 |
|
آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا
(سیا یا سی‌آی‌اِی)
فهرست مندرجات
- پیشینه‌ی تاریخی
- موقعیت سازمان سیا
- ساختار تشکیلاتی
- کارنامه‌ی سازمان سیا
- يادداشت‌ها
- پيوست‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
- پيوند به بيرون
[جاسوسی] [سازمان‌های اطلاعاتی]
آژانس اطلاعات مرکزی (به انگلیسی: Central Intelligence Agency)، مشهور با سرواژه «سیا» و یا «سی‌آی‌اِی» (به انگلیسی: CIA) نام سازمان اطلاعات مرکزی است که وظیفهٔ جمع‌آوری، تکمیل و تحلیل اطلاعات مهم دربارهٔ کشورها، حکومت‌ها، شرکت‌های اقتصادی و افراد خارجی را به حکومت دارد.
 |
 |
| پرچم سازمان | نشان سازمان |
این سازمان بخشی از جامعه اطلاعاتی است که مرکز آن در ایالت ویرجینیا قرار دارد. نقش و ویژگی‌های سازمان سیا تقریباً برابر با سازمان اطلاعات و امنیت خارجی در بریتانیا، سرویس اطلاعات مخفی در استرالیا یا موساد در اسرائیل است.
ورودی مقر فرماندهی سازمان سیا
سازمان سیا، در سال ۱۹۴۷ بنیاد گذاشته شد. در حال حاضر، بودجهٔ سالیانه آن حدود ۱۰ میلیارد دلار تخمین‌زده می‌شود؛ به تعداد ۲۰۰۰۰ کارمند دارد و ریاست این سازمان، بر عهدۀ «جان برننان» (John Brennan) است.
| ▲ | پیشینه‌ی تاریخی |
آژانس اطلاعات مرکزی (سیا)، در ۱٨ سپتامبر سال ۱۹۴۷ میلادی، با تصویب قانون امنیت ملی توسط کنگره‌ی و امضای ، سی و سومین رئیس جمهور این کشور از حزب دموکرات، بنیاد نهاده شد.
اما، قبل از تأسیس سازمان سیا، ایالات متحدۀ آمریکا، از زمان جورج واشنگتن، به فعالیت‌های اطلاعاتی مشغول بود و نخستین سازمان جاسوسی مدرن آمریکا، پس از جنگ جهانی اول در سال ۱۹۲۲ تحت عنوان سازمان پلیسی فدرال یا «اف.بی.آی» (F.B.I) شکل گرفت. این سازمان با هدف اولیه خنثی نمودن فعالیت‌های اطلاعاتی دشمنان آمریکا در داخل کشور به‌وجود آمد؛ ولی به‌دلیل نبود یک سازمان - امنیتی تا جنگ جهانی دوم، مسئولیت حفظ امنیت و مراقبت‌های پلیسی کشور آمریکا بر عهده همین سازمان بوده است
با وقوع جنگ جهانی دوم، سران کاخ سفید بر آن شدند تا سازمانی قوی که بتواند در خارج از مرزهای آمریکا در صفوف دشمنان آمریکا نفوذ کرده و اطلاعات نظامی و حیاتی را کسب نماید، به‌وجود آورند. بنابراین، در سال ۱۹۴۲، (William J. Donovan)، ایجاد دفتر خدمات استراتژیک (OSS) را - به‌منظور جاسوسی در بیرون از مرزهای کشور - به رئیس جمهور ، پیشنهاد کرد. آمریکا از این سازمان جاسوسی در طول جنگ جهانی دوم بهره‌ی زیادی برد، به‌نحوی که این سازمان نفوذ زیادی به سازمان‌های اطلاعاتی آلمان نازی و هیئت حاکمه‌ی روسیه داشت.
