 |
|
مغز ما کدام را باور می‌کند؟
تصاویر واقعی یا ساختگی
فهرست مندرجات
.
دیدن همیشه باورکردنی نیست
سوگیری شناختی (Cognitive bias)، الگویی است که در قضاوت و استدلال انحراف ایجاد کرده که به‌موجب آن، نتیجه‌گیری‌هایی که در مورد سایر افراد و موقعیت‌ها انجام می‌گیرد، ممکن است به‌شکلی غیرمنطقی صورت گیرند. افراد، «واقعیت اجتماعی ذهنی»شان را از طریق مشاهده ورودی‌ها شکل می‌دهند. شکل‌گیری «واقعیت اجتماعی» یک فرد، رفتار وی در جامعه را دیکته می‌کند و نه ورودی‌های عینی او؛ بنابراین، سوگیری شناختی، در نهایت ممکن است به تحریف ادراکی، قضاوت نادرست، تفسیر غیرمنطقی یا آن‌چه که به‌طور گسترده، بی‌خردی نامیده می‌شود، منجر شود.
آن‌چه در زیر می‌آید، گزارشی است از کتی ایوانس (Katy Evans)، در مورد خظای دیداری و شنیداری، زیر عنوان: «Seeing Is Not Believing: Our Brains Trust Its Own Generated Images More Than Real Ones»، که در ۲۲ مارس ۲۰۱۷، در
IFLScience منتشر شده است و این گزارش توسط رضا کاظمی، با عنوان «مغز ما کدام را باور می‌کند؟ تصاویر واقعی یا ساختگی» برای مجله‌ی علمی ایلیاد به‌فارسی برگردان نموده است.
Our brains are notoriously untrustworthy. They like to fill in any gaps so that they can neatly package up and file away information. From cognitive biases to inventing memories to convincing us we’re hearing things that aren't there, our brains are fascinatingly unreliable.
مغز ما به غیرقابل اعتماد بودن بدنام است. این عضو بدن ما تمایل دارد تمام جاهای خالی را پر کرده و اطلاعات را به‌صورت هوشمندانه‌ای بسته‌بندی و انبار کند. از تعصبات شناختی (Cognitive biases) و ایجاد خاطرات (Inventing memories) گرفته تا شنیدن صداهایی که وجود ندارند، مغز ما کارهای زیادی می‌کند که می‌توان آن‌را غیرقابل اعتماد دانست.
ما می‌دانیم که همه‌ی ما نقاط کوری در میدان دید خود داریم و مغز ما، بر اساس سرنخ‌های بصری موجود در محیط، آن نقاط کور را با چیزی که فکر می‌کند در آن‌جا قرار دارد، پُر می‌کند. اکنون مطالعه‌ای جدید نشان می‌دهد که ما به این اطلاعات ساختگی توسط مغز، بیش‌تر از اطلاعات واقعی اعتماد داریم. محققان دانشگاه اوسنابروک آلمان، اظهار داشتند که وقتی دو تصویر مشابه وجود داشته باشد که یکی از آن‌ها توسط مغز ما با سرنخ‌های محیطی ایجاد شده باشد و دیگری عکس واقعی آن محیط باشد، تمایل ما بیش‌تر به تصویر ساخته‌ی مغز خودمان است.
نویسنده‌ی ارشد این مقاله، پروفسور «پیتر کنیگ» (Peter König) در بیانیه‌ای اظهار داشت: «با این‌که این روش پرکردن جای خالی تا حدودی دقیق است، نمی‌توان به آن اعتماد کرد، زیرا که در این حالت هیچ اطلاعات دقیقی از دنیای واقعی به مغز نرسیده است. ما می‌خواهیم بدانیم که ما با این اطلاعات ساختگی توسط مغز، نسبت به اطلاعات واقعی، چگونه رفتار می‌کنیم؟ به‌صورتی متفاوت یا یکسان؟»
برای انجام این آزمایش، محققان از ۱۰۰ شرکت‌کننده خواستند که به دو دایره که هر دوی آن‌ها خطوط عمودی دارند نگاه کنند. در یکی از دایره‌ها، قسمتی با خطوط افقی نیز وجود داشت. از شرکت‌کنندگان خواسته شد که دایره‌ای که خطوط منقطع ندارد را مشخص کنند. دایره‌ای که در آن خطوط افقی نیز وجود داشت، در نقطه‌ی کور دید شرکت‌کنندگان قرار داده شد و نتایج به این صورت بود که مغز اطلاعات نقطه‌ی کور را با حدسیات خود پر کرده و هر دو دایره توسط مغز با خطوط یکسان عمودی شناسایی شدند.
The striped stimuli used in the study of how our brain treats blind spots.
محققان انتظار داشتند که افراد یا از نقطه‌ی کور خود مطلع نباشند و جواب را حدس بزنند و یا اگر به‌صورت ناخودآگاه از این نقطه‌ی کور اطلاع داشتند، جواب صحیح را انتخاب کنند. اما خلاف این مسائل اتفاق افتاد. ۶۵ درصد افراد سریع‌تر از آن زمانی‌که مغز برای پرکردن نقطه‌ی کور با اطلاعات نیاز داشت، دایره‌ی با خطوط منقطع را به‌عنوان جواب انتخاب کردند.
محققان بر این باور هستند، دلیل این اتفاق این است که مغز، تصویر ایجادشده با استفاده از حدسیات را با تصویر واقعی، به‌منظور یافتن تفاوت، مقایسه کرده و این تفاوت را خطا ارزیابی می‌کند. اهینگر در این مورد اظهار داشت: «مغز به اطلاعات ساختگی توسط خودش بیش‌تر از اطلاعات دریافتی از دنیای بیرون اعتماد می‌کند.»
محققان می‌گویند به‌نظر نمی‌آید که مغز از این مسئله سود خاصی نصیبش شود، اما با تعصبات شناختی ارتباط محسوسی دارد؛ به این معنی که افراد در صورتی که اعتقاد قوی به چیزی داشته باشند، احتمال نادیده گرفتن شواهد متناقض توسط این افراد بیش‌تر است. گروه تحقیقاتی به این نتیجه رسید که درک نحوه‌ی تطبیق اطلاعات در مغز می‌تواند به ما در درک چگونگی تصمیم‌گیری مغز بر اساس ادراک‌مان کمک شایانی کند.[۱]
[▲] يادداشت‌ها
يادداشت ۱: اين مقاله برای دانش‌نامه‌ی آريانا توسط مهدیزاده کابلی ارسال شده است.
[▲] پی‌نوشت‌ها
[۱]- کتی ایوانس، مغز ما کدام را باور می‌کند؟ تصاویر واقعی یا ساختگی، برگردان: رضا کاظمی، مجله‌ی علمی ایلیاد: چهار‌شنبه ۱۶ اسفند ۱۳۹۶
[▲] جُستارهای وابسته
□
[▲] سرچشمه‌ها
□ مجله‌ی علمی ایلیاد، برگردان فارسی از:
Katy Evans, “Brain chemistry explains humans' early evolutionary advantage”, IFLScience, 22 May 2017; و نیز: Clare Wilson, Our brains prefer invented visual information to the real thing, New Scientist, 19 May 2017.
