیایی، مریم قبادی، کیانوش اخوین و بهرام محمدیان، تهران: سرخدار، چاپ اول - ۱٣٨۱ خورشیدی
□ هنری هلی، راهنمای کتاب مقدس، ترجمۀ: جسيکا باباخانيان، سابرينا بدليان و ادوارد عيسی بيک، زير نظر کشيش ساروخاچيکی، هلند: چاپ اول - ٢٠٠٠ ميلادی
□ جیمز هاکس، قاموس کتاب مقدس، تهران: نشر اساطیر، چاپ ۱٣٨٣ خورشیدی، شابک: ۹٦۴-۵۹٦٠-۹٨-٣
□ ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد (انگلیسی و فارسی)
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