دفتر خدمات استراتژیک، یازده ماه بعد از تأسیس، در اکتبر ۱۹۴۵ منحل شد و توابع آن به وزارت امور خارجه و شعبه‌ی (دپارتمان) جنگ منتقل گردید. در سال ۱۹۴٦، سازمان جدید جاسوسی تحت عنوان «گروه کاراگاهی مرکزی» با عنوان اختصاصی C.I.G تشکیل شد.
پس از یک‌سال، در سال ۱۹۴۷، با روی‌کار آمدن ژنرال هیلن کوتر به ریاست این سازمان و تصویب قانون امنیت ملی در کنگره، پس از انجام تغییرات در تشکیلات و ادغام و حذف پاره‌ای از شعبات، نام این سازمان به «آژانس اطلاعاتی مرکزی» یعنی «سی‌آی‌اِی» (C.I.A) تغییر نام پیدا کرد. بدین ترتیب، در واقع، پایه‌گذاری سازمان سیا، از دفتر خدمات استراتژیک، الهام گرفته شد.
به هر حال، از این دوران، رسماً سازمان جاسوسی آمریکا به‌صورت مستقل و متمرکز مسئولیت فعالیت امور مربوط به جاسوسی و ضد جاسوسی ایالات متحده در خارج از مرزهای این کشور را بر عهده گرفت و وظیفه ضد جاسوسی در داخل کشور را به پلیس فدرال (اف.بی.آی) محول نمود.
در زمان ریاست جمهوری «جان اف. کندی»، در سال ۱۹٦۱، توسط «رابرت مک نامارا»، وزیر جنگ او، سازمان اطلاعاتی برای ارتش امریکا زیر عنوان «آژانس اطلاعات دفاعی» با اختصار «دی.آی.اِی» (D.I.A) تشکیل گردید.
این سازمان با اهداف اطلاعات نظامی تأسیس شد که هدف اصلی از تشکیل آن، ایجاد رقیبی برای سازمان «سیا» و در حقیقت نظارت بر کار آن به‌طور پنهان بوده و یا به سخن دیگر، با به‌کارگیری جاسوسان کارآزموده و مجرب در رشته‌های اطلاعات نظامی در پست‌های وابستگی نظامی سفارتخانه‌های آمریکا علاوه بر کارهای جاسوسی نظامی، به‌صورت مخفیانه بر امور سیا نظارت می‌نموده است. این سازمان هم‌اکنون دارای ۵۰۰۰ مأمور ارشد است که زیر نظر وزارت دفاع و ستاد مشترک ارتش آمریکا فعالیت می‌کند.
آمریکا علاوه بر سه سازمان جاسوسی «اف.بی.آی» (F.B.I)، «سی.آی.اِی» (C.I.A) و «دی.آی.اِی» (D.I.A) یک سازمان جاسوسی عمده‌ی دیگر تحت عنوان «آژانش امنیت ملی» با اختصار «ان.اس.آ» (N.S.A) دارد که این سازمان مأموریت جاسوسی الکترونیکی را عهده دار می‌باشد. مرکز این سازمان در ایالت مریلند، در منطقه‌ای به‌نام «فورت مید» واقع است.
| ▲ | موقعیت سازمان سیا |
ساختمان ستاد مرکزی سیا در مزارع سرسبز لانگی به‌فاصله ۱۵ کیلومتری واشنگتن دی.سی (پایتخت آمریکا) در ایالت ویرجینیا قرار داشته و در زمینی به مساحت ۱۲۵ هزار مترمربع احداث گردیده است. ساختمان ادارات مرکزی در برج هشت طبقه‌ای به‌شکل H بنا شده و تا کاخ سفید و وزارت دفاع حدود ۲۰ دقیقه فاصله زمانی دارد.
نمای کلی مقر فرماندهی سازمان سیا
| ▲ | ساختار تشکیلاتی |
سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا)، در بدو تأسیس از یک ستاد مرکزی جاسوسی که به چهار بخش زیر تقسیم شده، تشکیل گردید که هر بخش تحت عنوان یک مدیر اداره می‌شد:
-
الف: بخش علوم و فناوری
ب: بخش اطلاعات
ج: بخش نقشه‌ها و طرح‌ها
د: بخش پشتیبانی
بخش علوم و فناوری، آخرین اطلاعات و تصاویری که توسط هواپیماهای جاسوسی و ماهواره‌های تجسسی گرفته می‌شود را تجزیه و تحلیل نموده و اخبار و اطلاعات آن‌را جهت بهره‌برداری منتشر می‌نمود.
