 |
|
دستگاه ماهیچه‌ای
فهرست مندرجات
- ماهیچه‌ی اسکلتی
- ماهیچه‌ی صاف
- ماهیچه‌ی قلبی
- يادداشت‌ها
- پيوست‌ها
- پی‌نوشت‌ها
- جُستارهای وابسته
- سرچشمه‌ها
- پيوند به بيرون
کالبدشناسی عضله‌شناسی
دستگاه ماهیچه‌ای یا سیستم عضلانی (به انگلیسی: Muscular system)، یکی از دستگاه‌های اندامی بدن است که ماهیچه‌های اسکلتی، صاف، و قلبی را دربر می‌گیرد. وجود این دستگاه به بدن اجازه حرکت، نگهداری وضعیت، و گردش خون در سراسر بدن را می‌دهد.[۱] البته دستگاه عضلانی را معمولاً متشکل از یک نوع عضله - عضله اسکلتی - در نظر می‌گیرند. با این حال، دو نوع دیگر از بافت عضلانی در بدن - عضله صاف و عضله قلبی - اجزای مهم دستگاه‌های دیگر بدن به‌شمار می‌آیند.[۲]
دستگاه ماهیچه‌ای در مهره‌داران توسط دستگاه عصبی کنترل می‌شود؛ گرچه برخی ماهیچه‌های (مانند ماهیچه‌های قلبی) می‌توانند کاملاً مستقل باشند.[٣]
این دستگاه، بیشتر در ارتباط با دستگاه اسکلتی که سیستم عضلانی اسکلتیسیستم عضلانی اسکلتی (به انگلیسی: Musculoskeletal system) که گاه با نام سیستم لوکوموتور نیز نامیده می‌شود، ساختار محرکه در مهره‌داران است و امکان جنبش را برای آن‌ها فراهم می‌نماید. این دستگاه شامل دو بخش است که در ارتباطی نزدیک کار می‌کنند. سیستم عضلانی که فعال است و سیستم اسکلتی که منفعل است. سیستم عضلانی اسکلتی شامل استخوان‌ها، غضروف‌ها، مفصل‌ها و ماهیچه‌ها در همکاری باهم فرم، پشتیبانی، ثبات، و جنبش را برای بدن جان‌دار فراهم می‌کند. (Musculoskeletal system) را تشکیل می‌دهند، زمینه برای حرکت‌های مختلف بدن، از راه‌رفتن، دویدن، انتقال اشیا و کاربرد ابزار توسط دست‌ها گرفته تا لبخند در صورت و جویدن غذا را فراهم می‌آورد.
| ▲ | ماهیچه‌ی اسکلتی |
عضله اسکلتی بخش اعظم بافت عضلانی را در بدن تشکیل می‌دهد[۴] (در بدن انسان حدود ٦۳۹ ماهیچه‌ی اسکلتی وجود دارد[۵]، که حدود ۴۰٪ کل وزن بدن است[٦]). این نوع ماهیچه از دسته‌های موازی الیاف بلند و چند هسته‌ای با نوارهای عرضی تشکیل شده، قادر به انقباضات قوی است، و اعصاب سوماتیکعصب سوماتیک (به انگلیسی: Somatic nerve)، مربوط به دستگاه عصبی پیکری یا دستگاه عصبی سوماتیک (Somatic nervous system) است که خود بخش ارادی از دستگاه عصبی پیرامونی به‌شمار می‌آید و اعصاب موجود در ماهیچه‌های اسکلتی و هم‌چنین ماهیچه زبان را شامل می‌شود و باعث حرکت ارادی در بدن می‌گردد. بنابراین، دستگاه عصبی محیطی از گانگلیون‌ها و اعصاب محیطی تشکیل شده است که اعصاب محیطی خود شامل دو نوع حسی و حرکتی می‌باشند. اعصاب حرکتی و حسی در حالت کلی به دو دسته سوماتیک و احشایی تقسیم می‌شوند. آن‌دسته از اعصاب حرکتی که عضلات مخطط را عصب‌دهی می‌کنند و عمل آن‌ها ارادی است، اعصاب حرکتی سوماتیک نامیده می‌شوند؛ و دسته‌ای از اعصاب حسی که تحریکات دریافتی از پوست را به سیستم عصبی مرکزی انتقال می‌دهند به اعصاب حسی سوماتیک موسوم هستند. (ارادی) و حرکتی برانکیال را دریافت می‌کند.
این عضله برای حرکت دادن استخوان‌ها و دیگر ساختارها به‌کار می‌رود که تکیه‌گاه و شکل به بدن می‌دهد.
نام‌گذاری هر یک از عضلات اسکلتی مبتنی است بر شکل (مانند عضله‌ی رومبویید بزرگ)، اتصالات (مانند عضله‌ی استرنوهیویید)، عملکرد (مانند عضله‌ی فلکسور دراز شست)، موقعیت (مانند عضله‌ی بین‌استخوانی پالمار)، یا جهت‌گیری الیاف (مانند عضله‌ی مایل خارجی).
