 |
|
منشا عالم، حیات، انسان و زبان
(پیشگفتار)
فهرست مندرجات
- پیشگفتار
- منشأ عالم
- منشأ حیات
- منشأ انسان
- منشأ زبان
- منشأ فرهنگ
- يادداشت‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
.
منشا عالم، حیات، انسان و زبان
در روز ۳۰ام نوامبر ۱۹۸٦ به مناسبت روز جهانی محیط‌شناسی انسانی، گردهمایی در شهر بوردو فرانسه برگزار گردید. این گردهمایی، که در نوع خود استثنایی بود، با شرکت ٨٠٠ نفر تشکیل شد که ۴٠٠ نفر آن‌ها از دانشمندان و پژوهشگران مشهور فرانسوی‌زبان جهان بودند. هدف اصلی از این گردهمایی باشکوه، که به ابتکار و زیر نظر فیلیپ برونو (Philippe Brenot)، بر پا شده بود، دستیابی به آخرین دستاوردهای علمی قرن بیستم درباره موضوعات بنیادی «منشا عالم، حیات، انسان و زبان» و معرفی آن‌ها به جهانیان بود. از اهداف دیگر این همایش بزرگ علمی، ارائه و بررسی جدیدترین نظریات درباره‌ی انسان‌شناسی و محیط‌شناسی انسانی بود.
در این همایش، چهار سخنرانی مهم درباره‌ی چهار موضوع اشاره‌شده در بالا، توسط چهار صاحب‌نطر مشهور جهان ارائه گردید:
□ هوبرت ریوز (Hubert Reeves)، نویسندهی «منشأ عالم»، که از دانشمندان به‌نام قرن بیستم است، در شهر منترال کانادا زاده شده و دارای درجه دکتری اخترفیزیک هسته‌ای است.
هوبرت ریوز دربارۀ «منشأ عالم» می‌گوید: می‌خواهم نشان دهم اولاً این مفهوم چگونه به دنیای اهل علم وارد شده است و در ثانی چگونه می‌توان به زبانی که از دقت و صلابت علمی به‌طور کامل برخوردار باشد، در این‌باره اندیشید. آیا به‌راستی می‌توان در این‌باره صحبت کرد؟ و از تصوراتی از این‌گونه تا چه حد می‌توان با دلایلی تجربی دفاع کرد؟
وی در این گفتار دربارۀ منشأ عالم بحث را آغاز می‌کند و از تاریخچه و پیدایش کائنات به‌صورت مفصل بحث می‌کند و دلایل و مدارک خود را بر پایه کشفیات نجومی ارائه می‌دهد. وی از نظرات بزرگانی چون لوکرس، اکلس و ون برگ نیز استفاده می‌کند. او از نظریه نسبیت و فیزیک هم در مقاله‌اش بهره می‌برد و در آخر با سخنانی از سنت آگوستین و انیشتین مقاله‌اش را به پایان می‌برد.
□ ژاک ریس (Jacques Reisse)، نویسندهی «منشأ حیات»، شیمیدان معروف بلژیکی است که «رئیس انجمن شیمی‌دانان بلژیک» و استاد ممتاز «دانشگاه آزاد بروکسل» می‌باشد. او را می‌توان در ردیف برجسته‌ترین متخصصان این علم در اروپای قرن بیستم قرار داد. تخصص ژاک ریس، شیمی دوران اولیه‌ی کره‌ی زمین است.
ژاک ریس در گفتار «منشأ حیات» با طرح سؤال چگونه حیات بر روی زمین به‌وجود آمد؟ سخن خود را آغاز می‌کند و خواننده را به نوشته‌های پیشین همچون ارسطو یا ون هلموت در مورد عقاید خرافاتیشان، پیرامون تولد و زایش می‌کشاند. وی نظریاتی را ارائه می‌دهد، مانند نظریه «تخم‌کاری یا پاناسپرمی» که در قرن نوزدهم مطرح گردید. نظریه انتقال حیات توسط ستاره‌های دنباله‌دار، نظریه بذرافشانی توسط افراد باهوشی که از جای دیگر آمده‌اند، از دیگر مطالب این مقاله است. ژاک ریس سعی دارد در این مقاله بیشتر پیرامون دوره آرکئن (٦،۴ میلیارد تا ۵،٢ میلیارد سال پیش) به بحث بپردازد. وی برای بهتر ارائه دادن عقیده خود بحث زیست‌شناسی پیچیده‌ای را به میان می‌کشد.
□ ایو کوپنس (Yves Coppans)، نویسندهی «منشأ انسان»، در بلژیک زاده شده است و کرسی دیرین انسان‌شناسی را در کالج فرانسه در اختیار دارد. کوپنس، از جمله صاحب‌نطران مشهور این رشته در جهان می‌باشد.
