فهرست مندرجاتکشف قدیمی‌ترین رد پای انسان اروپایی در بریتانیا
- کشف قدیمی‌ترین رد پای انسان اروپایی در بریتانیا
- گفتگو با دکتر نیک اشتون
- يادداشت‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
[قبل] [بعد]
دانشمندان بریتانیایی موفق شدند قدیمی‌ترین ردپای انسان که تاکنون خارج از قاره آفریقا مشاهده شده را در سواحل شرقی نورفوک انگلستان پیدا کنند.
تنها سه جای پای قدیمی‌تر از این در جهان تاکنون کشف شده که هر سه در قاره آفریقا قرار دارند
این رد پا که تخمین‌زده می‌شود ۸۰۰ هزار سال قدمت داشته باشد، قدیمی‌ترین رد پای یک انسان در شمال قاره اروپاست. نتایج این کشف مهم در مجله علمی پلس وان منتشر شده است.
دکتر نیک اشتون از موزه بریتانیا، گفته این اکتشاف یکی از مهم‌ترین یافته‌های ما تاکنون در جزایر بریتانیاست و شاید به جرات بتوان گفت مهم‌ترین یافته تاریخ ماست.
آقای اشتون در گفتگو با بی‌بی‌سی تأکید کرد یافتن این رد پا می‌تواند به بازنگری و بازنویسی تاریخ نخستین مردمانی که به بریتانیا و اروپا آمدند منتهی شود.
یافتن چنین شواهدی از حیات انسان‌ها بسیار کم‌سابقه و نادر است و تنها سه جای پای قدیمی‌تر از این در جهان تاکنون کشف شده که هر سه در قاره آفریقا قرار دارند.[۱]
[↑] کشف قدیمی‌ترین رد پای انسان اروپایی در بریتانیا
پژوهش‌هایِ تازه در روستایِ هپیسبورگِ[٢] بریتانیا، قدیمی‌ترین ردِّ پایِ آدم‌واره‌هایِ[٣] شناخته‌شده در بیرون از افریقا را آشکار کرده است. قدمتِ این ردِّ پاها به ١ میلیون تا ٧٨٠ هزار سالِ پیش می‌رسد. مدّت‌ها این مکان را به خاطرِ نگاهداشتِ رسوباتی می‌شناختیم که حاویِ زیاگان و گیاهانِ دوره‌یِپلیستونِ آغازین[۴] بوده است. امّا، در سالِ ٢٠٠۵ در این مکان سنگِ چخماقِ دست‌سازی نیز یافت شد که نشان می‌دهد شمالِ مصر دستِ کم ٣۵٠ هزار سال در تصرفِ انسانِ امروزی بوده است. ته‌نشست‌هایی از شن، سنگ‌ریزه، و لجنِ ورقه-ورقه-شده تشکیل شده‌اند که در کنارِ یک رودخانه‌یِ پَهندر قسمت‌هایِ بالاییِ پای‌رود قرار داشته است.