- چگونگی تولید حرکت بدن توسط ماهیچه‌های اسکلتی: حرکت بدن از انقباض و انبساط ماهیچه‌ها حاصل می‌شود. ماهیچه‌های اسکلتی برای تولید حرکت، به تاندون‌ها، که عضله‌ها را به استخوان‌ها متصل می‌نمایند، نیرو وارد می‌کنند. تاندون‌ها، این نیرو را به شکل فشار یا کشش بر استخوان‌ها یا ساختارهای دیگر (مانند پوست) منتقل نموده، و در نتیجه حرکت حاصل می‌شود.
-
برای حرکت دادن یک استخوان، اغلب دو ماهیچه درگیر می‌باشد. یکی از این ماهیچه‌ها باعث تا شدن استخوان شده و دیگری، باعث بازگشتن به حالت اولیه می‌شود. بنابراین، حركت بدن توسط نيروی ماهيچه‌ها به كمك استخوان‌ها صورت می‌گيرد. به سخن ديگر، استخوان‌ها اهرم‌هایی هستند كه با نيروی ماهيچه‌ها حركت می‌كنند.
| ▲ | ماهیچه‌ی صاف |
عضله صاف (بدون حالت مخطط) از الیاف طویل یا دوکی‌شکل تشکیل شده که قادر است انقباضات کند و پیوسته انجام دهد. این نوع ماهیچه در قسمت‌های: دیواره‌ی عروق خونی (لایه‌ی مدیا)، به همراه فولیکول‌های مو در پوست، در کره‌ی چشم، و در دیواره‌ی ساختارهای مختلف دستگاه‌های گوارش و تنفس و ادراری - تناسلی یافت می‌شود. عضله‌ی صاف اعصاب حرکتی احشاییعصب احشایی یا عصب اسپلانکنیک (به انگلیسی: Splanchnic nerve)، عصبی است که آوران‌های احشایی و فیبرهای عصبی اتونوم (سمپاتیک یا پاراسمپاتیک) را انتقال می‌دهد. دستگاه عصبی محیطی از گانگلیون‌ها و اعصاب محیطی تشکیل شده است که اعصاب محیطی خود شامل دو نوع حسی و حرکتی می‌باشند. اعصاب حرکتی و حسی در حالت کلی به دو دسته سوماتیک و احشایی تقسیم می‌شوند. آن‌دسته از اعصاب حرکتی که عضله‌ی صاف جدار احشا و سلول‌های مترشحه را عصب‌دهی می‌کنند، اعصاب حرکتی احشایی یا غیر ارادی نامیده می‌شوند که جز سیستم عصبی خودکار یا اتونوم هستند؛ و دسته‌ای از اعصاب حسی که تحریکات دریافتی از ارگان‌های احشایی را به سیستم عصبی مرکزی منتقل می‌نمایند، اعصاب حسی احشایی نامیده می‌شوند. تحریکات دریافتی توسط اعصاب حسی احشایی بدون آگاهی انسان انجام می‌گیرد و از این نظر، جز دستگاه عصبی اتونوم محسوب می‌گردند. را دریافت می‌کند.
| ▲ | ماهیچه‌ی قلبی |
عضله‌ی قلبی، عضله‌ی مخططی است که فقط در دیواره‌ی قلب (میوکارد) و در برخی عروق بزرگی در نزدیکی الحاق به قلب یافت می‌شود. این نوع ماهیچه، از شبکه‌ای منشعب ار تک‌تک سلول‌ها تشکیل شده که به لحاظ الکتریکی و مکانیکی به شکل یک واحد عمل می‌کنند. انقباضات آن از انقباضات عضله‌ی اسکلتی ضعیف‌تر و در برابر خستگی مقاوم هستند. عضله‌ی قلبی اعصاب حرکتی احشاییعصب احشایی یا عصب اسپلانکنیک (به انگلیسی: Splanchnic nerve)، عصبی است که آوران‌های احشایی و فیبرهای عصبی اتونوم (سمپاتیک یا پاراسمپاتیک) را انتقال می‌دهد. دستگاه عصبی محیطی از گانگلیون‌ها و اعصاب محیطی تشکیل شده است که اعصاب محیطی خود شامل دو نوع حسی و حرکتی می‌باشند. اعصاب حرکتی و حسی در حالت کلی به دو دسته سوماتیک و احشایی تقسیم می‌شوند. آن‌دسته از اعصاب حرکتی که عضله‌ی صاف جدار احشا و سلول‌های مترشحه را عصب‌دهی می‌کنند، اعصاب حرکتی احشایی یا غیر ارادی نامیده می‌شوند که جز سیستم عصبی خودکار یا اتونوم هستند؛ و دسته‌ای از اعصاب حسی که تحریکات دریافتی از ارگان‌های احشایی را به سیستم عصبی مرکزی منتقل می‌نمایند، اعصاب حسی احشایی نامیده می‌شوند. تحریکات دریافتی توسط اعصاب حسی احشایی بدون آگاهی انسان انجام می‌گیرد و از این نظر، جز دستگاه عصبی اتونوم محسوب می‌گردند. را دریافت می‌کند.
[▲] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانشنامهی آريانا توسط مهدیزاده کابلی برشتۀ تحرير درآمده است.
[▲] پيوست‌ها
پيوست ۱:
پيوست ۲: ...
[▲] پی‌نوشت‌ها
[۱]- ...
[▲] جُستارهای وابسته
□
□
□
[▲] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[▲] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
رده‌ها: │ ...