بخش اطلاعات، کلیه اخبار و اطلاعات نظامی، سیاسی، اقتصادی، علمی، صنعتی، فنی، اجتماعی و ... که از منابع گوناگون به این بخش می‌رسد را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار داده و برآوردها را تهیه می‌نمود. این بخش هم‌اکنون نیز یکی از بخش‌های عمده‌ی سازمان سیا می‌باشد که حدود دویست هزار نفر کارمند رسمی و نیمه‌وقت در حرفه‌های مختلف علوم مانند فیزیکدان، ریاضی‌دان، شیمیدان، جغرافی‌دان، زبان‌شناس، معدن‌شناس، مهندس برق و الکترونیک، کامپیوتر، روان‌شناس، پزشک، کشاورز، کارشناس آب و جنگل و ... را به‌کار گرفته است.
بخش نقشه‌ها و طرح‌ها، در این بخش اطلاعات تهیه‌شده به نقشه‌ها و طرح‌های عملیاتی تبدیل می‌شود. در حقیقت بخش مهم سازمان جاسوسی سیا همین بخش بوده که طرح‌های عملیاتی را تهیه می‌نماید.
بخش پشتیبانی، این بخش مسئولیت پشتیبانی، تدارکات و ارتباطات کلیه واحدهای سازمان سیا را در خارج از کشور عهده‌دار بود.
سازمان سیا در شرایط فعلی، نیز دارای چهار معاونت می‌باشد که عبارتند از:
| الف: معاونت اطلاعات |
این معاونت جمع‌آوری اطلاعات را عهده‌دار بوده و سپس بررسی، تجزیه و تحلیل و ارزشیابی را نیز انجام می‌دهد. این معاونت از ادارات زیر تشکیل شده است:
اداره‌ی اطلاعات جاری، اداره‌ی برآوردهای مالی، اداره‌ی اطلاعات بنیانی، اداره‌ی اطلاعات علمی، اداره‌ی تحقیقات و گزارشات، اداره‌ی ارجاع مرکزی، اداره‌ی دریافت اخبار خارجی و مرکز تفسیر عکس.
| ب: معاونت طرح‌ها |
این معاونت امور مربوط به خدمات پنهانی را بر عهده داشته و ایستگاه‌های اطلاعاتی سیا در خارج از کشور توسط این معاونت اداره می‌شود. این معاونت دو بخش را در زیر مجموعه‌ی خود دارد:
بخش عملیات: که مربوط به فعالیت‌های سری این معاونت می‌باشد.
بخش کارمندان عالی‌رتبه: که مسئول بررسی و هماهنگی تام فعالیت‌های عملیاتی بوده و خود به سه گروه تقسیم می‌گردد:
گروه اول: کارمندان اطلاعاتی برای جمع‌آوری اطلاعات خارجی
گروه دوم: کارمندان جنگ‌های روانی و عملیات شبه‌ی نظامی که کار عملیات روانی و شبه‌روانی را انجام می‌دهند.
گروه سوم: کارمندان ضد جاسوسی که دارای وظایف حفاظت از عملیات و جمع‌آوری اطلاعات برای ردیابی جاسوسی خارجیان را بر عهده دارد.