در ماهِ میِ ٢٠١٣، منطقه‌یِ گسترده‌ای از ته‌نشست‌هایِ لایه-لایه‌دار در پیش‌ساحل نمایان شد. در سطحِ یکی از لایه‌هایِ لجنی و در مساحتی نزدیک به ١٢ مترِ مربع، مجموعه‌ای از حفره‌ها رونما شد. از سطحِ آن تصویرسنجیِ چندگانه[۵] تهیّه شد که به‌روشنی نشان داد که حفره‌ها، دراز و باریک شده بودند و بیشترِ آن‌ها به اندازه‌یِ جایِ پایِ آدم‌واره‌هایِ نوجوان تا بزرگسال می‌توانند باشند. در بسیاری از موارد، قوسِ کفِ پا و قسمتِ پیش یا پُشتِ پا،شناسایی‌پذیر است و در یک مورد جایِ انگشت‌هایِ پا نیز دیده می‌شود. از رویِ درازایِ پا، قدِ این آدم‌واره‌ها، چیزی در حدودِ ٩٣ و ١٧٣ سانتی‌متر تخمین زده می‌شود و احتمالِ می‌رود که از سنینِ گوناگون بوده‌اند. جهتِ جایِ پاها، نشانگرِ این است که این انسان‌ها بر رویِ پهنه‌یِ گِلی و در امتداد و کنارِ رودخانه به طرفِ جنوب در حالِ حرکت بوده‌اند. فسیل‌هایِ انسانی از دورانِ پلیستونِ آغازین در اروپا بی‌نهایت کم‌یاب هستند و در بریتانیا هیچِ آثاریِ از این دوره وجود ندارد. تنها گونه‌یِ شناخته‌شده از چنین دوره‌ای در اروپایِ غربی، آدم‌سانِ پیشاهنگ[٦] است که بقایایِ فسیلِ آن در آتاپووِرکا در اسپانیا یافت شده است. اندازه‌یِ پا و قد-و-قامتِ تخمینیِ آدم‌واره‌هایِ هَپیسبورگ، با گونه‌ای که از شواهدِ فسیلیِ آدم‌سانِ پیشاهنگ همخوانی دارد.[٧]
[↑] گفتگو با دکتر نیک اشتون
پالاب قوش[٨]، گزاشگرِ علمی ِبی‌بی‌سی نیوز، زیر عنوان «قدیمی‌ترین ردِّ پاها در بیرون از آفریقا در نورفُک[۹] کشف شد»، می‌نویسد که دکتر نیک اشتُن[۱٠] محلِ یافتِ ردِّ پاها را به وی نشان داده است.
دانشمندان، کُهن‌ترین آثار از ردّ پایِ انسان را در بیرون از آفریقا، یعنی در ساحلِ نورفُک در شرقِ انگلستان، کشف کردند. این ردّ پاها در سواحلِ هپیسبورگ یافت شده‌اند و بیش از ٨٠٠ هزار سالِ قدمت دارند. این مدرکِ مستقیمی است که نخستین‌ترین انسانِ شناخته‌شده در شمالِ اروپا از خود به جای گذاشته است؛ جزئیّات این آثارِ شگفت‌آور در مجله‌یِ علمیِ پلوس وان[۱۱] به نشر رسیده است.
دکتر نیک اشتُن، از موزه‌یِ بریتانیا، اهمیّتِ این رد پاها را این‌گونه توصیف می‌کند: «یکی از مهمّ‌ترین کشف‌ها، که نگوییم مهمّ‌ترین کشفی، که در سواحل ِ [بریتانیا] صورت گرفته است». او به بی‌بی‌سی نیوز گفت که این کشف «درکِ ما را از تصرفِ بریتانیا، و همچنین از تصرفِ اروپا، توسطِ انسان‌هایِ نخستین به‌کلّی دگرگون خواهد کرد.»
این آثارِ به‌جا مانده، نخستین‌بار در ماهِ مهِ سالِ گذشته، در طیِ یک کشندِ[۱٢] خفیف، شناسایی شده بودند. دریایِ متلاطم شنِ ساحل را به کنار زده بود و این مجموعه‌ی حفره‌هایِ دراز-شکل نمایان شدند.
من با دکتر اشتُن در کنارِ ساحلی که در آن ردّ پاها یافت شده بودند، قدم زدم. او خاطره‌یِ سکندری خوردن خودش و همکارش را در آن حفره‌ها برایم بازگو کرد: «آن‌گاه، با شگفتی گفتم «آیا این‌ها به‌راستی خودشان‌اند؟ اگر این‌طور باشد، می‌توان گفت که این ردّ پاها کُهن‌ترین ردّ پایِ انسان در بیرون از آفریقا است و بی‌تردید باور نکردنی خواهد بود!.»
چنین کشف‌هایی بسیار کم‌نظیر هستند. ردّ پاهایِ یافت‌شده در هپیسبورگ، کُهن‌ترین ردّ پاها در اروپا هستند و تنها سه جفت ردّ پایِ دیگر با قدمتِ بیشتر وجود دارد و هر سه در آفریقا کشف شده‌اند.
