- زندگی‌نامه
- فعالیت هنری در افغانستان
- آثار
- يادداشت‌ها
- پيوست‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
- پيوند به بيرون
[موسیقی ایران] [هنرمندان ایرانی]
سیما بینا (به انگلیسی: Sima Bina) (زادۀ ۱۳۲۳ خ - ) نوازنده، نقاش، آهنگ‌ساز و خواننده آوازها و ترانه‌های محلی ایرانی است[۱].
[↑] زندگی‌نامه
سیما بینا در سال ۱۳۲۳ خورشیدی، در شهرستان خوسف از توابع شهرستان بیرجند از استان خراسان جنوبی زاده شد[٢]. پدر او احمد بینا از اهالی تفرش و استاد موسیقی سنتی ایرانی بود[٣]. او از کودکی در کنار پدر که شاعر و آهنگ‌ساز ترانه‌های اولیه او بود، رشد کرد و در سال ۱۳۳٢، از سن ۹ سالگی به خوانندگی در برنامۀ کودک رادیو ایران پرداخت[۴]. این همکاری تا سال ۱۳۵٧، با رادیوی ایران ادامه داشت[۵].
او ردیف موسیقی ایرانی و تکنیک‌های آواز را نزد اساتید بزرگی چون موسی‌خان معروفی و نصرالله زرین‌پنجه فرا گرفت[٦]. در سال ۱۳۳۹، سولفژ و آکاردئون را نزد استاد مرتضی حنانه آموخت[٧].
در سال ۱۳۴۹، مدرک لیسانس در رشته‌ی نقاشی را از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران دریافت کرد[٨]. پس از آن، در سال ۱۳۵۵، تحصیل دانش موسیقی ایرانی و ردیف را نزد معلم یگانۀ آواز، استاد عبدالله دوامی ادامه داد[۹].
سیما بینا، نخستین زنی است که پس از انقلاب ۱۳۵۷ کلاس آموزش آواز دایر نمود و همچنین نخستین زنی بود که در تالار وحدت کنسرت برگزار کرد[۱٠]. او در کنار تدریس آواز و موسیقی کلاسیک ایرانی به‌تحقیق و جمع‌آوری ترانه‌های محلی ایرانی و بازنویسی آهنگ‌های مردمی و روستایی، به‌ویژه، موسیقی‌های محلی زادگاهش، خراسان پرداخت و با سفر به دورافتاده‌ترین نواحی در سرتاسر این ناحیه توانست، مجموعه‌ای از ترانه‌ها و آهنگ‌های کمیاب و تقریباً فراموش‌شده را جمع‌آوری کند[۱۱]. از سال ۱۳۷۲، سیما بینا برای ارائۀ گنجینۀ یافته‌هایش در موسیقی محلی ایرانی به جشنواره‌های معتبر موسیقی در سراسر دنیا دعوت شد[۱٢].
از سال ۱۹۹۳ میلادی تا به امروز به جشنواره‌های جهانی دعوت شده و موسیقی مردمی ایران را به گوش جهانیان رسانده است[۱٣].
سیما بینا پس از پایان تحصیل، با عزیز میتویی ازدواج کرد و ۲ فرزند دختر و پسر به‌دنیا آورد، اما زندگی مشترکشان با خودکشی همسرش پایان یافت[۱۴]. پسرش آرش میتویی نیز به آواز (در سبک جاز) علاقمند شد[۱۵]. سیما بینا سال‌ها بعد با حسن زارع ازدواج کرد و گاهی در کلن به‌سر می‌برد و به تهیه آوازهای محلی مشغول است[۱٦].
[↑] فعالیت هنری در افغانستان
در سال ١٣۴١، به‌دعوت رادیو افغانستان، سیما بینا به این کشور رفت و در آن‌جا به اجرای کنسرت و ضبط موسیقی پرداخت[۱٧]. اما او خود در گفتگو با بی بی سی می‌گوید:
- سالی که برای اجرای کنسرت به افغانستان و به کابل دعوت شدم، درست یادم نیست چه سالی بود ولی به گمانم باید دوران حکومت محمدداود خان بوده باشد، حدود سال ۱۳۵۳ و در آن‌زمان از نظر ما ظاهرا همه چیز در امن و امان بود.
