 |
|
سردار احمدشاه خان
فهرست مندرجات
چهره‌های سیاسی افغانستان سرداران افغان
سردار احمدشاه خان (به انگلیسی: Sardar Ahmad Shah Khan) (زاده‌ی ۱٢٦٦ خ - درگذشته ۱٣٣٠ خ)، پسر عم (پسر کاکا) محمدنادر شاه و پدر خانم (خُسُر) محمدظاهرشاه (پدر ملکه حمیرا)، وزیر دربار در عهد سلطنت محمدنادرشاه و محمدظاهرشاه بود.
| ▲ | زندگی‌نامه |
 |
سردار احمدشاه خان، فرزند سردار محمدآصف خان، نوه‌ی سردار یحیی خان، نتیجه‌ی سردار سلطان‌محمد خان طلایی، در سال ۱٢٦٦ خورشیدی، ظاهراً در محل تبعید پدر خود، در دیره دونِ هند به‌دنیا آمد. در هندوستان به تحصیلات خصوصی پرداخت و تا حدودی زبانِ اردو و انگلیسی را فرا گرفت.
خانواده‌ی او در هنگام فرمانروایی امیر عبدالرحمان‌خان، در سال ۱٢٨٠ خورشیدی (۱۹٠۱ میلادی) به افغانستان باز گشت و او در عهد امیر حبیب‌الله‌خان، در جمع مصاحبان حضور و رسماً سر میراسپور یک‌دسته از قشون خاصه‌ی دربار پادشاهی بود (که به قول سید مهدی فرخ، متشکل از میرزادگان هزاره بودند) و مقام معززی در آن حکومت داشت.
پس از قتل امیر حبیب‌الله‌خان متهم به شرکت در قتل شد و مدتی زندانی بود. سپس از زندان آزاد شد و خانه‌نشین بود. با این حال، «دختر لوی‌ناب (نواب بزرگ) خوشدل‌خان، برادر علیاحضرت را به حباله‌ی نکاح درآورد و به مصاحبت اعلیحضرت امان‌الله راه یافت» و بدین ترتیب، در عصر امانی، از مصاحبان شاه امان‌الله شد و در زمان شورش حبیب‌الله کلکانی، به اروپا رفت و به سیاحت کشورهای بزرگ پرداخت. به‌نوشته‌ی محمدآصف فکرت، «احمدشاه‌خان، در ۱۹٢۹ میلادی (۱٣٠٨ خورشیدی)، پیام بچه‌ی سقا را برای نادرخان به اروپا برد.»
در زمان سلطنت محمدنارشاه، سردار احمدشاه خان به افغانستان باز گشت و در سال ۱٣٠۹، به مقام وزیر دربار گماشته شد. در این دوران، باری در سال ۱٣۱۱، به مکه رفت و در باب قرارداد مودت با عربستان سعودی مذاکره کرد. او از اوایل سلطنت محمدظاهر شاه تا زمان مرگش در اواخر سال ۱٣٣٠ خورشیدی، نیز سمت وزارت دربار را حفظ کرد.
از راست: فیض‌محمدخان، وزیر امور خارجه، سردار احمدشاه خان، وزیر دربار، محمدظاهرشاه، پادشاه افغانستان، کاظمی، وزیر امور خارجه ایران و بهمن، سفیرکبیر ایران در کابل - سال ۱٣۱۴ خ
سرانجام، سردار احمدشاه خان، در ۹ قوس سال ۱٣٣٠ خورشیدی، در راه سفر به‌جانب آمریکا، به‌سبب سکته‌ی قلبی، به‌سن ٦۴ سالگی، در شهر بمبئی هندوستان درگذشت.
سردار احمدشاه خان با زرین بیگم پیوند زناشویی بست و ثمره‌ی این ازدواج هشت فرزند بود. در این میان، ملکه حمیرا، چهل سال شهبانوی افغانستان و فرزند دیگرش، همایون‌شاه آصفی از شخصیت‌های برجسته‌ی سیاسی و از نامزدان انتخابات ریاست جمهوری افغانستان، در سال ٢٠٠۴ میلادی بود. هم‌چنین، یک خواهرش (ماه‌پرور) همسر محمدنادرشاه و خواهر دیگرش (خورشید) همسر سردار محمدعزیز خان و مادر سردار محمدداوود خان بود.
[▲] يادداشت‌ها
[▲] پيوست‌ها
[▲] پی‌نوشت‌ها
تشکیلات دوائر ملی، سالنامه‌ی مجله‌ی کابل - سال ۱٣۱۱ خ، انجمن ادبی کابل، ص ۹٠؛ در این سالنامه آمده است: «عالیقدر جلالتمآب والاحضرت سردار احمدشاه خان، وزیر دربار و پسر عم اعلیحضرت همایونی که ذات‌عالی‌شان در عصر اعلیحضرت شهید در جمله‌ی مصاحبین حضور و رسماً سرمیر اسپور یک‌دسته قشون خاصه‌ی دربار پادشاهی بوده، موقعیت معززی أر آن‌حکومت داشتند.