معاونت طرح‌ها دارای چند بخش منطقه‌ای هم می‌باشد که وظایف دو بخش عملیات و کارمندان از نظر حوزه‌ی جغرافیایی تقسیم کار شده است و عبارتند از: بخش اروپای غربی، اروپای شرقی، خاور نزدیک و نیمکره غربی و آفریقا
| ج: معاونت عملیات |
این معاونت در سال ۱۹۵۲ تحت نام پوششی اداره‌ی هماهنگی سیاسی با اختصار «او.پی.سی» (O.P.C) خوانده می‌شود، مهم‌ترین سازمان در درون سیا به‌شمار می‌رود. عملیات شبه نظامی، سیاسی، تبلیغاتی و در واقع عملیات مداخله‌گرایانه توسط این معاونت انجام می‌شود. در زیرمجموعه معاونت عملیات اداره‌ی کل عملیاتی موسوم به «سی.او.پی.اس» (C.O.P.S) قرار داشته که در واقع مسئولیت اجرایی عملیات «او.پی.سی» (O.P.C.) را بر عهده دارد. روزنامه‌نگاران آمریکایی این واحد را به‌نام بخش عملیات کثیف می‌نامند. این معاونت از سه واحد مستقل زیر تشکیل شده است:
-
۱- سرویس جمع‌آوری اطلاعات خارجی
۲- سرویس عملیات جاسوسی و ضد اطلاعاتی
۳ – سرویس مداخلات مخفی در کشورهای خارجی
دو سرویس اول رسماً به تصویب کنگره‌ی آمریکا رسیده، ولی سرویس سوم به‌علت نوع فعالیت و مغایرت داشتن با قانون اساسی آن‌کشور و قوانین بین‌المللی به‌صورت مخفی تشکیل و به فعالیت خود در کشورهای خارجی به‌صورت مخفیانه و غیررسمی ادامه می‌دهد. مراکز این سرویس‌ها در کشورهای خارجی معمولاً در سفارتخانه‌های امریکا تحت عنوان مراکز عملیاتی (همان ایستگاه‌های اطلاعاتی) می‌باشند.
| د – معاونت پشتیبانی: |
این معاونت وظیفه پشتیبانی از کلیه معاونت‌های دیگر را داشته و از شش اداره تشکیل شده است که عبارتند از: اداره‌ی ارتباطات، آموزش، حفاظت، پشتیبانی، مالی و کارگزینی.
لازم به ذکر است که در آمریکا علاوه بر چهار سازمان عمده‌ی اطلاعاتی فوق، بیش از ده سازمان اطلاعاتی دیگر نیز وجود دارد بعضی از محققان معتقدند که جامعه اطلاعاتی آمریکا حداقل ۱۵ عضو سازمانی دارد.
مدیر آژانس اطلاعات مرکزی به‌عنوان رئیس آژانس اطلاعات مرکزی و گزارش به مدیر اطلاعات ملی است. مسئولیت مدیر سیا عبارتند از:
- جمع‌آوری اطلاعات از طریق منابع انسانی و با استفاده مناسب دیگر، جز این که او باید بدون پلیس، حکم، یا قدرت اعمال قانون و یا توابع امنیت داخلی؛
- مرتبط و ارزیابی اطلاعاتی مربوط به امنیت ملی و فراهم کردن انتشار مناسب چنین هوش؛
- ارائه مسیر کلی و هماهنگی مجموعه‌ای از اطلاعات ملی در خارج از ایالات متحده آمریکا از طریق منابع انسانی با عناصر جامعه اطلاعاتی مجاز به انجام چنین جمع‌آوری و در هماهنگی با بخش‌های دیگر، سازمان، یا عناصری از دولت ایالات متحده است که عبارتند از مجاز به انجام مجموعه، اطمینان حاصل کرد که استفاده موثر از منابع ساخته شده است و این حساب مناسب از خطرات به ایالات متحده و کسانی که در مجموعه از جمله گرفته شده و
- اجرای توابع و دیگر وظایف مربوط به هوش موثر در امنیت ملی به‌عنوان رئیس جمهور یا مدیر اطلاعات ملی ممکن است مستقیم.