من به همراه چند تن دیگر از خوانندگان برگزیده رادیو ایران، خانم نسرین و هوشمند عقیلی و همچنین نوازندگان به‌نام و هنرمندی چون منوچهر لشکری، نوازنده ویلن و احمدرضا محسنی، نوازنده سنتور و بزرگ لشکری، آهنگ‌ساز و سرپرست گروه و البته چند نوازنده دیگر به کابل رفته بودم و خانم ژاله علو هنرمند محبوب و پیش کسوت تئاتر که در این سفر گویندگی روی صحنه و معرفی هنرمندان را به عهده داشتند.
ما همه به این فستیوال موسیقی که در واقع رادیو ملی افغانستان برگزار می‌کرد دعوت شده بودیم. مسئولان و مقامات برگزارکننده این فستیوال به گرمی و با مهر فراوان از ما استقبال کردند و بعد از پذیرایی با چای و شیرینی در فرودگاه و گرفتن عکس‌های یادگاری به هتل بسیار زیبایی که با تزیینات سنتی آراسته شده بود رفتیم.
روز بعد، پس از تمرین‌های لازم، برنامه ما ساعت هشت شب در تالار کنسرت نسبتاً بزرگی برگزار شد. پس از خوش‌آمدگویی میزبان ما که یکی از مقام‌های فرهنگی و مدیر این جشنواره بود، خانم ژاله علو، به روی صحنه آمد و برنامه مرا اعلام کرد.
یادم هست که آن شب چند ترانه شیرازی هم خواندم و جالب این که حاضرین با شوق تمام بیشتر آهنگ‌ها را با کف‌زدن و خواندن همراهی می‌کردند.
وقتی در جمع هنرمندان با ذوق افغانستان قرار گرفتم، تشویق شدم که چند ترانه افغانی را هم با همکاری گروه نوازندگان خودشان در آن فستیوال اجرا کنم.
در آن سفر با هنرمندان بزرگ و محبوب افغانستان آشنا شدیم. من به‌خصوص استاد مهوش را هرگز فراموش نمی‌کنم که این خواننده معروف و محبوب افغانستان با نهایت تواضع در برنامه‌های مختلفی همراه ما بود.
برای من که همیشه در زمینه موسیقی محلی ایران جستجوگر بودم و بخش بزرگی از ترانه‌هایم نغمه‌های محلی اصیل و قدیمی خراسان بوده است، موسیقی افغانستان موسیقی غریب و نا آشنایی نیست. من حتی چند ترانه از آهنگ‌های زیبای افغانی را قبل از سفر به کابل می‌دانستم و می‌خواندم.
در همان دهه پنجاه شمسی بسیاری از ترانه‌های من از طریق رادیو افغانستان پخش می‌شد و برای مردم آن کشور آشنا بود. در واقع مردم افغانستان با سیما بینا و ترانه‌های خراسانی او انس و الفتی دیرینه داشتند چرا که زبان و احساس در موسیقی ما یکدل و یگانه است[۱٨].
[↑] آثار
برخی از آثار محبوب و پرفروش سیما بینا عبارتند از[۱۹]:
- ای بت چین ای صنم
- عزیز بنشین به کنارم
- بیا تا قدر یکدیگر بدانیم
- شاه صنم، زیبا صنم
- این یار منه که می‌رود سربالا(زرد آلو فروش)
- چون شب خواندی
- از خم زلفت دل شیدا شکست
- ازاین جا تابه بیرجند سه گداره
- دلبر
- بانو[٢٠]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط دانیال محمدی برشتۀ تحرير درآمده است.
[↑] پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ٢:
پيوست ۳:
پيوست ۴:
پيوست ۵:
پيوست ۶:
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]-
[٢]-
[٣]-
[۴]-
[۵]-
[٦]-
[٧]-
[٨]-
[۹]-
[۱٠]-
[۱۱]-
[۱٢]-
[۱٣]-
[۱۴]-
[۱۵]-
[۱٦]-
[۱٧]-
[۱٨]-
[۱۹]-
[٢٠]-
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[↑] پيوند به بیرون
□ [1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20]