در عصر امانی به‌جمله‌ی مصاحبین شاه منسلک بوده، در زمانه‌ی شورش وطن به‌مسافرت اروپا تشریف داشتند، و پای‌تخت‌های بزرگ اروپا را سیاحت کرده، کسب اطلاعات مفیده می‌فرمودند، آخراً موقع تأسیس حکومت سنیه‌ی نادرشاهی به‌وطن عودت فرموده، نظر به شخصیت عالی و اخلاق و اوضاع خیلی پسندیده‌ی‌شان به وزارت دربار همایونی مقرر و تا حال این وظیفه را با نهایت خوبی و انتظام ایفا می‌نمایند.»همان‌جا
فرخ، سید مهدی، کُرسی‌نشینان کابل، ص ۱٠۴
تشکیلات دوائر ملی، سالنامه‌ی مجله‌ی کابل - سال ۱٣۱۱ خ، انجمن ادبی کابل، ص ۹٠
فرخ، سید مهدی، پیشین، ص ۱٠۴، همو در کتاب تاریخ سیاسی افغانستان می‌نویسد: «دختر لوی‌ناب خوشدل را که برادرزاده‌ی علیاحضرت بود، به احمدشاه‌خان که به قولی قاتل امیر حبیب‌الله‌خان بود، دادند». (فرخ، سید مهدی، تاریخ سیاسی افغانستان، ص ۴٣٧) و همان‌جا می‌افزاید: «برای احمدشاه‌خان مقرری و معاش مهمی از طرف امان‌الله‌خان معین و به مصاحبت حضور گماشته شد».
تشکیلات دوائر ملی، سالنامه‌ی مجله‌ی کابل - سال ۱٣۱۱ خ، انجمن ادبی کابل، ص ۹٠
فکرت، محمدآصف، کُرسی‌نشینان کابل، پاورقی ص ۱٠۴
تشکیلات دوائر ملی، سالنامه‌ی مجله‌ی کابل - سال ۱٣۱۱ خ، انجمن ادبی کابل، ص ۹٠
فکرت، محمدآصف، پیشین، پاورقی ص ۱٠۴
تشکیلات دوائر حضور، سالنامه‌ی کابل - سال ۱٣۱٢ خ، ص ۱۴٠
وفات، سالنامه‌ی افغانستان (د افغانستان کلنۍ)، ریاست مستقل مطبوعات - سال ۱٣٣۱ خ، ص ۴٨٧؛ در این سالنامه آمده است: «شب ۹ قوس، ساعت یک صبح [به] وقت هند، والاحضرت سردار احمدشاه خان، وزیر دربار سلطنتی و والد علیاحضرت ملکه افغانستان به اثر مریضی سکته‌ی قلبی در راه سفر به‌طرف امریکا جهت معالجه به‌عمر ٦۴ سالگی در بمبئی وفات نمود. جنازه والاحضرت مرحوم توسط طیاره به‌وطن وارد و با احترامات لازمه به قصر دلگشاه نقل داده شد. ساعت ده قبل از ظهر ۱۱ قوس جنازه والاحضرت با تشریفات شأن‌داری، پس از آن‌که نماز جنازه در مسجد عیدگاه خوانده شد، در آرامگاه‌شان واقع «تپه‌ی مرنجان»، در جوار آرامگاه اعلیحضرت شهید سعید به‌خاک سپرده شد. مجلس فاتحه‌خوانی والاحضرت مرحوم به‌روزهای ۱٢ و ۱٣ قوس از ساعت ۱٠ الی ۱٢ قبل از ظهر به‌حضور اعلیحضرت معظم همایونی در مسجد پل‌خشتی انعقاد یافته بود که در آن اعضای خاندان شاهی، هیئت وزرا، نمایندگان سیاسی دول متحابه اسلامی متعین کابل، اعضای مجلسین شوری و عیان، مامورین ملکی و عسگری اعزه و معاریف شهر و طبقات مختلف اهالی جهة اتحاف دعا به روح آن مرحوم والاحضرت سردار احمدشاه خان، وزیر دربار، حضور به‌هم‌رسانیده عرض تعزیت نمودند. فاتحه‌ی زنانه از ساعت ٢ الی ساعت ۵ روزهای مذکور به‌حضور علیاحضرت ملکه معظمه در ارگ شاهی نیر منعقد بود و هم‌چنین مجالس فاتحه‌خوانی در ولایات مملکت و سفارت‌خانه‌های افغانی در خارج صورت گرفته و تعزیت‌نامه‌ها از طرف دول متحابه به‌حضور اعلیحضرت معظم همایونی و علیاحضرت ملکه‌ی معظمه مواصلت نمود. د افغانستان کلنۍ، با نشر این خبر از فقدان والاحضرت مرحوم که یکی از شخصیت‌های نیک و خیرخواه ملت و از مردان صادق مملکت بودند، اظهار تأسف می‌کند.»
فکرت، محمدآصف، پیشین، پاورقی ص ۱٠۴
[▲] جُستارهای وابسته
□
□
□
[▲] سرچشمه‌ها
□
□
□
□
[▲] پيوند به بیرون
□ [۱ ٢ ٣ ۴ ۵ ٦ ٧ ٨ ٩ ۱٠ ۱۱ ۱٢ ۱٣ ۱۴ ۱۵ ۱٦ ۱٧ ۱٨ ۱۹ ٢٠]
رده‌ها: │ افغانستان‌شناسی │ زندگی‌نامه‌ها │ چهره‌های سیاسی افغانستان