ایو کوپنس در مقاله‌ی خود با عنوان «منشأ انسان» تعریفی از کلمه عام انسان ارائه می‌دهد و سپس از انسان‌های اولیه از ٣۵ میلیون سال پیش با نام اجیپتوپتیک که در مصر می‌زیسته آغاز می‌کند و شرحی را به انسان پروکنسول که در شرق آفریقا می‌زیسته ارائه می‌دهد. هم‌چنین به سیر تکامل این انسان‌ها می‌پردازد و درباره انسان‌های دری یوپیتک که در جنوب آسیا زندگی می‌کرده اشاره‌ای می‌کند. او با توجه به موقعیت خاص جغرافیایی افریقا به روند تکامل انسان اشاره می‌کند و سپس به چگونگی پراکندگی انسان در سطح زمین می‌پردازد. در پایان داستان کشف انسان استرالوپیتکوس را تعریف می‌کند.
□ اریک دو گرولیه (Eric de Grolier)، نویسندهی «منشأ زبان»، جامعه‌شناس و عضو «شورای عالی بین‌المللی علوم اجتماعی» و دبیر «انجمن بین‌المللی منشأ زبان» است. تخصص او منشأ زبان و جامعه‌شناسی زبان می‌باشد، که یکی از صاحب‌نطران برجسته‌ی این موضوع در اروپا و جهان به‌شمار می‌رود.
اریک دوگرولیه در گفتار خود با عنوان «منشأ زبان» با طرح چند سؤال به منشأ زبانی می‌پردازد. او از نظریات لایبنیتس، الیاده، وسترمن، گرین برگ، اژژ، بندر و ... استفاده می‌کند و تاریخی که هر یک برای پیدایش زبان ارائه کردند به بحث می‌کشاند. دوگرولیه سپس ریشه کلمات را در زبان‌های مختلف جستجو می‌کند و سیر تکامل زبانی را شرح می‌دهد. او در سخنانش به زبان احساس و زبان غیرکلامی نیز اشاره‌ای می‌کند و از علوم دیرین انسان‌شناختی و باستان‌شناختی نیز کمک می‌گیرد.
کتاب حاضر از ۴ بخش مجزا تشکیل شده است که هر بخش متن کامل یکی از سخنرانی‌ها است که پس از بازبینی و اصلاحات توسط سخنرانان، به دلیل اهمیتی که داشت، در ۱۹٨٨ میلادی در فرانسه به چاپ رسید. هم‌چنین مقالۀ «منشأ فرهنگ»، نوشتۀ ژان فرانسوا دورتیه، در چاپ چهارم متن فارسی، به این کتاب افزوده شده است.
ژان فرانسوا دورتیه (Jean-Francois Dortier) مقاله‌ی «منشأ فرهنگ» را با معرفی کتاب «چرا من پدرم را خوردم» نوشته، روی لویس که داستانی خیالی مربوط به دوره‌ی پارینه‌سنگی است، آغاز می‌کند و با بحث‌های انسان‌شناختی تطوری سعی در تکامل فرهنگ از دوران پارینه‌سنگی تا به امروز را دارد و در واقع او در این مقاله، پیدایش فرهنگ را در عصر پارینه‌سنگی جستجو می‌کند. وی در نوشتار خود گفتگویی که با ترانس و. دیسون (متخصص علوم مغزی و انسان‌شناسی تحولی در دانشگاه بوستون) داشته را می‌آورد.[٢]
در روز ۳۰ نوامبر سال ۱۹۸٦ به مناسبت روز جهانی محیط‌شناسی انسانی، گردهمایی علمی در شهر بورد در فرانسه برگزار گردید. هدف از این گردهمایی که بسیاری از پژوهشگران و دانشمندان جهان حضور داشتند دستیابی به آخرین دستاوردهای علمی قرن بیستم درباره موضوعات بنیادی و منشا عالم، حیات، انسان و زبان بود. ابتکار این همایش، توسط آقای فیلیپ برونو بود. در این همایش چهار سخنرانی مهم قرائت شد که پس از بازبینی و اصلاحات توسط سخنرانان به‌دلیل اهمیتی که داشت در سال ۱۹۸۸ در فرانسه به چاپ رسید. این چهار دانشمند؛ هوبرت ریوز، ژاک ریس، ایو کوپنس و اریک دوگریله بودند. که مختصر در مورد هر مقاله می‌پردازم:
منشا عالم؛ هوبرت ریوز (Hubert Reeves) (فیزیک اخترشناس): وی در مقاله‌ای که به چاپ رساند در مورد منشا عالم بحث را آغاز می‌کند. و از تاریخچه و پیدایش کائنات به‌صورت مفصل بحث می‌کند. و دلایل و مدارک خود را بر پایه کشفیات نجومی ارائه می‌دهد. وی از نظرات بزرگانی چون؛ لوکرس، اکلس و ون برگ نیزاستفاده می‌کند. او از نظریه نسبیت و فیزیک هم در مقاله‌اش بهره می‌برد. و در آخر با سخنانی از سنت آگوستین و انیشتین مقاله‌اش را به پایان می‌برد.