دکتر اشتُن به من گفت: «در آغاز، از آنچه می‌دیدیم مطمئن نبودیم، امّا به‌زودی دریافتیم که حفره‌ها به رد پایِ انسان شبیه هستند.»
ردّ پاهایِ ساحلِ هپیسبورگ احتمالاً متعلق به خانواده‌ای است که در جست‌وجویِ غذا بوده است.
تنها اندک زمانی پس از شناساییِ ردّ پاها، آب دریا آن‌ها را شست و از میان برد، امّا، تیمِ پژوهشی توانست در این فاصله از ردّ پاها فیلم‌برداری کند. این قطعه‌یِ ویدئویی در پایانِ همین ماه در موزیمِ تاریخِ طبیعتِ لندن[۱٣] به نمایش گذاشته خواهد شد. در آن می‌بینید که پژوهشگران چگونه در زیرِ بارانِ شدید، در حالتِ چهار دست‌وپا در حالِ مسابقه‌دادن با زمان هستند تا بتوانند پیش از پاک‌شدن، شکلِ حفره‌ها را ضبط کنند. دکتر اشتُن خاطره‌یِ چگونگیِ بیرون کشیدنِ آبِ باران را از گودالیِ ردّ پاها برایِ عکس‌برداری را این‌گونه بازگو می‌کند: «امّا باران به همانِ سرعتی که ما خالی می‌کردیم، حفره‌ها را دوباره پُر می‌کرد.»
تیمِ پژوهشی یک اسکانِ سه‌بُعدی[۱۴] از ردّ پاها در دو هفته پس از ضبطِ آن‌ها تهیّه کرد. تحلیلِ دقیق‌تر از تصاویرِ توسطِ دکتر ایزابل دِگروته[۱۵] از دانشگاهِ جون مورسِ لیورپول[۱٦] تأیید کرد که حفره‌ها، ردّ پایِ انسان است، و احتمالاً متعلق به پنج نفر است، یک مردِ بزرگسال و چند کودک. دکتر دِگروته توانسته است پاشنه‌یِ پا، قوسِ پا و در برخیِ تصاویر حتّی انگشتانِ پا، را بازشناسی کند. بزرگ‌ترین جایِ پا کمابیش به اندازه‌یِ کفشِ شماره ٨ در سایزبندیِ بریتانیایی است (برابر با سایزِ ۴٨ اروپایی و ٩ امریکایی). دکتر دِگروته به بی‌بی‌سی نیوز گفت: «هنگامی که به من خبرِ کشفِ ردّ پاها را دادند، به‌کلّی شگفت‌زده شدم.» «احتمال می‌رود که یکی از این ردّ پاها متعلق به یک مردِ بزرگسال باشد، با قامتی در حدودِ ۵ فوت و ٩ اینچ (١٧۵ سانتی‌متر) و مردِ دیگری با قامتِ کوتاه‌تر، در حدودِ ٣ فوت. ردّ پاهایِ بزرگِ دیگر می‌توانند از چند مردِ بزرگسالِ جوان باشد و یا چند زن. اگر نگاهی اجمالی به گذشته داشته باشیم، می‌توانیم بگوییم که ما یک خانواده را داریم که با هم از مقابلِ یک منظره می‌گذرد.»
نقش‌ها برایِ نخستین‌بار زمانی دیده شدند که کشندِ خفیف آن‌ها را نمایان کرد.
روشن نیست که آن‌ها از کدام گونه‌یِ انسانی بوده‌اند. مطابقِ یک نظریّه آن‌ها گونه‌ای به‌نامِ آدم‌سانِ پیشاهنگ[۱٧] بوده‌اند، که از زیستِ آن‌ها در جنوبِ اروپایی شواهدی در دست است. گمان می‌رود که این افراد از طریقِ یک نوارِ خشکی، که یک میلیون سالِ پیش بریتانیا را به مابقیِ اروپا وصل می‌کرده است، خود را به نورفکِ امروزی رسانیده‌اند. احتمال می‌رود که آن‌ها در حدودِ ٨٠٠ هزار سالِ پیش، به‌علّتِ افزایشِ سرما در آب‌وهوایِ این مکان و یعنی اندکی پس از به‌جایِ گذاشتنِ این رد پاها، این مکان را ترک کرده‌اند.
