 |
|
فیزیولوژی پزشکی
سلول و اعمال آن
سلول و اعمال آن
هر یک از ۱٠٠ تریلیون در بدن انسان، یک ساختار زنده است که می‌تواند ماه‌ها یا سال‌ها زنده بماند، به‌شرطی که مایعات محصورکننده‌اش حاوی مواد مغذی مناسب باشند.
برای درک عملکرد اعضأ و دیگر ساختارهای بدن، نخست لازم است که سازماندهی پایه‌ای و نقش هر یک از اجزای آن شناخته شود.
| ▲ | تشکیلات سلول |
یک نمونه سلولی در زیر میکروسکوپ نوری در شکل ۱-٢ نشان داده شده است. دو جزی اصلی دارد: و . هسته توسط غشای هسته‌ای از و توسط غشای سلولی موسوم به غشای پلاسمایی از مایعات اطراف جدا می‌شود.
به مجموعه‌ی مواد مختلف که را می‌سازند، گفته می‌شود. اساساً از ۵ ماده‌ی اصلی تشکیل شده است: آب، الکترولیت‌ها، پروتئین‌ها، چربی و کربوهیدارت‌ها.
شکل ۱-٢، ساختمان یک در زیر میکروسکوب نوری را نشان می‌دهد.
آب: مایع اصلی تشکیل‌دهنده‌ی سلول، آب است که در بیشتر سلول‌های بدن، به‌جز سلول‌های چربی، با غلظتی حدود ٧٠ تا ٨۵ درصد وجود دارد. بسیاری از مواد شیمیایی سلول در آب محلول هستند. مواد دیگر به‌صورت ذرات جامد در آب معلق هستند. واکنش‌های شیمیایی، بین مواد شیمیایی محلول، در سطوح ذرات معلق و یا در غشاها صورت می‌گیرد.
یون‌ها: مهم‌ترین یون‌های سلول شامل پتاسیم، منیزیم، فسفات، یولفات، بی‌کربنات و مقدار کمی سدیم، کلر و کلسیم می‌باشد. دربارۀ این‌ها با جزئیات در فصل ۴ بحث می‌شود که ارتباطات مایعات داخل و خارج سلولی مطرح می‌شود.
یون‌ها، مواد شیمیایی غیرالی جهت انجام واکنش‌های سلولی را فراهم می‌کنند. هم‌چنین آن‌ها برای انجام برخی از مکانیسم‌های کنترل سلولی ضروری هستند. برای مثال، یون‌هایی که در غشای سلول فعالیت دارند برای انتقال ایمپالس‌های الکتروشیمیایی در فیبرهای عضلانی و عصبی مورد نیاز هستند.
پروتئین‌ها: بعد از آب، فراوان‌ترین ماده در اکثر سلول‌ها پروتئین‌ها هستند که به‌طور طبیعی ۱٠ تا ٢٠ درصد وزن سلول را تشکیل می‌دهند. پروتئین‌ها را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد: پروتئین‌های ساختاری و پروتئین‌های عملکردی.
لیپیدها
کربوهیدارت‌ها:
| ▲ | ساختار فیزیکی سلول |
| اجزای غشای سلول |
| غشای سلول |
سه لیپیدی غشای سلول مانع از نفوذ آب می‌شود:
پروتئین‌های سرتاسری و محیطی غشای سلولی:
کربوهیدارت‌های غشا-گلیگو کالیکس سلول:
| سیتوپلاسم و ارگانل‌های آن |
| شبکه اندوپلاسمی |
ریبوزوم‌ها و رتیکولوم اندوپلاسمی دانه‌دار:
رتیکولوم اندوپلاسمیک بی‌دانه (صاف):
| دستگاه گلزی |
| لیزوزوم‌ها |
[▲] يادداشت‌ها
[▲] پی‌نوشت‌ها
[▲] جُستارهای وابسته
□
□
□
[▲] سرچشمه‌ها
□ هال، جان ادوارد، فیزیولوژی گایتون - هال ٢٠۱۱، مترجمین: دکتر هاشم حق‌دوست یزدی، دکتر عنایت انوری، دکتر حسین خواستار، سمیه کشاورز، فهیمه یگانه و مطهره زینی‌وند، تهران: آثار سبحان - انتشارات یاررس، چاپ ۱٣۹٣، ج ۱، صص ۱٠-٢٧