منشا حیات؛ ژاک ریس (Jacques Reisse) (شیمیدان، استاد دانشگاه بروکسل): وی با طرح سوال؛ چگونه حیات بر روی زمین به‌وجود آمد؟ سخن خود را آغاز می‌کند، و خواننده را به نوشته‌های پیشین همچون ارسطو یا ون هلموت در مورد عقاید خرافاتیشان، پیرامون تولد و زایش می‌کشاند. وی نظریات مختلی را ارائه می‌دهد، مانند نظریه «تخم‌کاری یا پاناسپرمی» که در قرن نوزدهم مطرح گردید. نظریه انتقال حیات توسط ستاره‌های دنباله‌دار، نظریه بذرافشانی توسط افراد باهوشی که از جای دیگر آمده‌اند، از دیگر مطالب این مقاله است. ژاک ریس سعی دارد در این مقاله بیشتر پیرامون دوره آرکئن (٦،۴ میلیارد تا ۵،٢ میلیارد سال پیش) به بحث بپردازد. وی برای بهتر ارائه دادن عقیده خود بحث زیست‌شناسی پیچیده‌ای را به میان می‌کشد.
منشا انسان؛ ایوکوپنس (Yves Coppans) (دیرین انسان‌شناس): کوپنس تعریفی از کلمه عام انسان ارائه می‌دهد؛ سپس از انسان‌های اولیه از ٣۵ میلیون سال پیش با نام اجیپتوپتیک که در مصر می‌زیسته آغاز می‌کند و شرحی را به انسان پروکنسول که در شرق افریقا می‌زیسته ارائه می‌دهد. و به سیر تکامل این انسان‌ها می‌پردازد و درباره انسان‌های دری یوپیتک که در جنوب آسیا زندگی می‌کرده اشاره‌ای می‌کند.
او با توجه به موقعیت خاص جغرافیایی افریقا به روند تکامل انسان اشاره می‌کند. و سپس به چگونگی پراکندگی انسان در سطح زمین می‌پردازد. در پایان داستان کشف انسان استرالوپیتکوس را تعریف می‌کند.
منشا زبان؛ اریک دو گرولیه (Eric de Grolier) (جامعه‌شناس، مشاور شورای بین‌المللی علوم اجتماعی): در این مقاله دوگریله با طرح چند سوال به منشا زبانی می‌پردازد. او از نظریات لایبنیتس، الیاده، وسترمن، گرین برگ، اژژ، بندر و ... استفاده می‌کند، و تاریخی که هر یک برای پیدایش زبان ارائه کردند به بحث می‌کشاند. دوگریله سپس ریشه کلمات را در زبان‌های مختلف جستجو می‌کند و سیر تکامل زبانی را شرح می‌دهد. او در سخنانش به زبان احساس و زبان غیرکلامی نیز اشاره‌ای می‌کند. و از علوم دیرین انسان‌شناختی و باستان‌شناختی نیز کمک می‌گیرد.
منشا فرهنگ: ژان فرانسوا دورتیه (Jean-Francois Dortier) (انسان‌شناس و سردبیر مجله علوم انسانی پاریس): دورتیه در مقاله‌اش با معرفی کتاب چرا من پدرم را خوردم نوشته روی لویس که داستانی خیالی مربوط به دوره پارینه‌سنگی است، آغاز می‌کند؛ و با بحث‌های انسان‌شناختی تطوری سعی در تکامل فرهنگ از دوران پارینه‌سنگی تا به امروز را دارد. و در واقع او در این مقاله، پیدایش فرهنگ را در عصر پارینه‌سنگی جستجو می‌کند. وی در نوشتار خود گفت‌وگویی که با ترانس و. دیسون (متخصص علوم مغزی و انسان‌شناسی تحولی در دانشگاه بوستون) داشت را می‌آورد.[٣]
[▲] يادداشت‌ها
[▲] پی‌نوشت‌ها
[۱]- مهدی خلیلی، دانش‌آموخته کارشناسی باستان‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس است.
[٢]- مهدیزاده کابلی، برگرفته از پیشگفتار مترجم کتاب منشا عالم، حیات، انسان، زبان، فرهنگ، هوبرت ریوز، ژاک ریس، ایو کوپنس و اریک دوگریله ترجمه جلال‌الدین رفیع‌فر، تهران: نشر آگه، ۱٣۸٦
[٣]- خلیلی، مهدی، منشا عالم، حیات، انسان و زبان، وب‌سایت انسان‌شناسی و فرهنگ
[▲] جُستارهای وابسته
□
[▲] سرچشمه‌ها
□ وب‌سایت انسان‌شناسی و فرهنگ، متعلق به انجمن «انسان‌شناسی و فرهنگ»