عملکرد آژانس اطلاعات مرکزی است که برای کمک به مدیر آژانس اطلاعات مرکزی در انجام مسئولیت‌های مشخص شده در بالا است.
| ساختار سازمانی |
-
۱- دفاتر اجرایی
۲- پشتیبانی عملیات‌های نظامی
۳- پیشنهاد امنیت
۴- برآورد ملی
۵- مدیریت اطلاعات
٦- گروه‌های منطقه‌ای
۷- گروه‌های بین‌المللی
۸- واحدهای حمایت کلی
۹- سرویس مخفی ملی
۱۰- مدیریت دانش و تکنولوژی
۱۱- مدیریت و حمایت
۱۲- محاسبات و استدلات و منطق
۱۳- آموزش
۱۴- عمومی
۱۵- بازرسی
۱٦- امور اجتماعی
| ▲ | کارنامه‌ی سیا |
با وجود موفقیت‌های زیادی سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) در تحولات جهان، دشمنان و رقبای آمریکا اغلب در قابلیت‌ها و توانایی‌های این سازمان دچار اشتباه و اغراق می‌شوند.
باری، هنگامی که هنری کیسینجر، مشاور امنیت ملی وقت آمریکا در سال ۱۹۷۱ به چین سفر کرد، چو ئن - لای، نخست‌وزیر وقت چین، از کیسینجر درباره عملیات خرابکارانه سیا پرسید. کیسینجر در پاسخ نخست‌وزیر چین گفت که او تا حد زیادی در میزان توانایی‌های سیا اغراق می‌کند. چو باز هم پافشاری کرد و به کیسینجر گفت: «هر اتفاقی که در هر گوشه‌ای از دنیا می‌افتد، سیا از قبل درباره آن چیزهایی می‌داند.» کیسینجر پاسخ داد: «این حرف تنها تا حدی درست است و شنیدن آن باعث افتخار مقامات سیا خواهد شد، اما در واقع آن‌ها لایق این همه تعریف نیستند.»
هنگامی که به کارنامه وروند کاری سیا دقت شود، دیده می‌شود که تاریخچه سیا مملو از این اشتباهات، اهمال‌ها و نادانی‌ها است.
سیا هیچ‌وقت موفقیتی در چین کمونیست به‌دست نیاورده است و انقلاب اسلامی ایران را هم نتوانست پیش‌بینی کند. دریادار استینس‌فیلد ترنر، از مدیران سابق سیا، در این باره می‌گوید: «هنگام وقوع انقلاب ایران، ما در خواب خرگوشی بودیم.» هم‌چنین انفجار بمب اتمی توسط اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۴۹، تجاوز به کره‌جنوبی در سال ۱۹۵۰، شورش‌های مردمی اروپای شرقی در دهه ۱۹۵۰، نصب موشک‌های اتحاد جماهیر شوروی در کوبا در سال ۱۹۶۲، جنگ اعراب و اسرائیل در سال ۱۹۷۳، تجاوز اتحاد جماهیر شوروی به افغانستان در سال ۱۹۷۹، فروپاشی شوروی در سال ۱۹۸۹، تجاوز عراق به کویت در سال ۱۹۹۰، انفجار بمب اتمی توسط هند در سال ۱۹۹۸ و غیره، همه و همه در غافلگیری و بی‌خبری کامل سازمان سیا روی داد. رویداد تروریستی یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱ که در خاک ایالات متحده آمریکا انجام شد و ادعای وجود سلاح‌های کشتار‌جمعی در عراق در سال ۲۰۰۳، آخرین نمونه‌های از اشتباهات جبران‌‌ناپذیر سازمان سیا، در آغاز قرن بیست‌ویکم است.
[▲] يادداشت‌ها
[▲] پيوست‌ها
...
...
[▲] پی‌نوشت‌ها
...
...
[▲] جُستارهای وابسته
□ سازمان‌های اطلاعاتی جهان
□ ایالات متحده آمریکا
□ سازمان‌های اطلاعاتی ایالات متحده آمریکا
□ رئیس‌های سازمان سیا
[▲] سرچشمه‌ها
□
[▲] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
رده‌ها: │ جاسوسی │ سازمان‌های اطلاعاتی جهان