[وقتی] به ۵٠٠ هزار سالِ پیش که می‌رسیم، گونه‌یِ دیگری از انسان به‌نام آدم‌سانِ هایدلبرگی[۱٨] را داریم که در بریتانیا می‌زیسته است. گمان می‌رود که این انسان‌ها در حدودِ ۴٠٠ هزار سالِ پیش به‌شکلِ نئاندرتالِ نخستین تحول یافته‌اند. پس از آن، نئاندرتال‌ها تا ۴٠ هزار سالِ پیش به‌طور تناوبی در بریتانیا زیست داشته‌اند. این دوره همزمان است با ورودِ گونه‌یِ پیشینِ انسانِ امروزی، یعنیِ آدم‌سانِ اندیشه‌ورز[۱۹].
در هپیسبورگ هیچ سنگواره‌ای از آدم‌سانِ پیشاهنگ در دست نیست، امّا شواهدِ جانبی از حضورِ آن‌ها روز به روز قوّی‌تر می‌شوند.
اکنون آبِ دریا نقش‌ها را پاک کرده است - امّا پیش از آن نقش‌ها ضبط شدند.
در سالِ ٢٠١٠ میلادی، همین تیمِ پژوهشی ابزارهایِ سنگیِ همین انسان‌ها را کشف کرده بود. اینک، با کشفِ ردِّ پاها، دیگر جایِ تردیدی از حضورِ آن‌ها در حدودِ یک میلیون سالِ پیش در بریتانیا نمی‌ماند. این را پروفسور کریس استرینگر[٢٠] از موزیمِ تاریخِ طبیعی[٢۱] می‌گوید که خودش هم در پژوهشِ هپیسبورگ حضور داشته است. او به بی‌بی‌سی نیوز گفت که «این کشف به‌روشنی نشان می‌دهد که چنین انسان‌هایی قطعاً در این مکان بوده‌اند. اینک می‌توانیم درباره‌یِ یک گروه‌ِ مشخص و فعالیّت‌هایِ روزمرّه‌شان پژوهش کنیم. اگر به جست‌وجو ادامه بدهیم، به شواهد بیشتری دست خواهیم یافت و امید است حتّی سنگواره‌یِ انسانی نیز پیدا کنیم. این آروزیِ من است.»[٢٢]
[↑] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی گردآوری و توسط رسول محمدی به فارسی برگردان شده است.
[↑] پی‌نوشت‌ها
[۱]- کشف قدیمی‌ترین ردپای انسان اروپایی در بریتانیا، وب‌سایت فارسی بی بی سی (بخش دانش و فن): شنبه ٠٨ فوريه ٢٠۱۴ - ۱۹ بهمن ۱٣۹٢
[٢]- Happisburgh[٧]-
[٣]- Hominem
[۴]- Early Pleistocene
[۵]- multi-image photogrammetry
[٦]- Homo antecessor
[۱٢]- جزر و مد
[۱٣]- Londen’s Natural History Museum[٢٢]- قدیمی‌ترین ردِّ پاها در بیرون از آفریقا در نورفُک کشف شد، به قلمِ پالاب قوش ، گزاشگرِ علمی ِبی‌بی‌سی نیوز، برگردان به فارسی توسط رسول محمدی
[۱۴]- 3D scan
[۱۵]- Isabelle De Groote
[۱٦]- Liverpool John Moores University
[۱٧]- Homo antecessor
[۱٨]- Homo heidelbergensis
[۱۹]- Homo sapiens
[٢٠]- Prof Chris Stringer
[٢۱]- Natural History Museum
[↑] جُستارهای وابسته
□
□
□
[↑] سرچشمه‌ها
□ وب‌سایت فارسی بی بی سی (بخش دانش و فن)
□
□ Pallab Ghosh, »Earliest footprints outside Africa discovered in Norfolk«, BBC News: Science & Environment - 7 February 2014
